Vì sao cha là quan trọng

NHỮNG ĐIỂM CHÍNH

• Các phương tiện truyền thông phổ biến thường khắc họa hình ảnh người cha như những kẻ vụng về hoặc không cần thiết cho sự phát triển của trẻ.
• Nghiên cứu cho thấy sự vắng mặt của người cha có thể ảnh hưởng tiêu cực đến lòng tự trọng của trẻ, cùng nhiều hệ quả khác.
• Trẻ em sống trong các gia đình đơn thân ổn định hay gia đình có hai người mẹ không đối mặt với những nguy cơ giống như trẻ bị cha bỏ bê.
• Việc thiếu vắng một bậc cha mẹ nào đó có thể để lại dấu ấn đến tận tuổi trưởng thành và hoàn toàn có thể được chữa lành qua trị liệu tâm lý.

“Lúc còn nhỏ, tôi không thật sự hiểu mình thiếu điều gì, chỉ biết rằng có điều gì đó trong tôi luôn thấy không trọn vẹn,” Brian chia sẻ. “Khi vào đại học, tôi bắt đầu nghe bạn bè kể về việc cha họ dạy lái xe, đến cổ vũ khi họ thi đấu thể thao, hay cho lời khuyên trong chuyện tình cảm, cuộc sống. Còn tôi thì không có bất kỳ kỷ niệm nào như vậy. Cha tôi chỉ xuất hiện một hai lần mỗi năm, dắt tôi đi ăn kem hay làm gì đó, rồi lại biến mất không một tin tức.”

“Tôi từng nghĩ đó là chuyện bình thường,” Brian tiếp tục, “ít nhất là trong những gia đình quanh tôi lúc đó, thì hình như chuyện ấy khá phổ biến. Nhưng bây giờ khi đã có con, tôi mới nhận ra mình có ý nghĩa lớn thế nào trong đời chúng, và từ đó tôi mới thật sự hiểu được vai trò quan trọng của người cha trong cuộc sống của con cái.”

Source: SevenSkyArts from Pixabay

Khi truyền thông làm nhẹ vai trò của người cha trong việc nuôi dạy trẻ

Truyền thông đại chúng thường vẽ nên hình ảnh người cha như những kẻ vụng về trong chuyện nuôi dạy con, trở thành nhân vật gây cười, hoặc thậm chí hoàn toàn vắng mặt trong gia đình. Những thông điệp ấy củng cố niềm tin rằng đàn ông không quá quan trọng, hoặc thậm chí là không cần thiết, trong vai trò làm cha. Điều này càng đúng với các ông bố da màu, đặc biệt là người da đen và người gốc Latinh, những người thường bị gán cho hình ảnh thờ ơ hoặc thiếu trách nhiệm trong văn hóa và truyền thông.

Trong các thế hệ trước, nhiều người cha được dạy rằng vai trò chính của họ là chu cấp tài chính, chứ không phải hiện diện cảm xúc. Vì thế, sự quan tâm, chăm sóc và dẫn dắt tinh thần thường không được nhấn mạnh đối với các ông bố, và những thông điệp ấy chắc chắn đã ảnh hưởng đến cách nhìn nhận về vai trò người cha ngày nay.

Nghiên cứu cho thấy việc có hay không có cha ảnh hưởng lớn đến sự phát triển

Sự hiện diện tích cực của người cha đóng vai trò vô cùng quan trọng trong sự phát triển cảm xúc và tâm lý của trẻ. Theo các nghiên cứu, trẻ lớn lên mà không có cha bên cạnh dễ gặp các vấn đề về lòng tự trọng, học hành sa sút, và gặp khó khăn trong việc xây dựng các mối quan hệ lành mạnh.

Những đứa trẻ sống với một người cha thiếu quan tâm, dửng dưng hoặc không tham gia vào cuộc sống của con thường có nguy cơ cao bị tổn thương về giá trị bản thân, gặp các vấn đề hành vi, và có thể gặp khó khăn trong việc gắn kết tình cảm với người khác.

Tuy nhiên, điều quan trọng cần làm rõ là: nhiều hệ quả tiêu cực này thường xuất phát từ sự mất mát hay vắng mặt của người cha, đặc biệt là trong những trường hợp bị bỏ rơi, bị lơ là, hoặc chỉ xuất hiện thất thường. Trẻ được nuôi dưỡng trong những gia đình yêu thương, ổn định như gia đình hai mẹ, cha/mẹ đơn thân có chủ đích hoặc những mô hình gia đình đa dạng khác không nhất thiết gặp những nguy cơ như trên.

Hệ quả của việc thiếu vắng người cha có thể kéo dài đến khi trưởng thành

Khi còn là thiếu niên, tôi từng tự nhủ rằng mình không cần cha, một niềm tin, nhìn lại bây giờ, có lẽ là cơ chế phòng vệ để tôi đối phó với những rối loạn và đổ vỡ trong gia đình. Nhưng khi bước vào tuổi trưởng thành, tôi dần nhận ra việc cha vắng mặt và không tham gia vào cuộc sống của tôi đã ảnh hưởng sâu sắc đến con người tôi. Giống như nhiều người trưởng thành lớn lên trong hoàn cảnh thiếu vắng cha mẹ yêu thương, tôi từng phải vật lộn không ngừng với niềm tin vào người khác, với bản sắc cá nhân, và với giá trị bản thân, những điều ảnh hưởng đến cả lựa chọn nghề nghiệp lẫn khả năng duy trì các mối quan hệ lành mạnh.

Nhiều người lớn nhận ra rằng, việc trưởng thành mà không có tình yêu và sự hỗ trợ từ một bậc cha mẹ nhất định có thể để lại hệ lụy lâu dài đến tận tuổi trưởng thành. Dù phần lớn nghiên cứu tập trung vào quá trình phát triển của trẻ nhỏ và thanh thiếu niên, thì sự thiếu vắng cha mẹ vẫn ảnh hưởng sâu sắc đến suốt hành trình làm người của chúng ta.

Không ít thân chủ của tôi luôn mang trong lòng cảm giác “thiếu vắng điều gì đó,” hoặc bộc lộ những hành vi nhằm lấp đầy khoảng trống ấy qua các mối quan hệ, như cố gắng làm vừa lòng người khác, gắn bó quá mức với những bạn đời thiếu cảm xúc hay không lành mạnh, hoặc luôn cảm thấy mình không xứng đáng được yêu thương một cách lành mạnh. Một số người khác lại né tránh hoàn toàn các mối quan hệ, có lẽ vì sợ bị từ chối, hoặc không thoải mái với sự dễ tổn thương trong thân mật.

Ngay cả khi ngành sức khỏe tâm thần ngày càng mở rộng hiểu biết về vai trò của cha mẹ hỗ trợ, dù là giới nào đi chăng nữa, tôi vẫn thường nghe thấy những lời biện hộ cho sự vắng mặt của người cha, đặc biệt từ các thân chủ thuộc thế hệ trước. Những câu như “ai mà chẳng từng trải qua chuyện đó” rất phổ biến, và thường khiến người trong cuộc cảm thấy bị xem nhẹ. Khi một trải nghiệm đau thương bị tập thể xem là chuyện bình thường, thì nỗi đau ấy dễ bị bỏ qua. Điều tôi hy vọng là: chúng ta sẽ tiếp tục đối thoại về tầm quan trọng của sự hiện diện và hỗ trợ từ cả cha lẫn mẹ, dù là trong bất kỳ hình hài nào.

Tài liệu tham khảo:

Tác giả: Kaytee Gillis, LCSW 

Nguồn:  Why Dads Matter – A father figure can be essential to development of identity and self-worth | Psychology Today