5 bất lợi khi đẹp (cộng thêm 5 lợi thế)

Những người đẹp hiện diện khắp nơi: trên bảng quảng cáo, trên TV và trong phim — thậm chí một số còn xuất hiện trong cuộc sống thường nhật của chúng ta. Vẻ đẹp của người khác có thể khơi dậy nhiều cảm xúc: ngưỡng mộ, khao khát, hy vọng, tuyệt vọng và đôi khi cả sự ghen tị.

Vậy, tác động tâm lý của cái đẹp là gì, và người khác phản ứng như thế nào trước nó? Trên thực tế, theo nghiên cứu tâm lý học, có một số bất lợi khi bạn quá đẹp.

Dưới đây là hai mặt của đồng xu: trước tiên là năm bất lợi khi đẹp, sau đó là năm lợi thế của việc hấp dẫn và xinh đẹp.

5 BẤT LỢI KHI BẠN QUÁ ĐẸP

Đây là những gì mà nghiên cứu đã chỉ ra về các bất lợi của việc sở hữu vẻ đẹp ngoại hình. Mặc dù sự thiên vị vì vẻ đẹp (beauty bias) không mạnh mẽ như một số người nghĩ, nhưng nó vẫn hiện hữu (Eagly và cộng sự, 1991). Ví dụ, trong phần lớn các công việc, thông minh vẫn quan trọng hơn là đẹp (Judge và cộng sự, 2009). Điều này cũng đúng với thuyết phục, lòng tự trọng và thậm chí cả sự thu hút: những phẩm chất cá nhân khác có thể dễ dàng vượt trội hơn vẻ đẹp.

Vậy, các nhà tâm lý học đã dần khám phá ra "mặt tối" của việc đẹp. Và dù có thể khó lòng cảm thông cho người quá đẹp, nhưng đây là năm bất lợi mà họ phải đối mặt:

1. Người đẹp có thể ít được tuyển dụng hơn (đôi khi) Dù vẻ đẹp có thể giúp bạn tìm việc, nhưng điều đó không phải lúc nào cũng đúng. Khi nhà tuyển dụng là người cùng giới, đôi khi sự ghen tị có thể chiếm ưu thế. Một nghiên cứu cho thấy, người đẹp gặp bất lợi trong quá trình tuyển dụng khi người quyết định là cùng giới tính (Agthe và cộng sự, 2011). Hóa ra, chúng ta coi người đẹp cùng giới là một mối đe dọa.
2. Cái đẹp có thể trở thành quái vật Cũng có bằng chứng cho thấy vẻ đẹp nữ giới có thể gây khó khăn trong các công việc gắn liền với định kiến giới. Ví dụ, một người phụ nữ đẹp có thể gặp bất lợi khi xin việc trong những ngành gắn liền với sự nam tính như quản giáo hoặc kỹ sư cơ khí (Johnson và cộng sự, 2010). Điều này không xảy ra với nam giới hấp dẫn — họ có thể thoải mái nộp đơn vào các công việc như y tá, bán nội y hay quản lý nhân sự mà không gặp vấn đề gì.
3. Người đẹp bị coi là kém tài năng hơn Hiệu ứng hào quang (halo effect) nói rằng khi chúng ta đánh giá người khác giới hấp dẫn, chúng ta thường cho rằng họ tài năng hơn so với người kém hấp dẫn, dù những gì họ làm hay nói không hề thông minh hơn. Nhưng khi đánh giá người cùng giới, điều này đảo ngược. Trong một nghiên cứu của Anderson và Nida (1978), người đẹp cùng giới bị đánh giá là kém tài năng hơn so với những người có ngoại hình trung bình.
4. Đẹp nhưng bị cho là chỉ nhờ may mắn Nếu người đẹp thành công, liệu đó là nhờ tài năng hay chỉ vì ngoại hình? Sau tất cả, người ta may mắn khi có vẻ ngoài hấp dẫn và ai cũng biết điều đó. Nghiên cứu cho thấy, khi đánh giá người cùng giới, chúng ta thường cho rằng thành công của họ là nhờ vẻ đẹp chứ không phải tài năng (Forsterling và cộng sự, 2007). Vậy, bạn đẹp, nhưng có lẽ chỉ dựa vào ngoại hình chứ không phải năng lực.
5. Người đẹp có thể bị xã hội từ chối Mặc dù người đẹp thường được yêu thích hơn trong xã hội, nhưng có bằng chứng cho thấy người quá đẹp có thể bị từ chối bởi những người cùng giới (Krebs và Adinolfi, 1978). Những người đã có gia đình cũng thường cố tình "ngó lơ" người đẹp để bảo vệ mối quan hệ của mình. Nghiên cứu cho thấy, khi nghĩ về tình yêu, chúng ta tự động phớt lờ người khác giới hấp dẫn để bảo vệ cảm xúc của mình với người bạn đời lâu dài (Maner và cộng sự, 2008).

5 LỢI THẾ KHI BẠN ĐẸP

1. Đẹp là tốt Trong nhiều tình huống, chúng ta tự động cho rằng người đẹp đi kèm với nhiều phẩm chất tốt khác. Chúng ta có xu hướng nghĩ rằng người đẹp hài hước hơn, thân thiện hơn, thông minh hơn, thú vị hơn, giỏi giao tiếp hơn và thậm chí độc lập hơn. Những đánh giá kiểu này đã được thử nghiệm nhiều lần trong phòng thí nghiệm và ngoài đời. Đây là một ví dụ tuyệt vời về hiệu ứng hào quang: đánh giá tổng quát về một người ảnh hưởng đến cách chúng ta nhìn nhận các đặc điểm cụ thể của họ.
2. Người đẹp được khao khát hơn Nghiên cứu về lựa chọn bạn đời và sự hấp dẫn cho thấy rằng chúng ta có xu hướng ưa chuộng đối tác đẹp hơn, ít nhất là khi các yếu tố khác cân bằng.
3. Người đẹp thuyết phục hơn Người có ngoại hình ưa nhìn thường thuyết phục hơn (Chaiken, 1979). Điều này có thể do họ giao tiếp tốt hơn, tự tin hơn hoặc đơn giản là chúng ta tin vào vẻ đẹp.
4. Người đẹp kiếm được nhiều tiền hơn Trong công việc, người hấp dẫn thường có mức lương khởi điểm cao hơn và dễ thăng tiến hơn, nhờ vào hiệu ứng hào quang.
5. Người đẹp có lòng tự trọng cao hơn Không ngạc nhiên khi người đẹp có lòng tự trọng cao hơn, nhờ vào những lợi ích như các cuộc hẹn hò và thu nhập tốt hơn.

Kết luận Dù đẹp có nhiều lợi thế, nhưng những bất lợi tâm lý của nó cũng không thể bỏ qua. Vẻ đẹp có thể đe dọa các mối quan hệ, công việc và cả hình ảnh của chúng ta về bản thân.

Nguồn: 5 Disadvantages Of Being Beautiful (Plus 5 Advantages) - PsyBlog