Chấp nhận sự vô thường sẽ giúp cuộc sống của bạn dễ dàng hơn

Vô thường là nguyên lý cơ bản của sự tồn tại theo truyền thống Phật giáo. Nó giải thích rằng cả thế giới bên trong và bên ngoài của chúng ta đều thay đổi liên tục, theo cả chiều hướng tích cực và tiêu cực. Vì vậy gần như không thể giữ cho cuộc sống này luôn ở trạng thái tĩnh, nghĩa là một cuộc sống chỉ có thứ chúng ta thích mà không tồn tại những thứ khiến ta khó chịu.

Khi mới tìm hiểu về khái niệm vô thường, tôi ngay lập tức bị cuốn hút vì nó cho tôi hy vọng rằng những khoảnh khắc đau khổ sẽ không kéo dài mãi mãi và những điều tốt đẹp sẽ theo sau. Sự vô thường thách thức những nỗ lực nhằm giữ cho bản thân, các mối quan hệ, sự nghiệp và cơ thể luôn ở trạng thái tốt. Nó giúp tôi hiểu rằng dù là hạnh phúc hay khổ đau thì chúng đều không thể tồn tại mãi mãi. Việc chấp nhận rằng mọi thứ đều vô thường sẽ giúp ta tồn tại qua những lúc thăng trầm của cuộc đời với tâm lý linh hoạt hơn.

Con người luôn khao khát sự ổn định trong cuộc đời

Là con người, chúng ta thấy thoải mái khi cuộc sống của mình đạt được sự ổn định và dễ đoán (trong công việc, các mối quan hệ, trạng thái tinh thần, môi trường xung quanh…). Sự ổn định mang lại cho chúng ta cảm giác an toàn và cảm giác kiểm soát mọi thứ trong tầm tay. Do đó, ý tưởng về vô thường và sự thay đổi khiến ta cảm thấy không thoải mái, vì nó mang lại sự mất mát, không chắc chắn, đòi hỏi chúng ta phải thích nghi với thực tế mới. Tâm lý con người luôn tránh né những điều khiến mình đau đớn và mong chờ những điều tốt đẹp sẽ tồn tại mãi mãi. Nhưng thực tế thì không như vậy

Bản chất của vô thường

Kỳ vọng kiểm soát hoàn toàn cuộc sống, chỉ có sự hạnh phúc cho tất cả mọi người là một sự ảo tưởng. Nó mâu thuẫn với thực tế rằng việc các vấn đề liên tục xảy ra là một phần tất yếu của cuộc sống và không có gì là vĩnh cửu, dù chúng ta có muốn hay không:

Một số sự đổi thay hay mất mát là rất khó chấp nhận, đặc biệt khi chúng ta đánh mất những gì đã gắn bó thân thuộc, chẳng hạn như người thân. Do đó mọi người thường dành nhiều thời gian và công sức để cố lấy lại những gì đã mất. Những cố gắng đó thường là vô ích.

Tuy nhiên cũng có những thứ nằm trong tầm kiểm soát mà chúng ta có thể thay đổi để mang lại giá trị tích cực. Ví dụ việc bạn chăm chỉ tập luyện, thay đổi chế độ ăn uống để đưa cơ thể trở lại trạng thái khỏe mạnh. Điều này khiến bạn hài lòng khi đạt được thành công, dù nó nhỏ thôi.

Tuy nhiên trạng thái khỏe mạnh cũng chỉ là tạm thời, bởi cơ thể chúng ta sẽ tiếp tục thay đổi. Đó là điều không thể tránh khỏi dù nó tích cực hay tiêu cực. Bên cạnh đó việc khăng khăng đòi hỏi sự bất biến sẽ khiến chúng ta sợ đối mặt và kém thích nghi với thay đổi.

Thiền sư Việt Nam Thích Nhất Hạnh đã giải thích rằng:

“Vô thường không khiến ta đau khổ. Chính sự kỳ vọng mọi thứ tồn tại vĩnh viễn trong khi chúng vốn không phải như vậy mới khiến ta đau khổ”.

Khi chấp nhận sự vô thường, ta sẽ đạt được điều gì?

Ta biết cách trân trọng và tận hưởng những điều tuyệt vời của cuộc sống xảy ra trong hiện tại nhưng không bám vào những khoảnh khắc này, bởi vì chúng ta hiểu rằng chúng sẽ thay đổi.

Ta mong đợi những điều tốt đẹp sẽ kết thúc để biết cách phản ứng với những mất mát, thất vọng và sợ hãi.

Ta hy vọng rằng những khoảnh khắc tồi tệ sẽ không kéo dài mãi mãi, sự hoảng sợ và đau khổ theo thời gian cũng sẽ qua đi. Sự giác ngộ này giúp cơ thể tự phục hồi để ta tiếp tục cuộc sống của mình.

Ta học được rằng suy nghĩ chỉ là những hiện tượng tạm thời, chúng đến rồi sẽ đi. Vì vậy ta không cần phải kìm hãm bản thân bằng những suy nghĩ tiêu cực. Một khi còn tồn tại thì chúng vẫn còn kiểm soát cách chúng ta hành động.

Ta biết rằng cảm xúc tựa như một dòng chảy và sẽ không tồn tại mãi mãi, do đó không cần phải sợ chúng, thay vào đó hãy học cách thừa nhận khi chúng xuất hiện, ghi nhận thông điệp của những cảm xúc tốt đẹp, cố gắng chịu đựng những cảm xúc tiêu cực cho đến khi chúng qua đi.

Ta hiểu rằng cơ thể cũng như tâm trí của mình cần có được những khoảng "nghỉ ngơi". Hãy kiên nhẫn khi gặp phải sự tiêu cực và cho phép bản thân cảm thấy thất vọng. Sau đó ta có thể vui vẻ trở lại khi cơ thể được tái tạo năng lượng, tâm trí của ta dần trở nên ổn định, tập trung và cân bằng.

Ta hiểu rằng các mối quan hệ không tồn tại mãi mãi, vì hoàn cảnh và môi trường xung quanh luôn thay đổi. Khi không còn cố níu kéo những mối quan hệ không cần thiết, ta thôi sợ hãi về những điều khác biệt, cởi mở hơn với những thay đổi tích cực lẫn tiêu cực. Điều này thực sự có lợi cho sự phát triển và kết nối các mối quan hệ của mỗi người.

Ta phát triển các mối quan hệ xã hội với tâm thế vô thường vì biết rằng điều đó nhất định xảy ra dù sớm hay muộn. Khi đó ta có thể đối mặt với thách thức một cách dễ dàng hơn. Dù vẫn không thích sự thay đổi là mấy, ta nhận ra rằng đôi khi chúng là lời cảnh tỉnh để ta sống một cuộc đời có ý nghĩa hơn.

Một vài suy nghĩ cuối cùng về vô thường

Chấp nhận rằng mọi thứ đều vô thường là điều khó khăn. Vô thường là thay đổi, mà mọi sự thay đổi đều đi kèm mất mát, ngay cả khi sự thay đổi đó là tốt. Điều này có thể gây tổn thương cho chúng ta và bạn không cần phải thích nó. Chỉ cần bạn có cái nhìn cởi mở hơn với sự vô thường, nó sẽ giúp ta sống trọn vẹn và linh hoạt hơn. Hãy tận hưởng tất cả những điều tốt đẹp đến với bạn và sẵn sàng đón nhận những thử thách như một điều tất yếu của cuộc sống này.

Nguồn: Angelica Attard/psychologytoday.com

Nguồn dịch: https://www.facebook.com/diengia.trandangkhoa/