Từ ngữ đúng giúp ta cảm nhận đúng

Bạn về lại một phần của thị trấn bạn đã từng sống thời niên thiếu. Bạn dạo bước ngang qua ngôi nhà của cô bạn gái tuổi 16. Bạn tìm kiếm lại chỗ từng là cửa sổ phòng ngủ của cô ấy. Từ bên ngoài, mọi thứ dường như vẫn y nguyên, mặc dù đã có ai khác sống ở đó rồi. Bố mẹ cô ấy đã về hưu, cô ấy đã kết hôn và có hai con nhỏ ở một thành phố khác. Bạn bỗng cảm thấy tiếc nuối cho những gì đã qua và không còn nữa. Không phải là bạn nhớ cô ấy rất nhiều, hay những thứ hai bạn đã có cùng nhau, hay mọi chuyện đã từng diễn ra thế nào. Thật khó để giải thích cảm giác ấy là gì, mặc dù nó đang làm cho lòng bạn cuộn sóng. Trong khoảnh khắc ấy, chuông điện thoại reo. Bạn như đang lạc lối, bạn gần như không biết nên diễn tả cảm xúc của mình ra sao, và sau một vài cố gắng, bạn đành chuyển sang đề tài khác.

Trừ khi bạn nói tiếng Bồ Đào Nha, bởi vì nếu có thể, bạn đã không phải chật vật tìm câu chữ để diễn tả lòng mình đến thế. Bạn sẽ có một từ lý tưởng ngay lập tức. Bạn sẽ chỉ đơn giản là nói với người bạn đó rằng bạn đang cảm thấy "Saudade" và họ sẽ hiểu. Cụm từ đó-không thể phiên dịch trực tiếp sang bất kì một ngôn ngữ nào khác- có nghĩa là một khao khát vừa chua xót vừa u sầu, lại có chút gì ngọt ngào cho một thứ gì đó đẹp đẽ đã biến mất: một câu chuyện tình yêu, một mái ấm thời thơ ấu, một tình bạn. Nó là sự pha trộn giữa nỗi đau của sự mất mát và niềm vui khi mình từng được ban tặng sự đáng yêu đó một lần trong đời.

Vấn đề cơ bản, mối quan hệ giữa ngôn ngữ và cảm xúc, từ lâu đã tạo nên cuộc tranh luận trong tâm lý học. Một số nhà tư tưởng cho rằng cảm xúc hoàn toàn không phụ thuộc vào lời nói: ví dụ như trẻ sơ sinh đã có thể cảm nhận trước khi chúng biết làm thế nào để ghim từ ngữ vào cảm xúc của chúng. Những nhà tư tưởng khác lại khẳng định rằng chúng ta không thể nhận ra những cảm xúc nhất định nếu không có từ ngữ để giúp chúng ta nhận ra nó.

Sự thật, như thường lệ, nằm đâu đó trong ranh giới mơ hồ ở giữa. Ngôn ngữ không hoàn toàn tạo nên những cảm xúc, nhưng nó làm sâu đậm và sáng tỏ một cách rõ ràng và đẹp đẽ những cảm xúc đó. Những từ ngữ chính xác giúp chúng ta nhận biết về bản thân, do tác động của nó, chúng ta có thể nhận ra một cách rõ ràng và chắc chắn đời sống nội tâm của mình. Hiện tượng trở nên thật rõ ràng khi chúng ta bắt gặp từ ngữ của thứ ngôn ngữ khác mà ngôn ngữ của chúng ta không có một thuật ngữ súc tích nào để miêu tả. Sau đó chúng ta nhận ra rằng một từ ngữ chính xác quan trọng nhường nào để làm cảm xúc trở nên dễ hiểu.

Lấy một ví dụ, từ tiếng Thổ Nhĩ Kỳ là HÜZÜN nghĩa là một tâm trạng u ám mà mọi thứ dường như đang đi xuống - và hoàn cảnh đó - thường bản chất về mặt chính trị - có thể chỉ càng tồi tệ hơn, thường là bởi vì ý tưởng điên rồ và quy nô to lớn của các lãnh đạo chính trị tham nhũng. Một từ ngữ thật hữu dụng để chỉ và đồng cảm với chiều sâu của nỗi buồn tâm hồn của người dân Thổ Nhĩ Kỳ.

Hoặc theo nghĩa vui vẻ hơn, ở Na Uy họ có từ FORELSKET chỉ cảm giác phớn phở trong giai đoạn đầu của tình yêu, khi chúng ta không thể tin được một ai đó quá hoàn hảo như thế có thể bước vào cuộc sống của chúng ta và trời ơi nghĩ về chúng ta với những điều quá đẹp đẽ. Chúng ta có thể kể lại rằng "Tôi hoàn toàn bị đổ gục bởi Forelsket khi những ngón tay của chúng tôi đan chặt vào nhau...

Nhưng nó không chỉ là một vài từ ngữ diệu kỳ từ nước ngoài giúp làm sáng tỏ tâm trí chúng ta. Đây là những gì nền văn học vĩ đại có thể làm. Cái mà chúng ta gọi là bài thơ, tiểu thuyết hay về cơ bản đã làm giảm đi mức độ tự tha hoá và hiểu lầm của chúng ta, và trả chúng về với bản thân mình.

Sau một thời gian sống với những cuốn sách, chúng ta có thể biết cách kết nối những từ ngữ và câu văn để diễn tả những cảm xúc của chúng ta được nhiều nhất, cho dù nó có thể mong manh và dễ tan vỡ đến nhường nào. Đó là một món quà mà Shakespeare đã ca tụng trong Giấc mộng đêm hè, khi ông viết rằng:

Đôi mắt của nhà thơ, đảo điên cuồng

Liếc nhìn từ thiên đường tới trái đất, và từ trái đất lên thiên đường

Và khi trí tưởng tượng tiến lên phía trươc

Vật thể không tên, ngòi bút của nhà thơ

Biến chúng thành hình dạng và thổi hồn vào hư không

Một nơi cư ngụ và một cái tên

Nhờ có văn chương, chúng ta có thể được giải cứu khỏi những bình chuông mà ta bị khoá kín bên trong. Những từ ngữ chuẩn nghĩa sẽ đập tan những cô lập. Và chúng là cầu nối dẫn chúng ta đến với tình yêu.

Nguồn: http://www.thebookoflife.org/how-words-help-us-to-feel-things/