Chúng ta có thể chọn không yêu một ai đó chăng?

Tinh thần Vô vi và Chủ nghĩa Khắc kỷ dạy chúng ta thừa nhận điều mà ta có thể thay đổi (hoặc kiểm soát) và những gì mà ta không thể kiểm soát, và bài học đó áp dụng cho sự lựa chọn trong tình yêu. Chúng ta không thể lựa chọn khi nào thì yêu hoặc người mà chúng ta sẽ yêu - tình yêu chỉ đơn giản là tìm đến với ta mà thôi (nếu chúng ta mở rộng lòng mình để đón nhận nó).

Thời điểm mà chúng ta có một sự lựa chọn xuất hiện trước và sau khi chúng ta yêu: Trước, khi chúng ta có thể chọn kiểu người để gặp gỡ và hẹn hò, và sau, chúng ta có thể lựa chọn liệu ta có cho phép chuyện đó diễn ra hay không, và chúng ta có thể chọn liệu có tiếp tục gặp người mà chúng ta bắt đầu thấy yêu hay không. Bằng cách tập trung vào những lựa chọn mà chúng ta có thể đưa ra, và không tự đánh lừa mình về những lựa chọn mà ta không thể có, chúng ta sẽ ít khi thất vọng với chuyện hẹn hò yêu đương.

Quan trọng hơn, bạn có thể chọn KHÔNG yêu một người nào đó. Chính xác mà nói, bạn có thể chọn tránh né những tình huống mà bạn có thể yêu người mà bạn không nên yêu. Cũng quan trọng tương tự—nhưng thực hiện thì khó hơn—bạn có thể chọn cố gắng dừng yêu một người không phù hợp với bạn.

Trước khi bạn phải lòng ai đó...

Dù cả hai lựa chọn đó có thể là khó khăn, thì sự lựa chọn đầu tiên lại dễ thực hiện hơn. “Tôi không kìm được tình cảm của mình” với người ấy thường được dùng quá nhiều lần như một cái cớ, đặc biệt khi một mối quan hệ bất chính bị phanh phui, dù là trong bối cảnh ngoại tình hay một mối quan hệ không đúng đắn trong công việc.

Tuy nhiên, “Tôi không thể ngăn được tình cảm của mình” không bao giờ là một lời bào chữa, dù cho bạn đang ở trong một mối quan hệ ràng buộc cam kết, trong một tình huống công việc với người mà bạn bị thu hút, hay đơn giản là bị thu hút trước một ai đó không thích hợp (chẳng hạn như tình cũ của bạn thân của bạn). Mặc dù bạn có thể không ngăn được việc bị thu hút bởi một ai đó, bạn có trách nhiệm nhận ra sự thu hút ấy đủ sớm để tiến hành các biện pháp nhằm ngăn không cho cảm xúc của bạn trở nên mãnh liệt hơn.

Khi bạn nhận ra những cảm xúc đang phát triển đó là không phù hợp thì bạn cần phải làm bất cứ việc gì có thể để tránh không làm cho chúng trở nên mãnh liệt hơn và có khả năng không thể cưỡng lại được. Tất nhiên, thỉnh thoảng những cảm xúc ấy khiến bạn ngạc nhiên, và thậm chí trong những trường hợp hiếm gặp hơn, điều này có thể xảy ra cùng nhau (nếu như việc hai người đến với nhau chẳng có gì sai trái thì thật tuyệt vời). Thường thì, bạn biết đó, khi người mà bạn thấy hấp dẫn lại là người không phù hợp để chung sống với bạn (vì bất cứ lý do nào), và bạn phải đưa ra lựa chọn KHÔNG yêu họ bằng cách cắt đứt những cảm xúc ấy trước khi chúng phát triển.

Trong trường hợp xấu nhất, khi bạn không dập tắt những cảm xúc đó kịp thời và bạn phải lòng người mà bạn không nên yêu, thì bạn vẫn có trách nhiệm ngăn không để bản thân hành động theo cảm xúc không đúng đắn. Tuy nhiên, điều này sẽ dễ làm hơn rất nhiều nếu bạn không để cho những cảm xúc ấy nảy nở phát triển ngay từ đầu.

Sau khi bạn phải lòng một ai đó...

Lựa chọn này thì càng khó hơn. Nó ít liên quan đến việc yêu một người không phù hợp mà liên quan nhiều đến việc nhận ra rằng chúng ta đã yêu nhầm người, hoặc một người đã thay đổi sau khi chúng ta yêu họ và trở thành người không phù hợp.

Khi nói “sai người” tôi không có ý nói rằng đó nhất thiết là một người xấu xa, mà là người không phù hợp với bạn—một người không còn khiến bạn cảm nhận theo cách mà bạn muốn (như tôi đã viết ở đây), cho dù điều đó có nghĩa là họ không còn “làm việc đó vì bạn” hay theo chiều hướng tệ hơn, trên thực tế họ gây tổn thương cho bạn (về cảm xúc hay cơ thể).

Thật không may, nhiều người trong chúng ta tiếp tục yêu một người không phù hợp với chúng ta hay gây tổn thương ta, dù chúng ta sống với họ hay thậm chí sau khi ta rời bỏ họ. (Đôi lúc chúng ta ngừng yêu họ nhưng có những yếu tố khiến ta khó mà rời bỏ.) Cái phần yêu người khác trong chúng ta thường xung đột với cái phần được cho là nên yêu thương bản thân chúng ta, và ngay cả khi chúng ta biết một ai đó là không phù hợp, chúng ta vẫn cứ thấy khó mà dừng yêu họ.

Đây là lý do tại sao việc củng cố trách nhiệm của chúng ta với bản thân để tránh những người gây tổn thương cho ta là điều tối quan trọng, điều đó có thể thật khó khăn. Đôi lúc chúng ta cần dựa vào và tin tưởng gia đình và bạn bè bởi họ có thể nhìn thấy vấn đề rõ ràng hơn chúng ta, và nên nghe họ khi họ khuyên chúng ta bỏ người yêu của ta (và tránh xa họ nếu chúng ta đang muốn nối lại mối quan hệ).

Điều này nghe chừng gay go, chúng ta có nghĩa vụ với bản thân, cần nhận ra rằng ta có sự lựa chọn này, và chúng ta có một trách nhiệm đối với bản thân mình để sử dụng nó để bản thân ta hạnh phúc hơn, lành mạnh hơn và an toàn hơn.

Điều mà ta có thể chọn và không thể chọn  

Phần lớn sự lãng mạn và tình yêu nằm ngoài tầm kiểm soát của chúng ta, mang đến nguồn tư liệu phong phú cho các tiểu thuyết gia, các nhà thơ và nhà soạn nhạc. (Oh, và cả các blogger nữa!)

Nhận ra điều này thật quan trọng, cũng như thừa nhận những lựa chọn mà chúng ta có và trách nhiệm của chúng ta đối với bạn thân để đưa ra những lựa chọn tốt, điều đó đặc biệt khó khăn trong một lĩnh vực của cuộc sống chúng ta được định nghĩa bởi cảm xúc.

Chúng ta không muốn trở thành người hoàn toàn lý trí về tình yêu và sự lãng mạn—điều đó sẽ làm hỏng mất mục đích. Song nếu chúng ta có thể đạt được sự pha trộn đúng mức giữa cảm xúc và lý trí, cũng như biết khi nào thì ta nên cố gắng kiểm soát và khi nào chúng ta nên yêu cuồng nhiệt, chúng ta có thể chỉ đạo đời sống tình cảm của mình để tránh những vấn vương không phù hợp và những con người nguy hiểm, và trải nghiệm được mọi niềm vui, nồng ấm và thân mật mà ta xứng đáng được hưởng.

Nguồn: https://www.psychologytoday.com/us/blog/maybe-its-just-me/201803/can-we-choose-who-not-love

https://www.psychologytoday.com/us/blog/maybe-its-just-me/201107/the-serenity-wei-wu-wei