Bạo hành không phải lúc nào cũng kết thúc khi mối quan hệ chấm dứt

NHỮNG ĐIỂM CHÍNH

• Với nhiều người sống sót sau bạo hành trong mối quan hệ thân mật, sự tàn nhẫn không dừng lại khi chia tay.
• Thời điểm chấm dứt một mối quan hệ bạo hành lại chính là lúc nguy hiểm nhất, vì kẻ bạo hành sợ mất đi quyền kiểm soát.
• Dù nhận thức về các hình thức bạo hành đã được mở rộng, hệ thống pháp lý vẫn chưa đủ khả năng bảo vệ nạn nhân.

Khi Myriam cuối cùng rời bỏ người bạn đời sau sáu năm gắn bó, cô nghĩ mình đã bước qua phần tồi tệ nhất. Nhưng chỉ vài tuần sau, một nỗi sợ mới bắt đầu hình thành.

Người cũ của cô bắt đầu xuất hiện gần chỗ làm, ngồi trong xe, đậu ở bên kia đường. Hắn không tiến lại gần, chỉ đơn giản là để cô nhìn thấy hắn. Rồi hắn bắt đầu nhắn tin không ngừng, lúc thì van xin, lúc lại hăm dọa. Khi Myriam chặn số, hắn lập các tài khoản mới để gửi email. Không dừng lại ở đó, hắn tìm đến bạn bè và gia đình cô, tung ra những phiên bản bóp méo sự thật và cáo buộc cô chính là kẻ bạo hành! Một ngày nọ, sếp cô gọi vào văn phòng, hắn đã gửi email cho phòng nhân sự, tố cáo cô có hành vi sai trái.

Áp lực như một cơn sóng dữ không dứt. Myriam không thể ngủ. Cô giật mình mỗi khi điện thoại rung. Cảnh sát bảo họ không thể làm gì trừ khi hắn gây hại thể chất. “Nếu hắn lại gần cô, hãy gọi cho chúng tôi,” họ nói rồi quay lại với đống giấy tờ của mình. Bạn bè thì lặng đi, không biết nói gì. Một số tỏ vẻ ái ngại, thậm chí, khi bị hỏi thẳng, họ chỉ nói: “Tớ không muốn đứng về phía ai cả.” Có người còn hỏi: “Cậu chắc là không đang làm quá lên chứ?”

Myriam đã rời khỏi mối quan hệ, nhưng không thoát được bạo hành.

Image: unknownuserpanama from Pixabay 

Bạo hành sau khi chia tay là điều phổ biến với người sống sót

Với nhiều người sống sót sau bạo hành trong mối quan hệ thân mật, chia tay không đồng nghĩa với kết thúc đau khổ. Như Myriam, không ít người nhận ra rằng bạo hành chỉ chuyển sang một hình thức mới, cũng tàn nhẫn, thậm chí còn khốc liệt hơn cả lúc còn yêu.

Nghiên cứu cho thấy, thời điểm nguy hiểm nhất với nạn nhân thường rơi vào vài tuần hoặc vài tháng sau khi rời khỏi kẻ bạo hành. Lý do là vì những kẻ này cảm thấy mất kiểm soát và thường muốn trả đũa. Việc bị bỏ lại phía sau có thể khiến cái tôi hoặc cảm giác thống trị của họ bị tổn thương sâu sắc.

Để giành lại quyền kiểm soát, họ có thể sử dụng những cách thức khác với khi còn trong mối quan hệ: theo dõi, quấy rối, dùng con cái làm công cụ, vu khống qua các đơn kiện, giữ lại tài chính, hoặc tung tin bôi nhọ danh dự. Họ thừa hiểu rằng bạo lực thể chất có thể đưa mình ra tòa, nên chọn những chiêu thức phi thể xác nhưng vẫn tạo ra sự sợ hãi và kiểm soát mà không bị pháp luật can thiệp quá mạnh.

Hệ thống pháp lý vẫn loay hoay trước hình thức bạo hành này

Dù xã hội ngày càng hiểu rõ hơn về các hình thức bạo hành trong gia đình, hệ thống pháp luật ở nhiều nơi vẫn chưa biết cách xử lý hiệu quả bạo hành sau chia tay. Như trong trường hợp của Myriam, cảnh sát và tòa án thường xem nhẹ hoặc bỏ qua các hành vi như quấy rối, đặc biệt nếu không có yếu tố bạo lực thể xác.

Nhiều nghiên cứu cho thấy, kẻ bạo hành biết cách lợi dụng các kẽ hở của luật pháp, những điểm yếu khiến nạn nhân không được bảo vệ đúng mức, trong khi kẻ thủ ác vẫn có thể tiếp tục hành vi của mình. Họ thường được trao “quyền được nghi ngờ”, còn nạn nhân lại phải gánh lấy gánh nặng chứng minh, phải có đủ bằng chứng rõ ràng, không thể chối cãi mới được lắng nghe.

Với những kẻ bạo hành này, mục tiêu không phải là dừng lại mà là không bị phát hiện. Và tư duy đó được nuôi dưỡng trong một hệ thống pháp lý chưa đủ mạnh tay để buộc họ phải chịu trách nhiệm.

Cần có những thay đổi sâu rộng và lâu dài

Để giải quyết tận gốc vấn đề bạo hành trong mối quan hệ thân mật, chúng ta cần những thay đổi mang tính hệ thống và lâu dài. Một trong số đó là: cần kiên quyết buộc kẻ bạo hành phải chịu trách nhiệm. Một điều không kém phần quan trọng là xóa bỏ sự kỳ thị đối với nạn nhân bị bạo hành. Bởi chừng nào điều đó chưa được thực hiện, nhiều người sống sót vẫn sẽ còn lặng lẽ gồng mình chịu đựng.

Chỉ khi xây dựng được một môi trường an toàn, nơi người sống sót có thể tìm đến sự hỗ trợ và chữa lành vết thương từ bạo hành, thì chúng ta mới thật sự tiến gần đến một xã hội lành mạnh, nơi bạo hành không còn là điều bị xem nhẹ hay làm ngơ.

Tài liệu tham khảo: 

DomesticShelters.org. (2014, December 19). When abuse turns deadly. https://www.domesticshelters.org/articles/statistics/when-abuse-turns-deadly

Allaband, Nicole. “Using GPS Devices to Help Enforce Protection Orders in Domestic Violence Cases.” University of Richmond Journal of Law and Technology. Nov 1, 2017.

Nguồn: Abuse Doesn't Always Stop When the Relationship Ends | Psychology Today