3 điều người thông minh cảm xúc luôn làm, và 3 điều họ không bao giờ làm

Ý chính

• Người thông minh cảm xúc biết chọn “con đường cao thượng”, biết thấy mình may mắn, và biết tận hưởng hành trình không kém gì kết quả.
• Ba kiểu tư duy làm xói mòn trí tuệ cảm xúc: tư duy nạn nhân, đặt cái tôi làm trung tâm, và thói quen đòi hỏi cảm xúc được thỏa mãn ngay lập tức.
• Bồi đắp trí tuệ cảm xúc giúp con người sống hạnh phúc hơn và cảm thấy viên mãn hơn.

Người có trí tuệ cảm xúc thường hạnh phúc hơn và hài lòng hơn với các mối quan hệ của họ. Thường là vì họ kiên trì làm ba điều này. Hiểu được chúng trong đời sống thực sẽ giúp bạn nuôi dưỡng khả năng ấy. Đồng thời, nhận diện ba kiểu tư duy cản đường cũng giúp bạn sáng tỏ hơn.

Thứ nhất, người thông minh cảm xúc luôn cảm thấy mình “may mắn”

Họ luôn nhớ những điều tốt đẹp mà mình đang có, ngay cả khi đời sống mang đến những mất mát hay điều tồi tệ. Đó chính là bản chất của điều gọi là điều hòa cảm xúc.

Khi rơi vào gian khó hay khủng hoảng, họ thường tự nhủ: “Mọi chuyện lẽ ra có thể tệ hơn thế này.” Chính cách nhìn đó giữ họ đứng vững giữa bão tố. Nó giúp họ bền bỉ vì họ biết mình vẫn còn nhiều thứ quý giá để trân trọng, và họ muốn vượt qua nghịch cảnh để tiếp tục được yêu thương và gắn bó với những gì mình yêu.

Khi mọi chuyện lắng lại, người thông minh cảm xúc thường dành thời gian suy nghĩ: “Mình đã học được gì từ chuyện này?” Khoảnh khắc tìm được “tia sáng sau đám mây” giúp họ trưởng thành, mạnh mẽ và tiếp tục tiến lên, với cảm giác may mắn vì những bài học cuộc đời đã trao.

Ví dụ

Sally, một quản lý trong công ty kế toán, muốn giúp một người trẻ non kinh nghiệm bằng cách tuyển và dẫn dắt họ. Nhưng người này liên tục than phiền, đòi hỏi đặc quyền mà đồng nghiệp không có. Khi Sally cố đặt ranh giới, họ nổi giận và bóp méo câu chuyện rồi đổ lỗi cho Sally.

Cuối cùng Sally buộc phải chấm dứt hợp tác. Không lâu sau, cô nhận được liên hệ từ luật sư của người đó. Sally lo sợ danh tiếng nghề nghiệp của mình bị ảnh hưởng nặng nề. Cô mất ngủ, ăn không ngon, tâm trí luôn căng thẳng. Thế nhưng, giữa tất cả những rối ren ấy, cô vẫn nhớ rằng:

• các con cô vẫn khỏe mạnh và hạnh phúc,
• cô vẫn yêu công việc của mình,
• và cô thật sự thấy vui khi được giúp đỡ người khác.

Dù rất khó, cô vẫn cố giữ những điều tích cực đó trong tâm trí. Cuối cùng, mọi chuyện được giải quyết ổn thỏa. Sally nhận ra “tia sáng” của câu chuyện: cô học được cách đặt ranh giới chắc chắn hơn và xây dựng quy trình tuyển dụng hợp lý hơn cho tương lai.

Những người luôn tin rằng mình khổ hơn tất cả thường tự xem mình là “nạn nhân của cuộc đời”. Họ không thể hoặc không muốn nhìn thấy bất kỳ điểm sáng nào trong hoạn nạn, vì họ bị mắc kẹt trong ý nghĩ: “Không ai tệ như tôi.” Kiểu tư duy đó dễ dẫn đến cảm giác tuyệt vọng. Họ trở nên thụ động, chờ ai đó “cứu”, hoặc yêu cầu người khác thay đổi luật lệ cho mình. Vì thiếu niềm tin vào khả năng tự xoay xở, họ khó vượt qua khó khăn; thay vào đó, họ buông xuôi, bỏ cuộc, hoặc đòi hỏi người khác sửa chữa mọi thứ giúp họ.

Photo: Source: Karolina Grabowska/Pexels

Thứ hai: người thông minh cảm xúc biết “chọn con đường cao thượng”

Họ chấp nhận thua trong một cuộc đấu quyền lực, vì họ hiểu rằng phía trước có thể là một phần thưởng ý nghĩa hơn nhiều. Chiều sâu cảm xúc ấy giúp họ nhìn rộng ra: “Quyết định của mình sẽ ảnh hưởng đến người khác thế nào?”

Hãy hình dung Ray và Taylor trong trận chung kết bóng rổ toàn bang. Ray chỉ còn ba cú ném nữa là phá kỷ lục của trường, nhưng Taylor lại nằng nặc đòi thực hiện hầu hết các cú ném trong hiệp cuối. Thay vì tranh cãi, Ray chọn cách chuyền bóng cho Taylor nhiều hơn. Taylor ghi được nhiều điểm và đội giành chiến thắng.

Ray hoàn toàn có thể phản đối, tự mình ghi điểm, vừa thắng trận vừa giành luôn danh hiệu. Nhưng cậu chọn con đường cao thượng. Thay vì nuôi mâu thuẫn, cậu dồn tâm sức vào mục tiêu chung: chiến thắng của cả đội.

Tuần sau, tại buổi lễ trao giải, Ray nhận danh hiệu MVP, với cậu, đó mới là lời ghi nhận cao quý nhất.

Người thông minh cảm xúc như Ray hiểu rằng cuộc đời không phải lúc nào cũng công bằng hay đúng đắn. Nhưng nếu lúc nào cũng chỉ nghĩ cho riêng mình, ta dễ đánh mất những giá trị sâu xa hơn. Trong câu chuyện này, Ray sẵn lòng đặt lợi ích của đội lên trước bản thân.

Ngược lại, những người tin rằng mình “luôn đúng”, luôn phải theo ý mình, thường rất khó nhún nhường để hướng đến mục tiêu lớn hơn. Ham muốn thắng mọi cuộc đấu nhỏ khiến họ bị mắc kẹt trong những xung đột vụn vặt và đầy mệt mỏi.

Thứ ba: người thông minh cảm xúc biết tận hưởng hành trình, không chỉ kết quả

Họ không chỉ chăm chăm vào đích đến. Họ thưởng thức từng bước đi, từng khoảnh khắc học hỏi, từng niềm vui nhỏ trên đường. Động lực của họ không chỉ nằm ở phần thưởng cuối cùng, mà nằm trong chính quá trình theo đuổi đam mê suốt đời.

Ví dụ, Dawn là một nhà thiết kế nội thất. Cô mê mẩn việc lắng nghe khách hàng kể về ước mơ của họ. Cô thích thú với những gia đình mình phục vụ, và luôn háo hức bước vào các buổi họp cùng đội ngũ để “trao đổi ý tưởng biến giấc mơ thành thật”.

Nhóm của cô làm việc với nhau rất hòa hợp. Họ hay đùa, hay trêu chọc vui vẻ. Mỗi ngày đi làm đều là một trải nghiệm mới và Dawn trân trọng sự sáng tạo ngập tràn trong công việc của mình.

Kate cũng tài giỏi và tham vọng. Cô muốn trở thành nhà thiết kế hàng đầu trong thành phố. Nhưng vì quá ám ảnh với mục tiêu này, cô vội vã lướt qua các buổi gặp khách, cố áp đặt tầm nhìn của chính mình lên ngôi nhà của họ.

Cô quá tập trung vào bản vẽ hoành tráng của mình đến mức trở nên cộc cằn, lạnh lùng với các trợ lý. Dù sản phẩm cuối cùng rất đẹp, nhưng cô thiếu cảm giác trọn vẹn của việc thật sự giúp đỡ con người, thiếu sự gắn bó vui vẻ của một đội ngũ hạnh phúc.

Thiết kế của cô ấn tượng, nhưng danh tiếng suy giảm. Mỗi ngày đi làm với cô là một nỗi căng thẳng, đồng nghiệp không tôn trọng, khách hàng phàn nàn. Vài năm sau, cô kiệt sức.

Trong câu chuyện này, Kate chỉ nhìn thấy kết quả cuối cùng và bỏ lỡ cả một hành trình đáng ra có thể đầy niềm vui và ý nghĩa. Trong khi đó, Dawn, người thông minh cảm xúc, biết phát triển và tận hưởng chính quá trình ấy. Cô vẫn duy trì sự nghiệp thành công suốt nhiều năm.

Ba phẩm chất của người thông minh cảm xúc

• Biết ơn những gì mình có
• Chọn con đường cao thượng
• Yêu hành trình không kém gì đích đến

Ba điều ấy bồi đắp sức mạnh cảm xúc, chiều sâu cảm xúc và cả độ bền cảm xúc.
Ngược lại, thiếu chúng, con người dễ sụp đổ trước khó khăn, đánh mất mục tiêu thật sự của đời mình, và không chạm tới những điều quan trọng nhất mà trái tim đang tìm kiếm.

Tác giả: Erin Leonard Ph.D.

Nguồn: 3 Things Emotionally Intelligent People Do and 3 Things They Don't | Psychology Today