Chìa khóa của một mối quan hệ bền vững có thể không phải là điều bạn vẫn nghĩ

NHỮNG ĐIỂM CHÍNH

• Sự kết nối thật sự bắt đầu từ việc hiện diện với chính mình, chứ không chỉ là nỗ lực hướng ra người khác.
• “Diễn” sự kết nối (cố hòa nhập, làm hài lòng người khác) không đồng nghĩa với sự thân mật chân thật.
• Những mối quan hệ bền vững được xây dựng trên nền tảng của sự hiện diện, tính chân thực và ranh giới lành mạnh.
• Cảm giác an toàn tâm lý và sự đồng thuận nội tâm lan tỏa ra ngoài, định hình mọi mối quan hệ.

Ai trong chúng ta cũng biết các mối quan hệ quan trọng đến nhường nào. Nhưng sẽ ra sao nếu ta đã hiểu sai nơi mà một mối quan hệ bền vững thật sự bắt đầu? Nếu chất lượng kết nối của bạn với người khác, ở nhà, ở nơi làm việc hay giữa cuộc đời, lại phụ thuộc vào một điều mà phần lớn mọi người thường bỏ quên hoàn toàn: mối quan hệ và sự kết nối của bạn với chính mình?

Trong một nền văn hóa nơi ta thường “diễn” sự kết nối, bằng cách cố hòa nhập, làm vừa lòng người khác, hay luôn sẵn sàng 24/7, thật dễ để nhầm lẫn giữa sự gần gũi và sự thân mật. Nhưng những mối quan hệ có ý nghĩa đòi hỏi một điều sâu hơn thế. Không chỉ là nỗ lực, không chỉ là sự đồng cảm, mà là sự hiện diện. Và sự hiện diện với người khác bắt đầu từ sự hiện diện với chính mình.

Source: Leeloo The First / Pexels

Vì sao sự kết nối thật sự là nền tảng, chứ không chỉ là “có thì tốt”

Các nhà tâm lý học và thần kinh học từ lâu đã nhấn mạnh rằng con người được “lập trình” để kết nối. Đây không chỉ là một điều tốt đẹp nếu có, nó nằm ngay trong sinh học của chúng ta. Những mối liên kết xã hội không chỉ mang lại cảm giác ấm áp; chúng là thiết yếu. Nghiên cứu cho thấy:

Những người có các mối quan hệ vững chắc sống lâu hơn và có sức khỏe thể chất tốt hơn.
Sự kết nối giúp giảm căng thẳng, giảm viêm và tăng khả năng phục hồi.
Cô đơn có thể gây hại cho sức khỏe ngang với hút thuốc lá hoặc béo phì.

Thế nhưng, trong hành trình tìm kiếm sự kết nối, chúng ta thường mắc kẹt trong việc cố hòa nhập hơn là thật sự thuộc về. Ta diễn vai thay vì cảm nhận. Ta cố gắng để được yêu mến, nhưng không phải lúc nào cũng dám là chính mình. Và đó chính là nơi sự đứt gãy bắt đầu.

Kết nối với chính mình: điểm khởi đầu của mọi điều khác

Ta dễ nghĩ rằng các mối quan hệ tốt đẹp hơn sẽ đến từ việc làm nhiều hơn cho người khác. Nhưng nếu bạn đang kiệt sức, khép chặt cảm xúc, hay xa rời những nhu cầu của chính mình, bạn sẽ không còn đủ năng lượng để hiện diện trọn vẹn. Bạn không thể rót nước từ một chiếc cốc đã cạn.

Nuôi dưỡng các mối quan hệ bắt đầu từ việc nuôi dưỡng sự hiện diện với bản thân. Điều đó có nghĩa là thành thật với trạng thái cảm xúc của mình, lắng nghe những tín hiệu bên trong, và đối xử với chính mình bằng sự chăm sóc mà bạn vẫn mong người khác dành cho bạn.

Hãy tự hỏi:

Tôi đang vội vã đi qua cuộc sống, hay thật sự đang sống trong nó?
Tôi có thường gạt đi cảm xúc của mình, hay tôi có thể ngồi lại với chúng?
Tôi có thể ở bên chính mình theo cách mà tôi mong muốn được ở bên người khác không?

Khi ta vững vàng trong chính mình, việc kết nối với người khác trở nên ít gắng sức hơn và giống như một dòng chảy tự nhiên.

Những mối quan hệ bền vững thật sự được xây dựng trên điều gì

Có một sức mạnh lặng lẽ trong những mối quan hệ có thể đi đường dài. Nó không nằm ở việc luôn có mặt hay lúc nào cũng làm đúng. Nó nằm ở những phẩm chất thường vô hình:

Hiện diện: ở bên ai đó trọn vẹn, không xao nhãng
Chân thực: xuất hiện đúng với con người bạn, không phải con người bạn nghĩ mình “nên” là
Kiên nhẫn: cho phép sự không hoàn hảo, chậm rãi và khả năng hàn gắn
Ranh giới: biết đâu là mình, đâu là người khác
Cam kết: ở lại, đặc biệt là khi điều đó không dễ dàng

Đây không phải là những điều để diễn. Chúng nảy sinh khi bạn thật sự kết nối với chính mình.

An toàn tâm lý: người hùng thầm lặng của sự kết nối

Trong gia đình, tình bạn hay các nhóm làm việc, có một điều giúp mối quan hệ nở rộ: cảm giác rằng bạn có thể là chính mình mà không sợ hãi. Đó là điều Amy Edmondson gọi là an toàn tâm lý. Nó có nghĩa là bạn không phải rón rén từng bước. Bạn không phải dò xét ánh nhìn phán xét. Bạn có thể xuất hiện một cách chân thật.

Và việc tạo ra cảm giác an toàn ấy bắt đầu từ bên trong. Khi bạn có thể ngồi lại với sự khó chịu của chính mình, bạn sẽ ít đổ nó lên người khác hơn. Bạn có thể dừng lại, suy ngẫm và phản hồi thay vì chỉ phản ứng.

Hãy thử điều này khi căng thẳng xuất hiện:

Điều gì đang thật sự diễn ra ở đây?
Bên dưới bề mặt, tôi đang cảm thấy gì?
Nếu tôi phản hồi bằng sự tò mò thay vì phòng vệ, điều đó sẽ trông như thế nào?

Thường thì chính những khoảnh khắc ấy là nơi niềm tin được xây dựng hoặc bị phá vỡ.

Ranh giới là điều khiến sự gần gũi có thể bền lâu

Hãy nói rõ: Kết nối không có nghĩa là luôn luôn bật chế độ sẵn sàng. Không có ranh giới, các mối quan hệ sẽ trở nên quá tải, rối rắm và mệt mỏi. Sự gần gũi thật sự cần có không gian.

Ranh giới không phải là bức tường ngăn cách; chúng là điều giúp mỗi người giữ được sự toàn vẹn của mình trong mối quan hệ. Chúng cho phép bạn mang trọn vẹn con người mình vào, mà không đánh mất chính mình.

Hãy tự hỏi: Tôi đang quá sức ở đâu? Điều gì cần thay đổi để tôi có thể tôn trọng giới hạn của mình?

Khi ranh giới rõ ràng, các mối quan hệ có thể… thở.

Vượt ra ngoài các mối quan hệ: kết nối lại với điều gì đó lớn hơn

Đôi khi, cảm giác xa cách trong các mối quan hệ chỉ là triệu chứng của một điều sâu hơn: ta đã trôi xa khỏi chính mình, khỏi mục đích sống, khỏi ý nghĩa. Ta bị đứt dây neo. Sự kết nối lại không phải lúc nào cũng bắt đầu bằng đối thoại mà thường bắt đầu trong sự lặng yên. Dành thời gian để tự hỏi: Điều gì là quan trọng nhất với tôi lúc này? Tôi có đang sống theo cách phản chiếu điều đó không?

Từ sự đồng thuận nội tâm ấy, các mối quan hệ thường tự dịch chuyển, không phải vì ta ép buộc, mà vì ta đã sắp xếp lại chính mình.

Lời kết: Ngừng diễn, bắt đầu kết nối

Những mối quan hệ tốt đẹp không được xây dựng trên sự gắng gượng không ngừng. Chúng được xây dựng trên sự hiện diện. Trên sự sẵn sàng sống thật và mong manh — trước hết với chính mình, rồi mới đến với người khác.

Trong một thế giới xao nhãng, nơi sự diễn vai thường được tưởng thưởng, việc chọn hiện diện là một cuộc cách mạng lặng lẽ. Và rất có thể, đó chính là nền móng của mọi điều thật sự quan trọng.

References

Holt-Lunstad, J., et al. (2010). Social relationships and mortality risk: A meta-analytic review. PLOS Medicine, 7(7), e1000316.

Cole, S. W., et al. (2007). Social regulation of gene expression in human leukocytes. Genome Biology, 8, R189.

Hawkley, L. C., & Cacioppo, J. T. (2010). Loneliness matters: A theoretical and empirical review. Current Directions in Psychological Science, 19(4), 234–239.

Goleman, D. (1995). Emotional Intelligence: Why It Can Matter More Than IQ. Bantam Books.

Edmondson, A. C. (1999). Psychological safety and learning behavior in work teams. Administrative Science Quarterly, 44(2), 350–383.

Brown, B. (2012). Daring Greatly: How the Courage to Be Vulnerable Transforms the Way We Live, Love, Parent, and Lead. Gotham Books.

Tác giả: Kyle Davies, MPhil, là hội viên liên kết của Hội Tâm lý học Anh (British Psychological Society), đồng thời là gương mặt khách mời quen thuộc trên ITV Wales News, cũng như trên các chương trình radio và podcast.

Nguồn: The Key to a Strong Relationship May Not Be What You Think | Psychology Today