7 dấu hiệu cho thấy bạn đã lớn lên trong một gia đình có cha mẹ hay xung đột

NHỮNG ĐIỂM CHÍNH

• Cha mẹ hay xung đột thường đặt nhu cầu và cảm xúc của bản thân lên trên sự an lành của con cái.
• Con của những bậc cha mẹ độc hại thường mang theo nỗi nghi ngờ bản thân và sang chấn quan hệ đến tận khi trưởng thành.
• “Đi trên vỏ trứng” và bị thao túng tâm lý (gaslighting) là những trải nghiệm phổ biến trong những gia đình như thế.

Bạn có đang sống với một người cha mẹ hay gây xung đột?

Bạn đã bao giờ nghĩ: “Cha mẹ mình cần được trị liệu”? Bạn có từng cảm thấy như chính bạn mới là “người lớn” trong gia đình khi còn nhỏ? Có thể cha hoặc mẹ bạn thường xuyên giận dữ, khó đoán, xa cách, hoặc lạnh lùng và bạn đã dành cả tuổi trưởng thành để cố gắng hiểu cho hết nỗi đau ấy.

Đã bao giờ bạn tự hỏi liệu cha mẹ mình có mang đặc điểm của chứng ái kỷ, nghiện ngập, hay đơn giản là quá non nớt về mặt cảm xúc để có thể đáp ứng được nhu cầu của con cái? Có thể bạn không thể gọi tên chính xác, bạn chỉ biết rằng có điều gì đó không ổn. Bạn đã sống nhiều năm giữa những cơn kịch tính, hoang mang và tổn thương cảm xúc, những thứ vẫn còn đeo bám bạn đến hôm nay. Bạn đã quen với việc giữ hoà khí, nín thở mà sống, hoặc mang trong lòng những vết thương khiến bạn khó xây dựng lòng tin, tình yêu và sự tự tin.

Nếu điều đó nghe có vẻ quen thuộc, bạn không hề cô độc. Rất nhiều người trưởng thành từ những gia đình đầy xung đột phải vật lộn với lo âu, tự nghi ngờ và những mối quan hệ phức tạp gợi lại quá khứ. Điều khiến mọi chuyện càng rối rắm hơn là trong giai đoạn đầu của quá trình chữa lành, nhiều người con cảm thấy tội lỗi, như thể họ đang “phản bội” cha mẹ mình. Vì thế, họ thường thu nhỏ lại, phủ nhận hoặc biện minh cho những tổn thương đã trải qua.

Một số người thậm chí không bao giờ nhận ra điều đó, bởi họ đã được “lập trình” hoặc “tẩy não” để tin rằng mọi hành vi của cha mẹ là “bình thường.” Nhưng thực tế, lớn lên với một người cha mẹ hay xung đột có thể tàn phá tâm hồn, gây ra đau đớn, loạn lạc, thậm chí làm thay đổi cả cấu trúc não bộ.

Cha mẹ hay xung đột là ai?

Họ có thể là kiểu người bùng nổ, hay la hét, chỉ trích và đổ lỗi hoặc là kiểu người xa cách, thờ ơ, dùng im lặng và cảm giác tội lỗi để kiểm soát người khác.

Dù biểu hiện khác nhau, họ đều có điểm chung: họ đặt mình ở trung tâm, luôn ưu tiên cảm xúc và nhu cầu của bản thân, thường là đánh đổi bằng tổn thương của bạn.

Bạn Có Thấy Mình Trong Những Cảm Giác Này Không?

• Bạn thấy kiệt sức và mụ mị sau mỗi lần tiếp xúc với họ.
• Mối quan hệ ấy luôn gây tổn thương cảm xúc kéo dài, dù là qua những cuộc cãi vã dữ dội hay sự lạnh lùng thờ ơ.
• Bạn cảm thấy như đang cố gắng “lý luận với điều vô lý.”
• Cảm xúc của bạn thường bị xem nhẹ, phớt lờ hoặc bị chế giễu.
• Bạn thường tự hỏi: “Họ thật sự vừa nói như vậy sao?”
• Bạn nhớ lại những chuyện trong quá khứ khác với họ, khiến bạn nghi ngờ chính trí nhớ và lý trí của mình, đó chính là gaslighting.
• Bạn luôn có cảm giác phải “đi trên vỏ trứng” (với người bộc phát), hoặc ngược lại, tự hỏi liệu cha mẹ có thật sự quan tâm đến mình (với người lạnh nhạt).

Nếu những điều này nghe thật quen, bạn không đơn độc. Lớn lên trong một môi trường như vậy để lại những vết thương sâu trong mối quan hệ và bản thân, mà nhiều người thậm chí không nhận ra.

Hậu quả: sang chấn quan hệ

Những hành vi độc hại ấy để lại dấu vết lâu dài. Sang chấn quan hệ, tức tổn thương do mối quan hệ gây ra qua nhiều năm, thường bắt đầu từ thời thơ ấu có thể để lại hậu quả nặng nề và kéo dài.

Nhiều người con khi trưởng thành mang trong mình lòng tự ti, cảm giác không đủ tốt, không đáng được yêu, và thường nghi ngờ chính cảm xúc, trực giác của mình vì họ từng bị phủ nhận hoặc xem nhẹ. Bạn có thể cảm thấy cô đơn, cầu toàn quá mức để chứng minh mình “đủ tốt”, hoặc dễ dàng thu hút những mối quan hệ độc hại tương tự với người ái kỷ hay thậm chí có xu hướng thao túng, vô cảm.

Tin mừng là: bạn có thể thoát khỏi vòng lặp ấy

Dù bạn mới chỉ bắt đầu đặt câu hỏi về mối quan hệ của mình với cha mẹ, hay đã đi được một chặng dài trên hành trình chữa lành, bạn vẫn có thể tìm lại tự do, chữa lành nỗi đau và học cách yêu thương bản thân thật sự.

Khi hiểu rõ hơn về các mô thức độc hại trong gia đình, bạn sẽ biết cách giành lại quyền làm chủ cuộc đời, hàn gắn những tổn thương từ quá khứ, và vun đắp một tình yêu thương lâu bền, dịu dàng và trọn vẹn dành cho chính mình.

Tác giả: Tracy S. Hutchinson, Ph.D

Nguồn: 7 Signs of Having Grown Up With a High-Conflict Parent | Psychology Today