Sự trỗi dậy của những “gia tộc một con”

NHỮNG ĐIỂM CHÍNH

• Quan niệm xưa về một gia đình “mẹ – cha – hai con” đang dần thay đổi.
• Ngày nay, với nhiều bậc phụ huynh, con số lý tưởng chỉ là một.
• Hết thế hệ này đến thế hệ khác, các gia đình một con đang âm thầm tạo nên những “gia tộc một con”.

Càng nghiên cứu về con một và các gia đình chỉ có một con, tôi lại càng phát hiện nhiều điều bất ngờ. Sau những khảo sát sâu rộng cho cuốn sách mới Just One: The New Science, Secrets & Joy of Parenting an Only Child, tôi tin chắc rằng đang có một “cuộc cách mạng con một” diễn ra lặng lẽ khắp nước Mỹ và nhiều quốc gia phát triển.

Ngày trước không phải vậy.

Phụ nữ từng mang một kỳ vọng vô hình: đã làm mẹ thì phải có những đứa con — hai, ba, thậm chí nhiều hơn. Hầu hết ba mẹ của những người làm bố mẹ con một ngày nay đều kể rằng thời họ lớn lên, bạn bè ai cũng có anh chị em. Điều đó từng là chuẩn mực.

Cho đến khoảng mười năm trở lại đây, hình mẫu gia đình được ưa chuộng nhất vẫn là hai con. Nhưng thời thế đã đổi. Mô hình ấy giờ không còn phù hợp hoặc không còn là điều nhiều người mong muốn. Dù trong lòng nhiều người vẫn thích một gia đình đông hơn, xu hướng chỉ sinh một con lại phản ánh một xã hội đã thay đổi: áp lực tài chính, tình trạng hiếm muộn, phụ nữ muốn (hoặc buộc phải) đi làm, và ngày càng nhiều người coi trọng bản sắc riêng ngoài vai trò làm mẹ.

Stella, một nữ bác sĩ và là mẹ của bé gái 5 tuổi, chia sẻ: “Chỉ có một con, tôi cảm thấy giấc mơ đời mình có thể với tới. Hai con thì tôi không chắc. Nghe có vẻ ích kỷ, nhưng tôi biết điều tốt nhất cho con chính là tôi được sống một cuộc đời mà bản thân thấy tốt nhất.”

Chuẩn mực mới

Các bậc cha mẹ và những người chuẩn bị làm cha mẹ đang nhanh chóng tái định nghĩa gia đình truyền thống. Không còn rập khuôn “một trai – một gái – một mẹ – một cha”. Điều đó thể hiện rõ trong sự gia tăng của các gia đình đơn thân và số lượng trẻ “một mình một cõi”.

Theo thống kê, gia đình một con đang dần trở thành “gia đình truyền thống kiểu mới”. Liên đoàn Gia đình Đông Con tại châu Âu cho biết: 49% các gia đình trong EU chỉ có một con, vượt xa tỷ lệ 39% gia đình có hai con; chỉ 12% gia đình có ba con trở lên.

Cấu trúc gia đình ngày càng phong phú. Những mái nhà đông trẻ của thập niên 1950 giờ không còn là lựa chọn phổ biến. Hóa ra trong khi chúng ta mải miết với cuộc sống riêng, mô hình “một con” đã lặng lẽ lan rộng khắp nơi quanh ta.

Sự lan rộng của các “gia tộc một con”

Một phát hiện gây ngạc nhiên khác từ nghiên cứu cho Just One: ngày càng nhiều người vốn là con một lớn lên rồi cũng chọn cách nuôi “chỉ một con”. Những “gia tộc một con” ra đời từ đó — và bạn sẽ thấy chúng ngày càng nhiều, nhưng không hề có những “tiểu hoàng đế nhỏ” được nuông chiều quá mức như người ta từng đồn đoán (dù chẳng có bằng chứng rõ ràng).

Với nhiều người trong độ tuổi sinh nở, một đứa trẻ chính là lựa chọn phù hợp nhất với nhịp sống hiện tại. Nếu bạn hỏi những người bạn là con một về tuổi thơ của họ, bạn sẽ ngạc nhiên: đa phần họ đều rất hài lòng với gia đình mình lớn lên. Hài lòng đến mức nhiều người khi trở thành cha mẹ cũng đưa ra quyết định y hệt: chỉ sinh một.

Hiện tượng này đã rõ thành hình. Như Penny, 75 tuổi, kể: “Tôi là con một. Con gái tôi cũng là con một. Và giờ con bé cũng chỉ có một đứa con.” Bà hy vọng cháu ngoại mình sau này sẽ tiếp tục “dòng họ một con” ấy.

Connie, 64 tuổi, cũng chia sẻ khi tôi hỏi cô từng nghĩ mình muốn có bao nhiêu con: “Tôi lớn lên là con một. Tôi chưa từng nghĩ đến chuyện có hơn một đứa. Mẹ tôi là con một, chồng tôi là con một, tôi là con một, và con trai tôi cũng chỉ có một đứa.” Thế là bốn thế hệ và vẫn tiếp tục.

Sheetal, mẹ của một cô bé tuổi teen, nhận xét rằng “những gia tộc một con” nở rộ một phần vì xã hội cởi mở hơn: “Ngày xưa, người ta chỉ chịu đựng được ý tưởng chỉ sinh một. Giờ thì họ hoàn toàn chấp nhận.”

Georgina kể thêm về sự thay đổi trong thái độ xã hội: “Mười năm trước, khi tôi sinh con gái, ai cũng hỏi ‘Bao giờ sinh đứa nữa?’. Còn bây giờ, khi biết tôi chỉ có một đứa, không còn ai sửng sốt hay thở dài nữa.”

References

Tác giả: Susan Newman Ph.D.

Nguồn: The Rise of Only-Child Dynasties | Psychology Today