Liệu những mối quan hệ mập mờ, thoáng qua có thể dẫn đến hôn nhân?

NHỮNG ĐIỂM CHÍNH

• Situationships là những mối quan hệ có sự gắn kết cảm xúc và sự hòa hợp, nhưng thiếu cam kết rõ ràng.
• Sự đầu tư cho mối quan hệ và việc trò chuyện về tương lai giúp gia tăng mức độ hài lòng trong situationships.
• “Chi phí” trong mối quan hệ xuất hiện khi một người đầu tư nhiều hơn người kia.

Tình cảm thoáng qua thường được hiểu là sự đồng hành không kèm cam kết, chỉ tận hưởng hiện tại, không tính chuyện ngày mai. Với nhiều người, sự linh hoạt đồng nghĩa với tự do, và khi nói đến cam kết, càng ít càng nhẹ lòng. Nhưng trong không ít trường hợp, một trong hai người bắt đầu nảy sinh cảm xúc sâu đậm hơn, khao khát đưa mối quan hệ tiến thêm một bước. Không muốn làm đối phương, người chưa sẵn sàng cam kết, cảm thấy bị áp lực hay sợ hãi, vậy làm thế nào để dò tìm khả năng gắn bó lâu dài? May mắn thay, các nghiên cứu đã xem xét những yếu tố quyết định việc khi nào và liệu một cặp đôi có chọn nâng tầm mối quan hệ hay không. Khoa học đã lên tiếng.

Source: StockSnap / Pixabay

Sức hấp dẫn của những mối quan hệ mập mờ

M.R. Langlais và cộng sự (2025) đã khảo sát lĩnh vực tình cảm không cam kết trong bài nghiên cứu mang tên “Are Situationships Situational?”[i]. Họ chỉ ra rằng, trong các tài liệu phổ thông, situationships thường được mô tả là “sự gắn kết cảm xúc với ai đó nhưng không gắn nhãn bạn trai hay bạn gái”; còn về mặt thực nghiệm, đó là những mối quan hệ có yếu tố lãng mạn, bao gồm cả sự thân mật thể xác, nhưng thiếu sự rõ ràng và cam kết. Về mức độ hài lòng, Langlais và cộng sự nhận thấy rằng dù situationships ngày càng phổ biến, chúng thường mang lại ít sự thỏa mãn hơn so với các mối quan hệ truyền thống. Vậy tại sao nhiều người hẹn hò vẫn chấp nhận ở lại trong những mối quan hệ mập mờ? Có lẽ vì những lý do rất giống với lý do khiến người ta yêu thích các mối quan hệ nghiêm túc.

Đầu tư nuôi dưỡng sự hài lòng

Langlais và cộng sự phát hiện rằng, tương tự như trong các mối quan hệ truyền thống, những yếu tố như mức độ đầu tư, việc trao đổi về tương lai và sự ưu tiên dành cho mối quan hệ đều dẫn đến mức cam kết và hài lòng cao hơn trong situationships. Họ cho rằng phát hiện này phù hợp với thuyết đầu tư và thuyết trao đổi xã hội, theo đó, chính mức độ cam kết, dù không được gọi tên, có thể là lời giải thích tốt nhất cho việc vì sao situationships vẫn được duy trì, bất chấp sự thiếu vắng cam kết chính thức.

Khi hai tâm trí gặp nhau

Situationships vận hành tốt nhất khi cả hai người đầu tư ngang nhau. Langlais và cộng sự lưu ý rằng một số người trẻ chọn những mối quan hệ thoáng qua để đáp ứng nhu cầu thân mật và cảm xúc, mà không cần định danh mối quan hệ bằng một nhãn gọi cụ thể. Tuy nhiên, họ cũng chỉ ra điều mà hầu hết chúng ta đều cảm nhận bằng trực giác: rất часто, một trong hai người lại mong muốn nhiều hơn. Khi sự mất cân bằng quyền lực này xuất hiện, mọi thứ trở nên rối rắm. Đúng là một số situationships có thể phát triển thành những mối quan hệ cam kết rõ ràng, nhưng điều đó thường chỉ xảy ra khi cả hai cùng chia sẻ mức độ đầu tư và khát khao cam kết tương đương.

Cân nhắc chi phí – lợi ích khi chia tay

Langlais và cộng sự nhận thấy rằng sự khác biệt trong mức đầu tư, việc ít trao đổi về tương lai và mức độ ưu tiên thấp dành cho mối quan hệ làm gia tăng “chi phí” của situationship, từ đó đe dọa khả năng tiến tới cam kết lâu dài. Họ cũng nhắc đến điều mà nhiều người từng trải qua sau khi chia tay đã nhận ra: những người không mặn mà với việc xây dựng một mối quan hệ chính thức thường chọn kết thúc situationship khi “chi phí” trở nên quá cao, một điều phản ánh rõ các nguyên lý của thuyết trao đổi xã hội. Vì vậy, có thể hình dung rằng nỗi sợ mất đi người đang hẹn hò một cách thoáng qua đã khiến không ít người trong situationships mãi né tránh việc “ngồi xuống nói chuyện cho ra lẽ”.

Cảm xúc thực sự quan trọng

Langlais và cộng sự chỉ ra rằng, dù situationships nằm ở khoảng giữa của cam kết và mối quan hệ bạn bè có lợi ích tình dục, chúng thường mang lại nhiều lợi ích về cảm xúc hơn là về tình dục. Đây là tin vui cho những người đang dần yêu đối phương và mong muốn đưa mối quan hệ tiến xa hơn. Langlais và cộng sự gợi ý rằng việc giao tiếp cởi mở, nhất quán về các khía cạnh cảm xúc của situationship có thể nâng cao sự hài lòng trong mối quan hệ, dù là khi còn ở trong trạng thái mập mờ hay khi bước sang một giai đoạn khác.

Xét trên phương diện thực tế, sự quan tâm chân thành, chú ý và tôn trọng, đi cùng với giao tiếp tích cực, sẽ tạo nên một môi trường an toàn, lành mạnh, nơi hai người có thể nhẹ nhàng khám phá khả năng đưa một situationship tiến tới một mối quan hệ cam kết. 

References

[i] Langlais, M. R, P Guzman, L Toohey, A Podberesky, and A Lee. “Are Situationships Situational?: A Mixed-Methods Study on the Motivations for Being in a Situationship.” Sexuality & Culture 29, no. 6 (2025): 2945–2964.

Nguồn: Can Casual Situationships Ever Lead to Marriage? | Psychology Today

Tác giả: Wendy L. Patrick, J.D., M.Div., Ph.D