Tại sao cô đơn là định mệnh (nhưng không sao cả)

Sự thật là, một cá nhân nhạy cảm và thông minh sớm muộn cũng không thể nào tránh khỏi cảm giác cô đơn tột cùng.

Không có nhiều lời tự thú nào đáng hổ thẹn hơn là thừa nhận việc chúng ta đang cô đơn. Ta vẫn thường mặc định rằng một người đáng kính trọng thì không thể nào phải chịu cô độc, trừ khi người đó chuyển đến một nơi xa lạ hoặc không may gặp cảnh góa bụa.

Thế nhưng sự thật là cảm giác cô đơn tột độ là một phần không thể tách rời của một cá nhân nhạy cảm và thông minh. Đó là một đặc tính tự nhiên của một sự tồn tại phức tạp. Có một vài lý do chính cho việc này:

Trong khi ta tha thiết được người khác công nhận và mong muốn được chia sẻ, thì rất nhiều điều trong số đó lại không dễ được xã hội chấp nhận chút nào.

Nhiều ý tưởng trong góc khuất của bộ óc chúng ta quá kỳ quặc, quá khó hiểu hoặc quá đáng báo động để có thể chia sẻ với một ai khác. Chúng ta đối diện với sự lựa chọn giữa việc thành thật và việc được xã hội chấp nhận, dễ hiểu là hầu hết chúng ta sẽ chọn cách thứ hai.

Để lắng nghe và thấu hiểu người khác tốn rất nhiều công sức. Chúng ta không nên đổ lỗi cho người khác chỉ vì họ không thể tập trung vào con người ta. Họ có thể muốn gặp ta, nhưng ta nên chấp nhận rằng phần lớn nguồn năng lượng của họ được dùng để giữ chủ đề cuộc nói chuyện xoay quanh cuộc đời họ.

Chúng ta đều phải chết một mình, điều đó có nghĩa là ta phải tự mình trải qua mọi nỗi đau. Người khác có thể đưa lời an ủi chúng ta nhưng trong mỗi cuộc đời, mỗi người chúng ta sẽ phải một mình lênh đênh trên đại dương, chìm trong những con sóng và những người khác, kể cả những người tử tế, sẽ đứng trên bờ và hân hoan vẫy tay.

 

Việc tìm được một người đồng điệu tâm hồn với ta là gần như không thể: chúng ta khao khát sự đồng nhất tận cùng nhưng sẽ luôn luôn tồn tại sự thiếu hòa hợp, bởi chúng ta xuất hiện trên Trái Đất vào những thời điểm khác nhau, là sản phẩm của những gia đình và trải nghiệm khác nhau và đơn giản là chúng ta không cùng một loại người.

Do đó những người khác sẽ không đơn giản là bước vào đời và nghĩ giống ta. Nhìn lên bầu trời đêm, ngay khi ta muốn họ nói gì đó cao xa và đẹp đẽ, họ có lẽ chỉ đơn giản nhớ đến những chuyện vặt chán chường hay những chi tiết ngẫu nhiên về cuộc sống của họ (hoặc ngược lại). Điều này gần-như-là-hoạt-họa.

Chúng ta gần như sẽ không thể gặp được người hiểu ta rõ nhất, nhưng họ thực sự tồn tại. Có thể họ đã từng đi ngang qua chúng ta trên đường, dù một trong hai người hoàn toàn không có ý niệm nào về mối liên hệ tiềm tàng đó.

Hoặc có lẽ họ đã chết ở Sydney hai tuần trước hoặc sẽ không sinh ra trên đời cho đến tận thế kỷ 22. Việc này không phải là một âm mưu. Chúng ta chỉ cần thêm may mắn, có lẽ cần rất nhiều.

 

Khi ta càng suy nghĩ nhiều và nhận thức nhiều, vấn đề sẽ càng trở nên nghiêm trọng. Đơn giản là sẽ càng có ít người giống ta. Đây hoàn toàn không phải là nét huyền bí của chủ nghĩa lãng mạn: cô đơn thực sự là khoản thuế chúng ta phải trả để duy trì một bộ óc phức tạp.

Khao khát được lột trần một ai đó hẳn nhiên cấp bách hơn mong muốn có một cuộc đối thoại có ý nghĩa, và ta cuối cùng bị khóa chặt trong những mối quan hệ với những người mà ta không có nhiều chuyện để nói, vì ta đã từng say đắm hình dáng một chiếc mũi hoặc chìm sâu trong một màu mắt tuyệt đẹp.

Tuy nhiên, bất chấp tất cả, chúng ta không nên sợ hãi hay xấu hổ bởi cuộc đời ta thấm đẫm sự cô đơn.

Ở một giây phút đáng giận gần cuối đời, tác gia Đức Goethe, người tưởng chừng có rất nhiều bạn bè, cay đắng thừa nhận: “Không ai từng hiểu tôi đúng nghĩa, tôi chưa từng được ai thấu hiểu hoàn toàn; và không ai hiểu một ai khác”.

 

Quả là một sự giác ngộ hữu ích của con người vĩ đại đó. Đó không phải lỗi của chúng ta: sự xa cách và việc không hiểu được nhau không phải là dấu hiệu của cuộc đời tồi tệ; ngược lại, đó là việc chúng ta cần nhận thức được từ lúc đầu tiên. Và khi ta hiểu được, nó sẽ mang lại cho ta nhiều lợi ích:

Chỉ khi chấp nhận cô đơn ta mới có thể sáng tạo: ta có thể bắt đầu gửi đi thông điệp trong một cái chai, ta có thể hát, làm thơ, viết sách và blogs, làm tất cả những hoạt động xuất phát từ việc nhận ra những người xung quanh chúng ta sẽ không bao giờ hiểu được con người ta hoàn toàn nhưng những người khác - ở một không gian và thời gian khác, có thể dễ dàng làm được việc đó.

Lịch sử của nghệ thuật là sự ghi dấu của những con người không thể nói chuyện được với ai cùng thời. Chúng ta có thể giải được sự gần gũi được mã hóa trong ngôn từ của một nhà thơ La Mã mất năm thứ 10 trước CN hoặc trong lời nhạc của một ca sỹ vừa hát lên nỗi buồn của chính chúng ta trong một bản nhạc được thu âm tại Nashville năm 1963.

Sự cô đơn giúp ta có thể tận hưởng sự gần gũi thực sự nếu có một cơ hội tốt. Sự cô đơn nâng tầm những cuộc đối thoại của ta với chính bản thân chúng ta, nó đưa đến cho ta một cá tính. Ta sẽ không lặp lại những gì người khác nghĩ.

Ta có một quan điểm. Ta có thể cô độc tại thì hiện tại nhưng ta sẽ có mối liên kết gần gũi, thú vị với ai đó mà ta tìm được trong thì tương lai.

 

Ngay cả những người mà chúng ta nghĩ sẽ không cô đơn thực tế cũng cô đơn. Những năm sau này, những người mà bạn thấy mang nụ cười thường trực có thể sẽ thú nhận, trong khủng khoảng, rằng họ cảm thấy không được thấu hiểu.

Việc bên nhau đầy niềm vui và những tiếng cười không phải là bằng chứng của việc họ đã tìm thấy câu trả lời; nó là chứng cứ của khoảng thời gian tuyệt vọng một số người cố gắng để giấu sự thật là chúng ta đều cô đơn một cách không thể cứu chữa.

Sự cô đơn mang đến cho ta nét tao nhã kỳ lạ. Nó gợi ý rằng có nhiều điều để biết về chúng ta hơn những gì mà thói thường của giao tiếp xã hội có thể mang lại - đây là một việc đáng tự hào.

Cảm giác cô độc thực sự là một dấu hiệu của chiều sâu nội tâm. Khi ta thừa nhận sự cô đơn của chính ta, ta đang đăng ký vào một câu lạc bộ bao gồm những người ta biết từ những bức họa của Edward Hopper, thơ Baudelaire và những bài ca của Leonard Cohen. Cô đơn, ta nối tiếp một truyền thống rộng lớn; ta thấy bản thân ta được nối kết (một cách đáng kinh ngạc).

Chịu đựng nỗi cô đơn gần như luôn tốt đẹp hơn những gì ta phải chịu thỏa hiệp để được hòa nhập vào cộng đồng mà ta không thuộc về. Cô đơn đơn giản là cái giá phải trả để giữ vững một quan điểm chân thành và đầy chân thành về việc thế nào là một sự bầu bạn đích thức.

Lưu Nguyễn Ngân Hà

Theo Trạm Đọc