Vì sao có người lại yêu quá nhanh

NHỮNG ĐIỂM CHÍNH

• Emophilia là khuynh hướng yêu nhanh và yêu thường xuyên.
• Emophilia khác với sự gắn bó lo âu, sự phóng khoáng trong tình dục và cả những tâm hồn mộng mơ bất trị.
• Mức độ emophilia cao thường đi kèm với những hành vi đầy rủi ro như bỏ qua dấu hiệu cảnh báo trong mối quan hệ hay thiếu an toàn trong tình dục.

Bài viết này tóm lược nghiên cứu mới nhất về emophilia, dựa trên công trình của D. N. Jones, đăng trên tạp chí Personality and Individual Differences (2024).

Tôi yêu quá dễ dàng
Tôi yêu quá vội vàng
Tôi yêu quá đắm say, quá mãnh liệt
Để rồi tình yêu chẳng thể kéo dài
Lẽ ra trái tim tôi phải từng trải hơn
Vì đã từng bị lừa dối trong quá khứ
Nhưng tôi vẫn cứ yêu quá dễ dàng
Tôi lại yêu quá nhanh...

Nếu những lời ca từ bài hát “I Fall in Love Too Easily” này chạm đến bạn, có lẽ bạn đang mang trong mình điều gọi là emophilia, một trạng thái khi con tim nảy sinh cảm xúc yêu đương một cách nhanh chóng, dễ dàng và lặp đi lặp lại.

Chúng ta vẫn chưa thật sự hiểu rõ nguyên nhân nào dẫn đến emophilia. Nhưng vì những người thuộc kiểu này thường dễ bỏ qua các tín hiệu cảnh báo trong quá trình tìm hiểu đối phương, nên có khả năng emophilia có liên hệ đến những nét tính cách như ưa mạo hiểm, bốc đồng, cũng như những xu hướng nhận thức như thiên lệch chú ý hay ký ức méo mó.

Xét về mặt sinh lý, có thể câu trả lời liên quan đến việc cơ thể sản sinh quá nhiều oxytocin, hoặc quá nhạy cảm với loại hormone này. Oxytocin còn được gọi là “hormone tình yêu” là chất liên quan đến sự gắn bó, niềm tin và hành vi chăm sóc người khác.

Credit: Verywell Mind / Getty Images 

Làm sao để đo lường emophilia?

Trước đây còn được gọi là “sự buông thả cảm xúc”, emophilia hiện được đo lường bằng Thang đo 10 mục – Emotional Promiscuity Scale. Người trả lời sẽ đánh giá mức độ đồng tình với chín phát biểu sau (mục thứ mười là một câu hỏi):

• Tôi dễ dàng rơi vào tình yêu.
• Với tôi, cảm xúc lãng mạn phải mất rất lâu mới hình thành.
• Tôi cảm thấy kết nối lãng mạn ngay từ đầu.
• Tôi yêu cái cảm giác đang yêu.
• Tôi không phải là kiểu người dễ yêu.
• Tôi thường cảm thấy có kết nối lãng mạn với nhiều người cùng lúc.
• Tôi từng yêu nhiều người trong cùng một khoảng thời gian.
• Tôi yêu thường xuyên.
• Tôi thường lao vào các mối quan hệ.
• Trong suốt cuộc đời, bạn đã từng yêu bao nhiêu người?

Emophilia là gì, và không phải là gì?

Để hiểu rõ về emophilia, ta cần phân biệt giữa “cần” một mối quan hệ và “muốn” có một mối quan hệ. Người có mức emophilia cao thường khao khát trải nghiệm cảm giác rung động khi yêu, một cảm giác họ xem là thú vị, vui vẻ và đầy phần thưởng. Ngược lại, những người “cần” một mối quan hệ tình cảm thường mang kiểu gắn bó lo âu, họ tìm đến tình yêu như một lối thoát khỏi nỗi cô đơn.

Dù vậy, emophilia và gắn bó lo âu vẫn có mối liên hệ vừa phải. Điều này cũng dễ hiểu, bởi chúng ta thường khó phân biệt giữa điều mình muốn, điều mình thích và điều mình thật sự cần.

Emophilia cũng có liên hệ với sociosexuality, khuynh hướng tìm kiếm những mối quan hệ tình dục ngắn hạn, không ràng buộc bởi tình yêu hay cam kết. Lý do khả dĩ là vì người ta thường có xu hướng quan hệ tình dục với người mình yêu và ngược lại.

Một điểm phân biệt khác, theo Jones, là emophilia không giống với việc là một kẻ mộng mơ bất trị hay tin vào định mệnh tình yêu. Những niềm tin lãng mạn đó thường nói về việc gặp được tri kỷ và cùng nhau vượt qua mọi thử thách, chứ không liên quan đến tốc độ hay mức độ dễ dàng trong việc rơi vào tình yêu.

Mặt tốt và mặt tiêu cực của emophilia

Mức emophilia cao thường đi kèm với những hành vi tiêu cực như nói dối, quan hệ tình dục không an toàn, phản bội (chẳng hạn như ngoại tình), và làm ngơ trước những dấu hiệu cảnh báo trong mối quan hệ (ví dụ: xâm phạm ranh giới, kiểm soát, thao túng tâm lý).

Thêm vào đó, những người có mức emophilia cao thường bị cuốn hút bởi những người mang đặc điểm của Bộ Ba Bóng Tối (Dark Triad), đặc biệt là những kẻ tự luyến. Điều này cũng không có gì đáng ngạc nhiên bởi trong những lần gặp gỡ ngắn ngủi, kẻ tự luyến thường tỏ ra quyến rũ, tự tin và dễ gây thiện cảm.

Tuy nhiên, mức emophilia thấp cũng không hẳn là tốt. Nó có thể khiến quá trình phục hồi sau những tổn thương như bị phản bội, ly hôn hay mất người bạn đời trở nên khó khăn hơn nhiều. Thậm chí, chỉ một cuộc chia tay thôi cũng có thể trở thành trở ngại quá lớn nếu bạn là kiểu người phải mất rất nhiều năm và nhiều mối quan hệ mới có thể lại yêu thêm một lần nữa.

Vì thế, có lẽ chúng ta cũng nên giống Romeo của Shakespeare một chút. Ban đầu, chàng say đắm nàng Rosaline nhưng nàng chẳng hề hồi đáp, khiến chàng u sầu. Thế rồi khi vừa gặp Juliet, chàng đã phải lòng nàng ngay lập tức. Và nàng cũng đáp lại tình yêu ấy… Họ sống hạnh phúc bên nhau mãi mãi… hay ít ra là gần như thế.

Tác giả: Arash Emamzadeh

Nguồn: Why Some People Fall in Love Too Quickly | Psychology Today