Nghệ thuật chờ đợi

Có một câu chuyện quen thuộc trong giới kiến trúc và quy hoạch đô thị về cách người ta đã ngừng phàn nàn về việc chờ thang máy ở các tòa nhà chọc trời tại New York. Câu chuyện bắt nguồn từ những năm bùng nổ xây dựng sau Thế chiến II, khi số lượng tòa nhà cao tầng tăng lên chóng mặt. Một người quản lý tòa nhà tìm đến các kỹ sư và công ty thang máy để giải quyết một vấn đề nhức nhối: mọi người phải chờ quá lâu để đi thang máy, và điều đó khiến họ bực bội.

Sau khi nghiên cứu kỹ lưỡng, các kỹ sư đưa ra kết luận rằng không thể cải thiện tốc độ thang máy hơn nữa. Nhưng một nhà tâm lý học làm việc trong tòa nhà lại có một cách tiếp cận khác. Ông không tập trung vào hiệu suất của thang máy mà để ý đến tâm trạng của những người đang chờ đợi. Ông nhận ra rằng vấn đề không phải là thời gian chờ quá dài mà là sự chán nản khiến con người cảm thấy khó chịu. Cuối cùng, ông đề xuất một giải pháp đơn giản: lắp gương xung quanh khu vực chờ thang máy. Và thế là, thay vì đứng đó trong sự sốt ruột, người ta bắt đầu nhìn ngắm mình và những người xung quanh. Chờ đợi không còn là một sự bực dọc nữa, mà trở thành một khoảng thời gian thú vị. Kết quả là những lời phàn nàn biến mất gần như ngay lập tức, thậm chí có người còn khen ngợi ban quản lý vì đã "cải thiện tốc độ thang máy".

Tôi thường nghĩ về câu chuyện này khi nhìn lại xã hội trong thời điểm hiện tại—khi ai cũng phải đối mặt với sự chờ đợi trong đại dịch. Chờ đợi đã trở thành một phần của cuộc sống, từ chờ vaccine, chờ quyết định của trường học về hình thức giảng dạy, chờ công việc quay trở lại, đến chờ người chủ trì bắt đầu một cuộc họp Zoom. Khi cuộc sống dần chuyển sang kết nối từ xa, chúng ta chờ để được nhân viên chăm sóc khách hàng tiếp nhận, chờ được hướng dẫn về các khoản vay sinh viên, chờ cập nhật gói internet hay chờ giải quyết thủ tục thất nghiệp. Chúng ta chờ "cuộc sống bình thường" quay trở lại, như những biểu tượng tải dữ liệu mãi không hoàn thành, chẳng biết bao giờ quá trình này sẽ kết thúc.

Chúng ta chán nản, mất kiên nhẫn, cảm thấy mình vô dụng. Sự chờ đợi khiến ta bất lực, lo âu, cô đơn, thậm chí trầm uất. Không có gì lạ khi nhiều sinh viên trên khắp nước Mỹ bất chấp quy định giãn cách để đến quán bar, tìm lại cảm giác của một năm học "bình thường", dù điều đó đã dẫn đến hàng loạt ca nhiễm COVID-19 trong các trường đại học. Chúng ta ghét phải chờ, dù thời gian chờ không hẳn là quá dài. Giống như trong câu chuyện về thang máy, vấn đề lớn nhất không nằm ở thời gian chờ đợi mà ở việc chúng ta không biết khi nào nó sẽ kết thúc. Chính sự mơ hồ đó khiến ta càng khó chịu hơn. Điều này cũng giống với cách bộ não ta phản ứng khi phải chờ phim trên Netflix tải xong hay khi đứng trong hàng dài ở siêu thị mà không biết bao giờ đến lượt.

Nhưng vẫn có cách để biến sự chờ đợi từ một điều nặng nề thành một trải nghiệm ý nghĩa hơn. Tôi tin rằng chúng ta có thể học cách chờ đợi tốt hơn, nhưng điều đó đòi hỏi một sự thay đổi căn bản trong cách nhìn nhận về thời gian. Thay vì xem chờ đợi như một khoảng lặng vô ích, ta có thể tận dụng nó để kết nối với thế giới xung quanh. Ta có thể học cách điều chỉnh cảm xúc của mình, thay vì chỉ bị cuốn theo sự sốt ruột. Khi làm được điều đó, chúng ta sẽ không còn cảm thấy thời gian trôi đi một cách lãng phí nữa, mà ngược lại, nó trở thành một phần của hành trình khám phá và thấu hiểu.

Chờ đợi không nhất thiết phải là sự trì hoãn, mà có thể trở thành một khoản đầu tư vào chính mình và những người xung quanh. Nếu ta dành những phút giây ấy để lắng nghe, quan sát, suy ngẫm, ta sẽ phát triển một sự đồng cảm sâu sắc hơn với cuộc sống của người khác—những người cũng đang chờ đợi trong thế giới này, mỗi người theo một cách riêng.

Photo: Waiting. Positano, Italy, 1936. Photo by Herbert List/Magnum

Nên làm gì?

Chánh niệm, thiền định và những khoảnh khắc tĩnh lặng đã giúp nhiều người tìm lại sự cân bằng trong suy nghĩ và cảm xúc. Những phương pháp này được sử dụng để đối phó với căng thẳng của công việc bộn bề, những phản ứng lo âu trước sự xáo trộn của thế giới xung quanh và nhịp sống ngày càng gấp gáp trong kỷ nguyên số.

Nhưng chờ đợi lại là một trải nghiệm rất khác. Nếu như ta có thể chủ động dừng lại, tĩnh tâm hay thiền định, thì chờ đợi lại không phải là điều ta có thể tùy ý quyết định. Chính điều đó khiến ta khó chịu: chờ đợi thường là thứ áp đặt lên ta, chứ không phải ta tự chọn lấy. Vì vậy, ta ghét nó, bởi nó đặt quyền kiểm soát vào tay người khác. Khi phải chờ đợi, ta mất đi cảm giác làm chủ thời gian của chính mình. Đôi khi, chờ đợi còn trở thành một công cụ thể hiện quyền lực, như khi ai đó cố tình bắt ta phải đợi, khẳng định rằng thời gian của họ quan trọng hơn thời gian của ta.

Thay vì phản ứng theo bản năng, xem chờ đợi như một rào cản ngăn ta sống tốt hơn, ta có thể thử tìm ra những giá trị ẩn sâu bên trong sự chờ đợi. Dưới đây là năm cách có thể giúp ta thay đổi góc nhìn về khoảng thời gian này:

1. Bước qua cảm xúc cá nhân để nhìn vào nguyên nhân sâu xa của sự chờ đợi

Thay vì chỉ chìm đắm trong bực bội hay sốt ruột, hãy thử tìm hiểu ngọn nguồn của việc chờ đợi. Hãy bắt đầu bằng một câu hỏi đơn giản: Tại sao mình phải chờ? Câu trả lời đầu tiên thường chỉ là một phản ứng bề mặt, chưa phản ánh hết sự phức tạp của vấn đề.

Một câu hỏi tiếp theo có thể giúp ta đào sâu hơn: Ai là người hưởng lợi từ việc mình chờ đợi? Chúng ta thường xem chờ đợi như một sự phiền toái, một điều ngoài tầm kiểm soát, nhưng liệu có ai hoặc điều gì đang thực sự hưởng lợi từ khoảng thời gian này không?

Có những lúc, chính ta là người được hưởng lợi từ sự chờ đợi. Chờ đợi có thể là một khoản đầu tư lâu dài: ta chờ để tích lũy tiền trong quỹ hưu trí thay vì tiêu ngay khi có nhu cầu trước mắt, ta chờ để đạt được một thứ giá trị hơn trong tương lai. Sự kiên nhẫn, một phẩm chất được đề cao trong mọi nền văn hóa, cũng chỉ có thể rèn luyện qua những lần ta sẵn sàng chờ đợi. Đôi khi, sự chờ đợi của ta còn mang lại lợi ích cho người khác, chẳng hạn như khi ta dừng lại ở đèn đỏ để những người khác có thể băng qua đường an toàn.

Nhưng cũng có những trường hợp, chờ đợi là hệ quả của một cấu trúc bất công. Những kẻ nắm quyền có thể kéo dài thời gian chờ đợi như một cách củng cố vị thế của họ, trì hoãn công lý hay cơ hội để những người yếu thế vươn lên. Những khoảng thời gian trì trệ có thể phơi bày sự yếu kém của một hệ thống lãnh đạo khi con người bị buộc phải dừng lại chỉ vì thiếu sự chuẩn bị và tầm nhìn chiến lược.

Hiểu về sự chờ đợi không chỉ giúp ta bớt khó chịu với nó, mà còn mang đến cho ta một góc nhìn sâu sắc hơn về những chuyển động trong xã hội. Nhưng để có được sự sáng tỏ ấy, ta cần học cách đi xa hơn cảm xúc cá nhân, vượt qua sự bức bối tức thời để nhìn thấy bức tranh rộng lớn hơn.

2. Đón nhận sự trọn vẹn của khoảng thời gian chờ đợi

Chúng ta thường xem chờ đợi như một khoảng lặng chen giữa hai sự kiện – một trạng thái lửng lơ giữa điều ta vừa làm và điều ta mong đợi tiếp theo. Chúng ta mắc kẹt trong thế bị động, chỉ biết chờ đến khi mọi thứ được giải quyết.

Nhưng thay vì xem chờ đợi là một quãng dừng vô nghĩa, tôi chọn cách nhìn nhận nó như một phần không thể thiếu của hành trình. Tôi tự hỏi: Mình hy vọng điều gì sẽ đến sau khi thời gian chờ đợi này kết thúc? Mình mong tương lai sẽ ra sao khi những trì hoãn này không còn nữa? Những câu hỏi ấy đã giúp tôi hiểu bản thân sâu sắc hơn – về những ước mơ, tham vọng, về cách tôi nhìn nhận cuộc sống phía trước, và về những mối quan hệ thân thiết cùng những điều tôi thực sự mong muốn từ chúng.

Việc khám phá bản thân thông qua sự chờ đợi không chỉ giúp ta hiểu chính mình, mà còn mở ra những khả năng mới, những viễn cảnh mà trước đây ta chưa từng nghĩ đến. Sự im lặng, những khoảng trống và quãng nghỉ trong chờ đợi cho ta cơ hội để hình dung những điều chưa từng tồn tại. Và khi hiểu biết của ta rộng mở, ta có thể tạo ra những thế giới mới từ chính những khoảng lặng đó.

Chờ đợi kéo ta về với thực tại theo một cách rất đặc biệt. Ta nhận ra rằng khoảnh khắc này có ý nghĩa không phải vì nó dẫn đến một khoảnh khắc khác, mà bởi vì chính nó đã đủ đầy. Chờ đợi là hiện tại, là sự sống động của giây phút này, là cơ hội để ta nhìn thế giới bằng một lăng kính khác. Mỗi khoảnh khắc, dù chỉ là chờ đợi, cũng có giá trị trọn vẹn của riêng nó.

3. Tách rời cảm giác vô dụng khỏi sự chờ đợi

Nếu thời gian chờ đợi có thể mở ra những viễn cảnh mới cho tương lai, vậy tại sao ta lại xem nó như một sự lãng phí?

Xã hội hiện nay đánh giá cao sự năng suất đến mức khiến ta tin rằng chờ đợi là mất mát. Khi làm việc hiệu quả, thời gian trôi qua nhanh đến mức ta chẳng để ý đến nó. Nhưng khi phải chờ đợi, ta bỗng cảm nhận rõ rệt từng giây phút trôi qua, và điều đó khiến ta khó chịu.

Chính cách nghĩ này đã góp phần tạo nên một lực lượng lao động kiệt quệ, làm việc quá tải nhưng thiếu tầm nhìn sáng tạo. Trên thực tế, chờ đợi chính là mảnh đất màu mỡ cho những ý tưởng mới. Khi ta chờ đợi, ta thường rơi vào trạng thái mơ màng, để tâm trí tự do lang thang. Chính lúc đó, mạng lưới mặc định của não bộ – còn được gọi là "mạng lưới tưởng tượng" – được kích hoạt. Đây là nơi kết nối những cách tiếp cận sáng tạo mà ta không thể tìm thấy khi cố gắng suy nghĩ có chủ đích. Những giải pháp hay ho nhất đôi khi chỉ xuất hiện khi ta không hề tìm kiếm chúng.

Muốn tạo ra những giải pháp lâu dài và đổi mới cho tương lai, ta cần thời gian để tiếp thu tri thức, cần những khoảnh khắc chán chường, cần cả những quãng chờ đợi. Thế nhưng, môi trường làm việc hiện tại lại không cho ta những khoảng dừng cần thiết ấy. Nếu ta biết cách đưa sự chờ đợi vào dòng chảy công việc một cách tự nhiên, không những ta sẽ bớt căng thẳng, mà còn có thể trở nên sáng tạo và hiệu quả hơn bao giờ hết.

4. Biến thời gian chờ đợi thành một sự đầu tư vào kết nối xã hội

Khi bắt đầu nghiên cứu về sự chờ đợi, tôi từng tin rằng ai cũng ghét phải chờ đợi giống như tôi. Nhưng trong hành trình khám phá những nền văn hóa khác nhau trên thế giới, tôi sớm nhận ra rằng mỗi nơi lại nhìn nhận sự chờ đợi theo những cách rất riêng. Không chỉ ít căng thẳng hơn tôi, nhiều người thậm chí còn tận hưởng những khoảng thời gian chờ đợi. Một đồng nghiệp của tôi làm việc tại Uganda từng kể rằng, ở khu phố của cô ấy, người dân có thói quen đến bến xe buýt trước cả giờ xuất phát, không phải vì sợ trễ chuyến, mà bởi họ muốn có thời gian chờ đợi cùng nhau, để trò chuyện, gắn kết. Chờ đợi, với họ, không phải là sự lãng phí mà là một ngôn ngữ chung, một cách để đầu tư thời gian vào nhau.

Sự chờ đợi cũng mang những ý nghĩa xã hội sâu sắc trong nhiều nền văn hóa, phản ánh những giá trị và ưu tiên của cộng đồng. Hình ảnh những hàng người kiên nhẫn xếp hàng nhận thực phẩm và nước uống sau trận động đất Tōhoku năm 2011 ở Nhật Bản là một minh chứng rõ nét. Sự bình tĩnh, trật tự ấy đối lập hoàn toàn với cảnh tượng hỗn loạn khi mọi người tranh giành những cuộn giấy vệ sinh cuối cùng trong các siêu thị ở Úc vào tháng 3 năm 2020.

Nếu chúng ta thôi nhìn thời gian như một tài sản cá nhân – một nguồn tài nguyên ngày càng khan hiếm – mà bắt đầu thấy nó là một phần đan xen trong thời gian của người khác, chúng ta sẽ mở ra một nhận thức mới về đạo đức. Khi thời gian của tôi gắn liền với thời gian của bạn, tôi có trách nhiệm không chỉ với cách tôi sử dụng thời gian mà còn với cách bạn buộc phải tiêu tốn thời gian của mình. Tôi có thể chọn giúp bạn chống lại những bất công xã hội đã vô tình ép bạn lãng phí thời gian theo những cách bất lợi. Nhà nghiên cứu truyền thông Sarah Sharma gọi đây là "nhận thức về thời gian", một sự thấu hiểu rằng dù thời gian của chúng ta đan xen vào nhau, nó không bao giờ được phân bổ một cách công bằng. Nếu không nuôi dưỡng nhận thức này, chúng ta sẽ vô tình quản lý thời gian của mình theo cách tước đoạt thêm thời gian của người khác.

Sự chờ đợi cũng có thể là tấm gương phản chiếu bất bình đẳng về chủng tộc và giai cấp, khi một số người bị ép phải sống trong trạng thái "chờ đợi" vĩnh viễn – chờ đợi cơ hội, chờ đợi thay đổi, chờ đợi được đối xử công bằng.

Suy nghĩ này đặc biệt phù hợp trong bối cảnh đại dịch. Khi tôi chờ đợi trong những ngày giãn cách để dịch bệnh lắng xuống, khi tôi trì hoãn những cuộc gặp gỡ để bảo vệ sức khỏe của cộng đồng, khi tôi kiên nhẫn đợi một loại vắc-xin hay một giải pháp nào đó trước khi mong chờ cuộc sống trở lại bình thường – tôi đang đầu tư vào sự an toàn của bạn. Nhưng những định kiến lâu đời đã khiến chúng ta liên kết sự chờ đợi với cảm giác bất lực, vô dụng, và điều đó đã làm lu mờ ý nghĩa của nó. Đã đến lúc ta cần thay đổi, cần nhìn nhận sự chờ đợi như một hành động có giá trị, một sự đầu tư vào những cuộc đời xung quanh ta.

5. Hãy giận dữ khi cần thiết

Không phải mọi sự chờ đợi đều giống nhau. Việc chờ một chuyến bay bị hoãn khác hoàn toàn với việc chờ kết quả xét nghiệm ung thư. Việc xếp hàng chờ đến lượt chơi ở Disneyland chẳng thể nào so sánh với sự chờ đợi công lý cho những tội ác chiến tranh. Không phải lúc nào chờ đợi cũng mang lại lợi ích. Có những sự chờ đợi đáng khiến chúng ta phẫn nộ – đặc biệt khi ta biết rằng có những người đang bị buộc phải chờ đợi theo những cách tước đoạt quyền sống của họ.

Sự phẫn nộ này là một phần của "sự thấu cảm triệt để". Nó giúp ta bước ra khỏi thế giới của chính mình để nhìn vào cuộc sống của những người đang chịu đựng sự chờ đợi bất công. Chúng ta có quyền tức giận khi cứu trợ thiên tai đến quá muộn với người dân Puerto Rico sau cơn bão Maria năm 2017. Chúng ta có quyền tức giận khi công lý cho những người da màu bị sát hại ở Mỹ vẫn còn xa vời.

Như Martin Luther King Jr. từng viết trong "Bức thư từ nhà tù Birmingham" năm 1963:

"Nhiều năm qua, tôi đã nghe thấy từ ‘Hãy chờ đợi!’… Nhưng ‘Hãy chờ đợi’ gần như luôn đồng nghĩa với ‘Sẽ không bao giờ’. Chúng ta phải hiểu rằng… công lý bị trì hoãn quá lâu chính là công lý bị khước từ."

Khi thời gian của tôi gắn bó chặt chẽ với thời gian của bạn, tôi không thể làm ngơ trước những bất công trong cách nó được phân bổ. Nếu bạn bị ép phải chờ đợi vô thời hạn, tôi có bổn phận phải lên tiếng. Và trong những khoảnh khắc ấy, chúng ta cần cùng nhau cất lên tiếng nói rằng chúng ta sẽ không chờ đợi thêm nữa.

Những điều cốt lõi – Chờ đợi một cách an nhiên

Chờ đợi không nhất thiết phải là một trải nghiệm khó chịu. Giống như những người New York bỗng cảm thấy bớt nhàm chán khi đứng chờ thang máy nhờ một tấm gương lớn, ta cũng có thể tìm ra những cách giúp bản thân đối diện với sự chờ đợi một cách nhẹ nhàng hơn.

• Vượt qua cảm xúc của bản thân và hướng tới nguyên nhân của sự chờ đợi. Hãy tự hỏi tại sao bạn phải chờ. Đôi khi, bạn sẽ nhận ra rằng sự chờ đợi này là vì lợi ích của chính mình, hoặc để mang lại điều gì đó tốt đẹp cho người khác. Đặt câu hỏi cũng có thể giúp bạn hiểu sâu hơn về những vấn đề ẩn sau sự chờ đợi.
• Đừng xem thời gian chờ đợi là khoảng lặng vô nghĩa. Hãy tận dụng khoảng thời gian này để suy ngẫm về tương lai bạn mong muốn, để lắng nghe chính mình và khám phá bản thân nhiều hơn.
• Tách rời sự chờ đợi khỏi cảm giác mất đi năng suất. Khoảng thời gian chờ đợi có thể mở ra những cách thức làm việc sáng tạo, những góc nhìn mới mẻ mà nếu cứ mãi chạy theo nhịp sống hối hả, ta sẽ không bao giờ tìm thấy.
• Biến sự chờ đợi thành một sự đầu tư vào kết nối xã hội. Khi kiên nhẫn chờ đợi, ta thể hiện sự quan tâm đến những người xung quanh, khẳng định những giá trị và ưu tiên chung của cộng đồng.
• Hãy giận dữ khi cần thiết. Sự thấu cảm sâu sắc giúp ta nhìn rõ hơn sự bất công trong cách thời gian được phân bổ. Nhiều khi, những lời hứa hẹn "hãy chờ thêm một chút nữa" chỉ là cái cớ để kéo dài sự trì hoãn. Có những sự chờ đợi cần phải bị thách thức và đấu tranh.

Hiểu thêm về sự chờ đợi

Công nghệ di động và kỹ thuật số đã thay đổi hoàn toàn cách con người sử dụng thời gian. Chúng mang đến những phương thức kết nối và tiếp thu tri thức chưa từng có, nhưng đồng thời cũng làm xáo trộn kỳ vọng của chúng ta về sự sẵn sàng và cách thức làm việc. Những ai đã chứng kiến sự chuyển mình của thời đại suốt vài thập kỷ qua hẳn sẽ cảm thấy nhịp sống ngày càng gấp gáp hơn. Trong bối cảnh này, những người mong chờ phản hồi email ngay lập tức hay giao hàng trong một ngày có vẻ như là những con người thiếu kiên nhẫn chưa từng có trong lịch sử. Nhưng thực ra, họ không hề đơn độc.

Khi bắt tay vào nghiên cứu về thời gian chờ đợi, tôi nghĩ rằng mình sẽ thấy sự nén chặt của thời gian – khi công nghệ chia nhỏ từng khoảnh khắc trong ngày và phân phối chúng trên mọi thiết bị trên khắp thế giới. Ai cũng đang sống chung một múi giờ nếu chiếc điện thoại trong tay là đồng hồ của họ. Điều này tạo nên một thế hệ trải nghiệm thời gian theo cách chưa từng có.

Thế nhưng, cảm nhận về thời gian luôn mang tính tương đối, phụ thuộc vào những trải nghiệm thường ngày của chúng ta. Khi đã từng chờ một lá thư đến tay hay đợi một trang web tải xong, ta vô thức thiết lập một chuẩn mực về tốc độ. Những chuẩn mực này – từ hành trình 40 ngày của một lá thư băng qua nước Mỹ vào cuối thế kỷ 18, đến vài giây để một video tải xong ngày nay – định hình cách ta cảm nhận thời gian. Khi chuẩn mực đó bị phá vỡ (Lá thư này mất đến 55 ngày mới tới nơi sao? Đáng lẽ hai tuần là phải có rồi!), ta mất kiên nhẫn, bực bội dâng lên.

Sự nôn nóng là điều cố hữu trong con người. Điều này đúng ở mọi thời đại, trong mọi phương tiện giúp ta kết nối. Những người lính trong cuộc Nội chiến Hoa Kỳ từng sốt ruột chờ thư từ quê nhà, hay chính vua Henry VIII từng giận dữ khi phải chờ Giáo hoàng cho phép hủy bỏ cuộc hôn nhân với Catherine of Aragon.

Ngược lại, khi công nghệ bất ngờ đẩy nhanh tốc độ kết nối, như hệ thống bưu phẩm ống hơi vào thế kỷ 19, con người lại có cảm giác như đang bước vào một kỷ nguyên mới với những khả năng vô hạn. Công nghệ hứa hẹn giúp ta kết nối ngay tức thì mà không mất đi sự trọn vẹn, và những khoảng cách địa lý tưởng như xa xôi bỗng trở nên gần gũi như những cuộc trò chuyện trực tiếp. Khi tuyên bố sẽ xóa bỏ hoàn toàn sự chờ đợi, công nghệ đã trở thành lời giải cho vấn đề về khoảng cách xã hội.

Tuy nhiên, trí tưởng tượng của con người về những công nghệ này thường mạnh mẽ hơn chính khả năng thực tế của chúng. Điều quan trọng không chỉ nằm ở công nghệ có thể làm được gì, mà là cách chúng thay đổi suy nghĩ của ta ra sao. Hãy nghĩ đến Zoom và những cuộc họp hay lớp học trực tuyến – ảo tưởng về một kết nối chân thực và tức thời đã dần bị phơi bày.

Thực tế là con người luôn phải chờ đợi, và sự chờ đợi không thể bị xóa bỏ khỏi cuộc sống. Mà cũng không nhất thiết phải loại bỏ nó. Chờ đợi mang đến những cơ hội quý giá để ta thấu hiểu bản thân và cách xã hội vận hành. Nó mở ra những khoảnh khắc sáng tạo mà ta sẽ đánh mất nếu cứ vội vã rút điện thoại ra mỗi khi có một khoảng dừng.

Tôi mong rằng ta không xem chờ đợi như một gánh nặng, mà coi nó là một phần quan trọng của sự kết nối, của sự thân mật và của quá trình học hỏi. Chờ đợi có rất nhiều điều để dạy ta, nếu ta thực sự dành thời gian để lắng nghe nó. 

Những cuốn sách và bài viết đáng đọc về thời gian và sự chờ đợi

Bài viết "Vì sao thời gian trở nên kỳ lạ vào năm 2020" của Feilding Cage trên Reuters cung cấp những bài tập thị giác thú vị để giúp ta cảm nhận rõ hơn những biến động lạ lùng của thời gian trong đại dịch COVID-19.

Chương sách "Quay cuồng tại chỗ" trong tác phẩm Delayed Response: The Art of Waiting from the Ancient to the Instant World (2018) của tác giả đề cập đến ý nghĩa của một biểu tượng tưởng chừng rất bình thường nhưng lại có sức ảnh hưởng lớn đến trải nghiệm của con người – biểu tượng tải dữ liệu (buffering icon).

Bài viết "Niềm vui ẩn giấu trong việc xếp hàng" (2014) của Carolyn Gregoire trên HuffPost mang đến một số gợi ý thiết thực về cách tận dụng thời gian chờ đợi thay vì chỉ chăm chăm vào màn hình điện thoại.

Tập podcast 99% Invisible có một số phát sóng về thời gian chờ đợi và sự minh bạch, mang tên "Wait Wait … Tell Me!" (2019). Chương trình này phân tích cách việc minh bạch về thời gian chờ có thể giúp mọi người cảm thấy mình có quyền chủ động hơn trong những quy trình phức tạp, chẳng hạn như tiến độ thực hiện các dự án công cộng của thành phố.

Cuốn sách Counterproductive: Time Management in the Knowledge Economy (2018) của Melissa Gregg đi sâu vào những quan niệm và thói quen của con người trong việc quản lý thời gian tại nơi làm việc. Tác giả khám phá lý do vì sao ta luôn cảm thấy bận rộn và kiệt sức, cũng như cách những quan niệm về công việc và thành công trong thời đại số đang tác động đến chúng ta.

Trong Time Warped: Unlocking the Mysteries of Time Perception (2012), Claudia Hammond dựa vào những nghiên cứu sâu rộng về tâm lý học thời gian để giải thích vì sao một số khoảnh khắc (chẳng hạn như chờ đợi) có thể kéo dài lê thê, trong khi có những năm tháng lại trôi qua nhanh đến không ngờ.

Cuốn In the Meantime: Temporality and Cultural Politics (2014) của Sarah Sharma đưa ra khái niệm về "ý thức thời gian", nhấn mạnh rằng thời gian không chỉ là một trải nghiệm cá nhân mà còn đan xen vào nhịp sống của cộng đồng. Bằng cách quan sát những nhóm lao động ít được chú ý như tài xế taxi, nhân viên vệ sinh, hoặc những buổi tụ họp của phong trào ẩm thực chậm (slow food), Sharma đề xuất một góc nhìn mới về chính trị của thời gian.

Với cuốn sách Hold On: The Life, Science, and Art of Waiting (2020), Peter Toohey mang đến một góc nhìn phân tích sâu sắc về bản chất của sự chờ đợi. Đây là sự tiếp nối tự nhiên từ tác phẩm trước đó của ông, Boredom: A Lively History (2011). Trong quyển sách mới này, Toohey khám phá những khoảnh khắc chờ đợi trong các loại hình nghệ thuật như điện ảnh, truyền hình, hội họa và âm nhạc.

Và nếu bạn đang tìm cách loại bỏ sự nhàm chán khỏi cuộc sống, cuốn Bored and Brilliant: How Spacing Out Can Unlock Your Most Productive and Creative Self (2017) của Manoush Zomorodi sẽ khiến bạn suy nghĩ lại. Cuốn sách này lập luận rằng cảm giác buồn chán thực ra có thể mở khóa sự sáng tạo của con người. Tác giả còn đưa ra những lời khuyên thiết thực giúp bạn thay đổi nhịp điệu của ngày sống, từ đó tiếp cận các vấn đề và thử thách sáng tạo với những góc nhìn mới mẻ hơn. 

Nguồn: How to wait well | Psyche.co