Cách trở thành một người mới bắt đầu tốt hơn

Jan đã sẵn sàng cho một thử thách mới. Cô vừa chuyển đến Colorado và muốn tận dụng địa hình mới để bắt đầu chạy bộ trên núi. Trước khi chuyển đi, Jan đã rèn luyện thể lực suốt nhiều tháng trời, nhưng chỉ quanh quẩn trên máy chạy bộ trong phòng tập. Cô vừa háo hức bắt đầu, vừa thấy mình thiếu tự tin. Jan tìm được một nhóm gặp gỡ tự giới thiệu là “thân thiện với người mới”, nhưng cô vẫn lo lắng không biết thực tế có đúng như vậy không.

Người ta thường gắn giai đoạn mới bắt đầu với cảm giác khó chịu: bối rối, nghi ngờ bản thân, nản lòng vì những sai sót, và lo âu khi phải gặp gỡ người lạ hoặc bị đánh giá. Thế nhưng, làm người mới bắt đầu trong bất kỳ hành trình trải nghiệm nào cũng mang một sự phong phú rất riêng. Điều này đúng dù bạn đang chuẩn bị cho một sự nghiệp mới, học một kỹ năng mới, hay lần đầu làm cha mẹ. Người mới bắt đầu thường trải qua cái gọi là “lợi thế của người mới”, giai đoạn tiến bộ rất nhanh trong một vài năm đầu, trước khi việc cải thiện vẫn tiếp diễn nhưng trở nên khó khăn hơn nhiều.

Chúng ta chỉ được sống trong giai đoạn mới bắt đầu đúng một lần. Đó là một khoảnh khắc đặc biệt của thời gian, xứng đáng để học cách tận hưởng. Dưới đây là năm gợi ý giúp bạn làm được điều đó, để có một trải nghiệm trọn vẹn hơn với bất kỳ khởi đầu mới nào, thay vì chỉ muốn vội vàng đi qua.

Image: Source: Baranq Shutterstock

1. Đừng cố gắng trở nên “vô hình”

Người mới bắt đầu thường cố gắng không gây chú ý. Họ muốn mắc những lỗi vụng về của mình một cách lặng lẽ, không ai để ý.

Nhưng cách làm này thường lại cản trở sự tiến bộ thực sự.

Sự hỗ trợ từ người khác làm tăng khả năng thành công, chẳng hạn khi bạn tìm được người để hỏi lúc bế tắc, hoặc những hình mẫu giúp bạn có cái nhìn thực tế về điều đang chờ phía trước. Khi bạn cố ẩn mình, bạn cũng tự cắt đứt khỏi những nguồn nâng đỡ đó.

Hãy trân trọng sự tiến bộ hơn là nỗi sợ bị nhìn thấy sự non nớt hay sai sót của mình. Là người mới, bạn không thể tránh khỏi việc phải đặt câu hỏi hay thử những điều sau này nhìn lại sẽ thấy hơi ngây ngô, bởi đơn giản là bạn chưa biết mình chưa biết gì.

2. Tận hưởng “lợi thế người mới” và lưu giữ ký ức

Trước đó, tôi đã nhắc đến “lợi thế người mới”, giai đoạn tiến bộ nhanh mà nhiều người mới trải qua. Ẩn sau khái niệm này là một sự thật: chỉ mới đây thôi, bạn còn kém hơn rất nhiều.

Chúng ta thường nghĩ mình sẽ luôn nhớ cảm giác của những ngày đầu, nhưng rồi rốt cuộc lại quên mất. Việc có thể nhìn lại nó mang nhiều giá trị, vì vậy hãy lưu giữ. Viết vài dòng ghi chú. Quay vài đoạn video nói về cảm xúc bên trong, những thành tựu nhỏ bé, và cả những chật vật của bạn. Hãy kể lại hành trình ấy, nếu chỉ để dành cho chính bạn của tương lai.

Những khó khăn hôm nay sẽ trở thành câu chuyện của ngày mai. Hãy tưởng tượng một phiên bản bạn vững vàng hơn trong tương lai, ngoái nhìn lại hiện tại. Khi ấy, bạn sẽ tự hào về chính mình, người đã loay hoay vượt qua giai đoạn mù mờ ban đầu. Những gì bây giờ còn lộn xộn, sau này sẽ trở nên đáng nể.

3. Tận hưởng sự dồi dào của các tài nguyên dành cho người mới

Hãy thử tìm kiếm mẹo học bất kỳ kỹ năng nào, bạn sẽ thấy nội dung dành cho người mới nhiều hơn hẳn so với các giai đoạn khác. Điều này tạo ra vô vàn cách để bắt đầu, và đó là một điều tuyệt vời.

Hãy tận dụng những nguồn lực này. Sự phong phú của nội dung cho người mới phản ánh niềm hứng khởi của những người đi trước, những người muốn chia sẻ kiến thức và đam mê của họ với người mới đến.

Tuy nhiên, hãy nhớ rằng bạn có thể sẽ cảm thấy hành trình học của mình kém “đẹp” và kém mượt mà hơn tưởng tượng.

Việc xây dựng kỹ năng hiệu quả thường mang lại cảm giác vụng về. Ai cũng thích sự hiệu quả, nhưng thông thường, bạn chỉ có thể hiệu quả sau khi đã biết mình đang làm gì.

4. Bạn có thể mới với hoạt động này, nhưng bạn không mới trong việc học

Ngay cả trong ngày đầu tiên thử một điều gì đó mới, bạn cũng không phải là tờ giấy trắng. Bạn đã có rất nhiều kinh nghiệm trong việc học hỏi. Trước hết, bạn hiểu cảm giác của một chu trình học tập: cảm giác đi qua từng giai đoạn khác nhau. Thứ bạn đang thử bây giờ có lẽ cũng không phải là điều khó nhất bạn từng làm. Hãy đặt hành trình mới này vào bối cảnh của tất cả những hành trình bạn đã hoàn thành trước đó.

Vận dụng sự hiểu biết về chính mình, chẳng hạn, nhận ra những kiểu tự phá hoại cần tránh lặp lại, như bắt đầu quá hăng say và mãnh liệt rồi nhanh chóng kiệt sức. Những phương pháp học nào phù hợp với bạn, dù chúng có thử thách? Có thể bạn biết rằng việc kiểm tra, đánh giá, hay đặt giới hạn thời gian giúp bạn tiến bộ; hoặc bạn cần học thông qua tình huống để đạt được sự hiểu biết sâu sắc.

Việc sử dụng những phương pháp cá nhân hóa mà bạn từng áp dụng trước đây sẽ giúp kết nối hành trình học hiện tại với những hành trình cũ. Chẳng hạn như thẻ ghi nhớ, phương pháp loci (kỹ thuật ghi nhớ bằng cách gắn thông tin với một lộ trình hay địa điểm quen thuộc), hay những buổi học nhóm với bạn bè, tất cả có thể đưa bạn trở lại ký ức thời sinh viên, theo một cách dễ chịu.

5. Hạn chế việc học chất lượng thấp

Trong thời đại tràn ngập những video được sản xuất chỉn chu về gần như mọi chủ đề, thật dễ để tin rằng ta có thể học tốt chỉ bằng cách xem một cách thụ động. Những tài nguyên này có thể giúp ta định hình sơ bộ những gì cần học, nhưng không thực sự xây dựng được kiến thức sâu, kỹ năng hay trải nghiệm như ta mong muốn.

Việc học mà thấy quá dễ chịu thường là dấu hiệu cho thấy chẳng có gì thực sự đi vào não bạn.

Học tập chất lượng thấp có thể làm méo mó cảm nhận của ta về sự tiến bộ theo hai cách trái ngược. Một mặt, nó khiến ta tưởng rằng mình hiểu sâu hơn thực tế. Việc xem những người dạy cuốn hút, giỏi giải thích, hay việc xem thụ động lặp đi lặp lại, dễ khiến ta nhầm lẫn giữa “theo kịp” và “thấu hiểu”.

Mặt khác, vì ta có thể dành rất nhiều thời gian cho việc học thụ động mà chẳng đạt được bao nhiêu, điều này lại khiến ta lầm tưởng rằng mình không đủ năng lực để hiểu sâu hơn.

Sau giai đoạn định hướng ban đầu, hãy cân nhắc xem video chủ yếu như một hình thức giải trí. Xem cho vui, nhưng đừng xem đó là sự thay thế cho những phương pháp học hiệu quả hơn.

Hãy biến trải nghiệm là người mới bắt đầu thành một điều bạn không muốn vội vàng đi qua

Giai đoạn mới bắt đầu của bất kỳ hoạt động nào cũng chỉ xảy ra một lần. Thay vì hấp tấp vượt qua, hãy xem nó như một trải nghiệm độc nhất. Hãy tưởng tượng bạn nhìn lại: bạn muốn nhớ về cách mình đã đối diện với những thử thách hôm nay ra sao? Làm thế nào để bạn tạo nên một câu chuyện khiến bạn tự hào về bản thân ngay từ bây giờ, mà không cần phải quá trau chuốt hay tối ưu hóa? Bạn hy vọng sẽ hiểu thêm điều gì về chính mình? Hãy thưởng thức sự phong phú của việc làm người mới bắt đầu, thay vì chỉ mong cho cảm giác “mới mẻ” ấy mau chóng biến mất.

Nguồn: How to Be a Better Beginner | Psychology Today

Tác giả: Alice Boyes Ph.D.