Cha mẹ độc hại (Toxic parents) - Vượt qua di chứng tổn thương và giành lại cuộc đời bạn

cha-me-doc-hai-toxic-parents-vuot-qua-di-chung-ton-thuong-va-gianh-lai-cuoc-doi-ban

Giống như chất độc hóa học, những tổn thương cảm xúc gây ra bởi cha mẹ sẽ lây lan suốt tuổi thơ đứa trẻ, cho đến khi trưởng thành. Có từ ngữ nào tốt hơn “độc hại” để mô tả những bậc cha mẹ đã giáng xuống đầu con mình những chấn thương, lạm dụng, những lời

Xin trân trọng giới thiệu với các bạn cuốn sách do Team TLHTP dịch sắp phát hành vào ngày 28/5

Cha mẹ độc hại - Vượt qua di chứng tổn thương và giành lại cuộc đời bạn, của tác giả Susan Forward

Cuốn sách viết về chủ đề khá nhạy cảm đó là cha mẹ độc hại và bạo hành gia đình. Nền văn hóa nước ta rất đề cao gia đình và sự thiêng liêng của nó. Nhưng chúng ta lại làm ngơ trước thực tế là không phải mọi đứa trẻ đều được sinh ra trong gia đình lành mạnh, hạnh phúc. Có hàng triệu đứa trẻ ngoài kia ngày ngày phải chung sống, chịu đựng những bậc cha mẹ độc hại, bạo hành chúng về thể xác và tinh thần. Và bạn gần như không thể tìm thấy 1 cuốn sách nào bằng tiếng Việt viết về những bậc cha mẹ độc hại này.

Với mong muốn đem lại sự an ủi, chữa lành nỗi đau cho những đứa con trưởng thành từ gia đình độc hại, page TLHTP đã dịch cuốn sách này. Hy vọng nó sẽ giúp cho những người có quá khứ bị bạo hành tìm thấy câu trả lời và phương pháp chữa lành tổn thương, tìm lại cuộc sống mới hạnh phúc.

Link đặt sách:

tiki      -->  http://bit.ly/chamedochai-tiki
fahasa --> http://bit.ly/chamedochai-fahasa
shopee --> http://bit.ly/chamedochai-shopeevn

 

.

Chúng ta muốn tin vào sự thiêng liêng của gia đình, ngay cả khi thực tế ngoài kia có hàng triệu đứa trẻ đang lớn lên trong những gia đình độc hại, bị cha mẹ vùi dập cả về thể xác lẫn tinh thần. Giống như chất độc hóa học, những tổn thương cảm xúc gây ra bởi cha mẹ sẽ lây lan suốt tuổi thơ đứa trẻ, cho đến khi trưởng thành. Có từ ngữ nào tốt hơn “độc hại” để mô tả những bậc cha mẹ đã giáng xuống đầu con mình những chấn thương, lạm dụng, những lời chê bai, và gần như họ còn tiếp tục làm điều đó khi con cái đã trưởng thành?

Theo lẽ thường, cha mẹ được nắm quyền kiểm soát chúng ta đơn giản vì họ đã mang đến cho ta sự sống. Văn hóa và các tôn giáo của chúng ta gần như có chung quan điểm trong việc tán thành quyền lực tuyệt đối của cha mẹ. Việc bày tỏ sự giận dữ với chồng, vợ, người yêu, anh chị em, sếp và bạn bè được chấp nhận, song gần như chắc chắn là điều cấm kỵ khi đứng trước cha mẹ. Đã bao nhiêu lần bạn nghe câu “không được cãi lại mẹ” hay “sao con dám hét lên với bố?” Bạn có thể rời bỏ một người bạn, một đồng nghiệp hay người yêu độc hại, nhưng bạn gần như không thể rời bỏ cha mẹ độc hại.


Nhà trị liệu tâm lý Susan Forward chỉ ra 6 kiểu cha mẹ độc hại. Đó là:

  • Cha mẹ chưa trọn vẹn: Họ không những không đáp ứng được nhu cầu của trẻ, mà trong nhiều trường hợp họ còn mong đợi và yêu cầu con cái phải chăm sóc cho mình. Đứa trẻ sẽ trở thành cha mẹ của chính cha mẹ mình.
  • Cha mẹ kiểm soát: Họ kiểm soát đứa con khi còn bé cho đến khi nó trưởng thành bằng sự tội lỗi, bằng sự đe dọa, bằng tiền bạc. Thậm chí họ còn kiểm soát con cái khi họ đã chết.
  • Cha mẹ nghiện rượu: Họ tạo nên một bầu không khí căng thẳng, bất ổn cảm xúc trong gia đình. Mọi sự chú ý của cả gia đình đều dồn vào ông bố bà mẹ bợm rượu.
  • Cha mẹ bạo hành lời nói: Con trẻ sẽ tin và nội tâm hóa những gì cha mẹ chúng nói bởi chúng không phân biệt được giữa sự thật và lời nói đùa. Liên lục lặp lại những lời nói đùa gây tổn thương con trẻ yếu đuối là hành vi tàn bạo và hủy hoại một con người.
  • Cha mẹ bạo hành thể xác: Bạo lực là thứ công cụ duy nhất mà cha mẹ độc hại sử dụng để đối mặt với các vấn đề về cảm xúc – đặc biệt là cảm xúc giận dữ.
  • Cha mẹ lạm dụng tình dục: Loạn luân có lẽ sự trải nghiệm tàn nhẫn, kinh khủng nhất đối với con người. Đó là sự phản bội niềm tin cơ bản nhất giữa một đứa trẻ với cha mẹ nó.

Sau khi mô tả về các kiểu cha mẹ độc hại, trong phần hai của cuốn sách, tác giả thảo luận về những việc mà đứa con lớn lên trong gia đình độc hại có thể thực hiện để cứu giúp bản thân họ. Trong một chương có tựa đề ấn tượng “Bạn không cần phải tha thứ”, Tiến sỹ Forward cho rằng sự tha thứ không chỉ là điều vô nghĩa cho quá trình chữa lành tổn thương mà trên thực tế nó còn gây hại cho việc phục hồi.

Theo bà, một trong những điều nguy hiểm nhất của tha thứ là nó làm giảm khả năng buông bỏ những cảm xúc bị dồn nén của bạn. Người ta có thể tha thứ cho cha mẹ độc hại, nhưng họ nên làm điều đó vào lúc kết thúc - chứ không phải ở lúc bắt đầu - của việc dọn dẹp, thanh lọc cảm xúc của họ. Mọi người cần học cách tức giận về những chuyện đã xảy ra với họ. Họ cần phải đau buồn trước sự thật rằng họ chưa bao giờ có được tình yêu của cha mẹ mà họ hằng khao khát. Họ cần chấm dứt việc giảm nhẹ hoặc quên đi tổn thương mà cha mẹ gây ra cho họ. Nhiều khi, "tha thứ và quên đi" đồng nghĩa với "vờ như chuyện đó chưa từng xảy ra."

Bà đưa ra nhiều ví dụ về các nạn nhân bị bạo hành, ngược đãi từ việc hành nghề trị liệu của bà và họ đã có những tiến bộ và phục hồi ra sao trong trị liệu tâm lý. Bà cũng động viên những đứa con của cha mẹ độc hại tiến hành các bước đi cần thiết để giải thoát bản thân họ khỏi nỗi đau do cha mẹ họ gây ra. Bà chạm đến những vấn đề khó khăn bằng sự thông thái và tử tế, chẳng hạn như cách kiểm soát cơn giận đối với cha mẹ độc hại, tác hại của sự tha thứ quá sớm, và cách giải quyết những vấn đề khó nhằn như nghiện rượu và loạn luân.

Không bao giờ là quá trễ để thay đổi. Cho dù bạn cảm thấy tồi tệ như thế nào trong quá khứ hay bạn có những lối cư xử không lành mạnh ra sao trong hiện tại, bạn vẫn có thể phục hồi từ quá khứ bị cha mẹ bạo hành và có một cuộc sống hạnh phúc, ý nghĩa.

Cuốn sách này có 2 chức năng quan trọng: nó lên tiếng cho những đứa con từng bị ngược đãi bởi cha mẹ mình, và cung cấp cho nạn nhân những con đường để lấy lại sự tin tưởng và tính tự chủ. Mà có lẽ quan trọng nhất là, bạn sẽ không trở thành cha mẹ độc hại của con cái bạn sau này. Bạn sẽ không lặp lại những hành vi độc hại lên con cái bạn.

Cuốn sách này dành cho bất cứ ai có quá khứ bị bạo hành hay những ai muốn tìm hiểu sâu hơn về chủ đề gia đình, cha mẹ độc hại.

Một số trích đoạn hay từ cuốn sách:

"Cha mẹ là những người gieo hạt giống tinh thần và cảm xúc trong ta – những hạt giống sẽ trở thành chính ta sau này. Trong một số gia đình, có những hạt giống yêu thương, tôn trọng và độc lập. Nhưng trong nhiều gia đình khác, có những hạt giống sợ hãi, bổn phận hay tội lỗi."

"Vào giai đoạn trưởng thành, những hạt giống nảy mầm thành những bụi cỏ dại vô hình làm ảnh hưởng xấu đến cuộc đời bạn theo cách bạn chưa bao giờ nghĩ đến. Chúng có thể làm hại các mối quan hệ, sự nghiệp hay gia đình bạn; chúng hạ thấp sự tự tin và lòng tự trọng của bạn."

"Một hệ thống gia đình độc hại giống như một vụ tai nạn liên hoàn vậy, hậu quả của nó kéo dài từ đời này sang đời khác. Hệ thống này không phải do cha mẹ bạn tạo lập nên, nó là kết quả của những tình cảm, luật lệ, cách đối xử, và niềm tin được tích lũy từ nhiều đời tổ tông của bạn.

"Những bậc cha mẹ độc hại luôn tìm lí do để chống lại bất cứ điều gì đi ngược lại với niềm tin của họ. Thay vì thay đổi, họ chọn cách tạo ra một thực tại méo mó và sống chung với nó. Đa số con trẻ không đủ suy nghĩ sâu sắc để nhận ra cái thực tại méo mó đó. Khi những đứa trẻ lớn lên chúng đem cái thực tại sai lầm chưa được điều chỉnh đó bước vào tuổi trưởng thành.

"Việc phát hiện ra cha mẹ bạn có độc hại, hay đã từng độc hại hay không chẳng bao giờ là điều dễ dàng. Rất nhiều người gặp khó khăn trong mối quan hệ với cha mẹ nhưng chỉ riêng điều đó không có nghĩa cha mẹ bạn là “kẻ hủy hoại cảm xúc”. Nhiều người cảm thấy sức chịu đựng của họ lên tới đỉnh điểm, và tự hỏi không biết mình bị ngược đãi hay chỉ là “quá nhạy cảm”.

"Mọi cha mẹ độc hại, bất kể bản chất lạm dụng của họ là gì, về cơ bản đều để lại những vết sẹo giống nhau."

"Khi còn nhỏ, cha mẹ là tất cả với chúng ta. Nếu không có họ, chúng ta sẽ không được yêu thương, không được bảo vệ, không nhà cửa, không thức ăn; chúng ta sẽ phải sống trong tình trạng khủng hoảng liên tục và ta biết rằng ta không có khả năng tồn tại một mình. Họ là những người cung cấp tuyệt đối và mang đến cho chúng ta những thứ ta cần."

"Bởi không có ai phát xét họ nên ta luôn cho rằng họ là những bậc cha mẹ hoàn hảo. Giống như việc cả thế giới chỉ gói gọn quanh chiếc cũi, chúng ta phát triển nhu cầu duy trì hình ảnh hoàn hảo này như một hàng rào bảo vệ chống lại những điều ta không biết mà ta gặp ngày càng nhiều hơn. Chỉ cần ta tin rằng cha mẹ mình hoàn hảo, ta sẽ cảm thấy mình được bảo vệ."

"Nếu việc nhận thức được những mối nguy hại mà các bậc cha mẹ độc hại còn sống gây nên đã khó khăn, thì việc buộc tội cha mẹ khi họ đã mất còn khó khăn gấp bội. Có một nhất trí chung mạnh mẽ trong xã hội chống lại việc chỉ trích người đã khuất. Kết quả là, cái chết truyền đạt một kiểu hình ảnh thần thánh thậm chí cho những kẻ bạo hành tồi tệ nhất. Sự sùng bái đối với cha mẹ đã khuất gần như là tự động xảy ra."

"Khi cha mẹ áp đặt những trách nhiệm của bản thân lên con cái, vai trò trong gia đình trở nên không rõ ràng, bị bóp méo hay đảo lộn. Một đứa trẻ bị ép buộc phải trở thành cha mẹ của chính mình, hay thậm chí cha mẹ của cha mẹ, chúng sẽ không có ai để bắt chước, học hỏi và ngưỡng mộ.

"Những bậc cha mẹ chỉ tập trung năng lượng vào cảm xúc và sức khỏe của bản thân thường gửi đi một thông điệp vô cùng mạnh mẽ tới con cái rằng: “Cảm xúc của con không quan trọng. Chỉ có cha mẹ mới là người cần được quan tâm.” Nhiều đứa trẻ bị tước đi thời gian dành cho bản thân, sự chú ý và quan tâm, dần dần cảm thấy mình như người vô hình – như thể chúng không tồn tại trên đời."

"Nếu tôi phải chọn giữa việc bị bạo hành tinh thần và thể xác, tôi sẽ luôn chọn bị đánh đập. Anh có thể nhìn thấy vết thương, ít nhất người ta còn thương cảm cho anh. Còn với lời nói ấy hả, nó chỉ khiến mình phát điên. Các vết thương là hoàn toàn không nhìn thấy được. Không ai màng quan tâm đến. Các vết thương trên thân thể liền sẹo nhanh hơn gấp nhiều lần so với những lời lăng mạ và sỉ nhục."

"Khi bạn quay trở về với những bậc cha mẹ độc hại vì muốn tìm lại sự yêu thương chăm sóc và công nhận mà bạn đã không được hưởng khi còn nhỏ, điều đó cũng giống như một người đến lấy nước từ một cái giếng đã cạn. Thùng nước của bạn cũng sẽ trống trơn mà thôi."

"Đa số những đứa con của các bậc cha mẹ độc hại khi lớn lên đều mang trong lòng cảm giác cực kỳ bối rối về tình yêu và yêu thương thật sự là như thế nào. Cha mẹ của họ đã làm những việc vô cùng tàn nhẫn với họ nhân danh tình yêu. Họ dần dần xem tình yêu là một thứ gì đó hỗn loạn, kịch tính, khó hiểu và thường gây đau đớn – một thứ mà họ phải đánh đổi bằng cách từ bỏ những ước mơ và khao khát của bản thân. Đó rõ ràng không phải là tình yêu đích thực."

"Nhiều người không đứng lên bảo vệ bản thân vì họ nhầm lẫn độc lập với ích kỷ. Bản thân từ “ích kỷ” khiến chúng ta cảm thấy có lỗi."

"Những người con của các bậc cha mẹ độc hại thường gặp khó khăn trong việc xử lý cơn giận khi lớn lên. Nguyên do bởi từ khi sống trong gia đình, việc họ biểu lộ cảm xúc là điều không được khuyến khích, chỉ có cha mẹ họ mới có đặc quyền công khai thể hiện cảm xúc của mình. Đa số những người có cha mẹ độc hại đã phát triển thói quen chịu trận, nhẫn nhịn khi bịđối xử tệ. Bạn không biết sự căm giận của bạn lớn đến mức nào."

"Đã đến lúc cậu cảm thấy thương tiếc cho cậu bé từng bị tổn thương nặng nề. Ngoài cậu ra thì còn ai sẽ làm chuyện này nữa? Tôi muốn cậu quên đi tất cả mọi thứ cậu từng nghe về sự thương hại bản thân. Đau buồn vì mất một tuổi thơ hạnh phúc không liên quan gì đến cảm giác thương hại bản thân. Những người bị mắc kẹt trong sự thương hại bản thân thì cứ chờ đợi người khác đến sắp xếp cuộc đời thay cho họ. Họ né tránh trách nhiệm cá nhân. Họ thiếu lòng can đảm để thực hiện công việc mà tôi đang yêu cầu cậu làm. Đau buồn là quá trình chủ động chứ không phải bị động. Nó giúp cậu không bị mắc kẹt. Nó cho phép cậu chữa lành, để làm điều gì đó thực sự giải quyết các vấn đề của cậu."

 

menu
menu