Đừng gọi trẻ là đồ ích kỷ

Khá nhiều thân chủ mà tôi đã gặp trong trị liệu tâm lý nhiều năm qua đã bị mắng là đồ ích kỷ hồi còn bé.  

Cái nhãn đầu đời đó dường như quá đỗi đau đớn, nó ám ảnh người nghe dù cách đây mấy chục năm.

Mắng một đứa trẻ là đồ ích kỷ là điều không phù hợp, và trong trường hợp tệ nhất sẽ gây tổn thương sâu sắc cho trẻ. Và đây là lý do.

Ích kỷ từ bản chất  

Nếu bạn từng bị cha (mẹ) gọi là đứa ích kỷ, hãy từ bỏ cái nhãn đó ngày hôm nay. Không ai được phép chỉ định cái nhãn đó cho bạn.

Sau đây là 3 lý do tại sao ta chớ nên mắng một đứa trẻ là đồ ích kỷ:

1. Trẻ em vốn đã ích kỷ. Chúng ta đều được sinh ra để ị đái và gào khóc mà không thấy phiền khi người khác phải chạy lăng xăng để chăm sóc ta. Đó là điều bình thường trong giai đoạn đầu tiên của cuộc đời.

Khi còn rất bé, chúng ta không đủ năng lực trí tuệ để nhìn cuộc đời từ một quan điểm khác biệt.

Khi trưởng thành, chúng ta mới phát triển góc nhìn, quan điểm. Chúng ta học cách quan tâm tới cảm xúc của người khác, và chúng ta hành xử theo cách hợp tác và bớt vị kỷ hơn nhiều.  

Nhưng tất cả chúng ta đều khởi đầu giống hệt nhau: ở vị trí trung tâm của vũ trụ của riêng chúng ta.  

Gọi một đứa trẻ là ích kỷ cũng giống như việc lên án đứa bé sơ sinh vì tã ướt. Chỉ là vấn đề thời gian thôi, bằng sự kiên nhẫn và hỗ trợ đầy đủ, đứa bé lớn lên rồi sẽ hết.

1. Hầu hết mọi người không bao giờ quên được trải nghiệm đầu đời bị mắng là ích kỷ bởi người lớn, đặc biệt là cha (mẹ). Nó để lại một dấu ấn, và đó không phải là một dấu ấn tích cực.    

Những nhận xét tiêu cực đầu đời hằn sâu vào tâm trí đứa trẻ và có thể gây ra tổn thương suốt đời đến ý thức là người tốt đẹp của chúng.

Cái mác ích kỷ thời thơ ấu cũng thể cản trở sự phát triển về đặc quyền lành mạnh. Ví dụ, người đó có thể   lúng túng, không biết nói lên ngay cả những quyền lợi chính đáng của mình khi trưởng thành.    

Cha mẹ có quyền năng định hình ý thức về bản thân của đứa trẻ. Việc gán những cái nhãn đáng nguyền rủa như “ích kỷ” có thể ảnh hưởng sâu sắc đến hình ảnh bản thân của trẻ.

2. Trẻ em học hỏi tốt nhất qua gương, chứ không phải do bị làm cho nhục nhã. Nếu cha mẹ bạn từng cố gắng để giúp bạn trở thành người biết quan tâm hơn đến người khác thì đấy là một tiêu đáng giá.

Tuy nhiên, giống như sự đồng cảm, hành vi quan tâm (đối lập với ích kỷ) được dạy dỗ tốt nhất qua gương (của cha mẹ).

Những trẻ có cha mẹ thường xuyên thể hiện, cũng như nói chuyện về hành vi vị tha, không vị kỷ thì dễ dàng bỏ được tính ích kỷ hơn những trẻ bị làm cho xấu hổ vì ích kỷ.

Tất nhiên, điều quan trọng là dạy trẻ cách cư xử tử tế, tại sao chúng ta lại san sẻ, và những đức tính rộng lượng.

Gọi trẻ là ích kỷ chẳng đạt được bất kỳ mục tiêu nào trong số đó. Nó chỉ khiến cho chúng thấy rằng chúng là đứa tệ hại và nên thấy xấu hổ về mình.

Làm thế nào để dạy hành vi không ích kỷ 

Phương pháp tốt nhất để dạy trẻ cách quan tâm đến người khác là quan tâm đến trẻ.

Hãy nói với chúng lý do tại sao việc lắng nghe người khác là cần thiết, lưu ý đến cảm xúc của họ, và cố gắng nhìn mọi việc từ góc nhìn của họ. Hãy chỉ cho chúng thấy cách làm.

Hãy chú ý những lúc mà trẻ hành xử vị tha, và khen ngợi hành động của chúng.

Nếu cha mẹ bạn không làm những điều này cho bạn thì khả năng cao là cha mẹ của cha mẹ cũng không biết cách làm điều đó cho họ. Và điều này cứ tiếp tục như thế, qua nhiều thế hệ.

Mọi gia đình đều đang phô bày những mô thức từng được dệt nên qua nhiều thế hệ theo thời gian. Không ai còn đang sống đáng bị trách cứ vì tạo ra chúng.

Chỉ cần biết rằng nếu bạn từng bị mắng là ích kỷ khi còn bé thì bạn không cần phải sống trên cõi đời này và mang theo cái nhãn đó suốt phần đời còn lại của mình. Hãy vứt nó đi. Nó không thích hợp, và có lẽ không phù hợp và tốt đẹp với bạn trong hiện tại.

Nếu bạn từng mắng con bạn là ích kỷ khi chúng còn bé thì hãy xin lỗi chúng. Nói với chúng rằng bạn đã sai. Nếu chúng sẵn sàng hàn gắn thì lời nói của bạn sẽ hữu ích.

Tóm lại, vì nhục mạ là một công cụ dạy dỗ không hiệu quả và cũng có thể gây tổn thương lâu dài, nên ta chớ bao giờ mắng trẻ là đồ ích kỷ.

Nguồn

https://www.psychologytoday.com/us/blog/constructive-wallowing/202101/never-call-child-selfish