40 bài học cuộc đời mà tôi thấm thía ở tuổi 40, và ước gì mình đã biết từ khi mới 20

1. MỐI QUAN HỆ VỚI NGƯỜI KHÁC PHẢN CHIẾU TRỰC TIẾP MỐI QUAN HỆ BẠN CÓ VỚI CHÍNH MÌNH

Nếu bạn đối xử tệ bạc với chính mình, bạn cũng sẽ vô thức tìm kiếm và chấp nhận những người đối xử tệ với mình. Nếu bạn tự trọng và biết yêu thương bản thân, bạn sẽ chỉ chấp nhận những ai đối xử với mình bằng sự tôn trọng và yêu thương. Muốn hòa hợp với thế giới, trước hết phải hòa hợp với chính mình.

2. CÁCH DUY NHẤT ĐỂ CẢM THẤY TỐT HƠN VỀ BẢN THÂN LÀ LÀM NHỮNG VIỆC XỨNG ĐÁNG

Sự tôn trọng phải được gây dựng bằng hành động, không thể đòi hỏi từ người khác.

3. THẤT BẠI DUY NHẤT LÀ KHÔNG DÁM THỬ

Thất bại duy nhất là không dám thử. Từ chối duy nhất là không dám hỏi. Sai lầm duy nhất là không dám mạo hiểm điều gì.
Thành công hay thất bại đều là những khái niệm mơ hồ, chỉ tồn tại trong tâm trí ta trước khi bắt đầu. Chứ không phải sau đó.
Sau khi mọi chuyện đã xảy ra, tất cả chỉ là một sự pha trộn giữa hai điều ấy. Còn thất bại thực sự, chính là chẳng làm gì cả.

4. KHÔNG AI ĐẾN CỨU BẠN CẢ

Không có điều gì duy nhất nào có thể giải quyết hết mọi vấn đề trong đời bạn. Không có mục tiêu, không thành tựu, không mối quan hệ nào đủ sức làm điều đó.
Không ai có thể “sửa chữa” bạn. Bạn sẽ luôn có cảm giác mình chưa đủ tốt, và cuộc sống vẫn còn thiếu thiếu điều gì đó.
Cảm giác ấy không có gì sai cả.
Ngược lại, đó có thể là điều bình thường nhất ở bạn.

5. HÃY TRỞ THÀNH NGƯỜI BẠN ĐỜI MÀ BẠN MUỐN CÓ

Nếu bạn mong một người bạn đời khỏe mạnh và năng động, hãy tự chăm sóc sức khỏe và vận động mỗi ngày. Nếu bạn muốn một người trung thành và đáng tin cậy, trước hết hãy sống trung thành và đáng tin cậy. Nói thẳng ra, bạn có muốn hẹn hò với chính mình không? Nếu câu trả lời là "không", thì đó là vấn đề rất lớn đấy.

6. NHỮNG ĐIỀU QUÝ GIÁ NHẤT TRONG ĐỜI LÀ KẾT QUẢ CỦA SỰ TÍCH LŨY LÂU DÀI

Tôi đang nói về sức khỏe, tài chính, tri thức, sự tự tin, và các mối quan hệ. Những điều này sẽ khiến bạn sốt ruột khi còn trẻ, bởi vì chúng phát triển rất chậm. Nhưng nếu bạn kiên nhẫn gieo trồng từ sớm và không bỏ cuộc, thì khi bước vào tuổi 30, 40, bạn sẽ có trong tay một cuộc đời đáng mơ ước.

7. NHỮNG ĐIỀU HẤP DẪN VÀ KÍCH THÍCH NHẤT TRONG CUỘC ĐỜI LẠI THƯỜNG NGƯỢC LẠI

Chúng thường khởi đầu đầy hào hứng, nhưng rồi lại nhanh chóng trở nên nhạt dần theo thời gian.

Khi còn trẻ, ta dễ bị cuốn vào những thứ này, để chúng chiếm lấy sự chú ý và thời gian của mình. Ý tôi là mạng xã hội, những cuộc tình chóng vánh, chất kích thích, rượu bia, trò chơi điện tử, cờ bạc, những chuyến du lịch, và cả chuyện giường chiếu.

Lần đầu tiên luôn là điều kỳ diệu. Lần thứ hai vẫn còn chút dư âm. Nhưng rồi sau đó, tất cả chỉ là sự lặp lại, nhạt nhòa dần.

Bạn nên trải nghiệm những điều đó một chút – để biết, để hiểu – rồi sớm bước tiếp, đừng để mình mắc kẹt quá lâu.

À mà… ngoại trừ chuyện kia. Chuyện đó thì có lẽ không cần phải vội rời xa đâu.

8. NẾU BẠN KHÔNG NỠ TỪ CHỐI NHỮNG ĐIỀU KHIẾN MÌNH HÀO HỨNG, CÓ LẼ BẠN CHƯA THỰC SỰ TẬP TRUNG VÀO NHỮNG ĐIỀU QUAN TRỌNG NHẤT

Thế giới này đầy rẫy những thứ kích thích và cơ hội mời gọi.

Nếu bạn không phải vật lộn để nói “không” với một vài lựa chọn hấp dẫn, thì rất có thể bạn vẫn chưa thật sự sắp xếp lại thang giá trị của chính mình.

9. CHỊU TRÁCH NHIỆM VỀ TẤT CẢ NHỮNG VẤN ĐỀ CỦA MÌNH THỰC RA GIẢM BỚT NỖI ĐAU NHIỀU HƠN LÀ GÂY RA

Nhiều người nghĩ rằng nếu ta gánh lấy hết trách nhiệm cho những tổn thương trong đời mình, thì chỉ khiến bản thân thêm buồn khổ.

Nhưng sự thật lại hoàn toàn ngược lại. Càng nhận trách nhiệm, bạn càng trao cho mình sức mạnh để thật sự thay đổi điều gì đó – để chữa lành nỗi đau ấy. Bởi vì ...

10. BẠN TRAO QUYỀN LỰC CHO KẺ MÀ BẠN ĐỔ LỖI

Khi bạn đổ lỗi cho ai đó vì những vấn đề của mình, cũng đồng nghĩa với việc bạn trao quyền định đoạt hạnh phúc của mình vào tay họ. Bạn để họ nắm quyền điều khiển cảm xúc và cuộc đời mình. Điều đó thật ngu ngốc — nên đừng làm vậy. Không đáng đâu.

11. NẾU PHẢI NÓI VỚI AI ĐÓ RẰNG BẠN LÀ THẾ NÀY, THÌ THỰC RA BẠN CHƯA PHẢI LÀ THẾ

Một người giàu thật sự không cần khoe khoang sự giàu có của mình. Một người thông minh thật sự không cần phải đi khắp nơi tự xưng mình thông minh. Một người tự tin thật sự không cần phải chứng minh cho ai thấy anh ta tự tin — anh ta chỉ đơn giản là như thế. Đừng nói. Hãy sống đúng như vậy.

12. ĐỘNG LỰC KHÔNG PHẢI NGUYÊN NHÂN CỦA HÀNH ĐỘNG, MÀ LÀ KẾT QUẢ

Nếu bạn muốn có động lực để làm một việc gì đó, hãy bắt đầu bằng hành động nhỏ nhất hướng về nó. Rồi để đà tiến ấy dẫn bạn đi tiếp.

13. TÌNH YÊU KHÔNG PHẢI NGUYÊN NHÂN CỦA SỰ CAM KẾT, MÀ LÀ KẾT QUẢ

Bạn không thể chờ đến khi có một mối quan hệ hoàn hảo mới cam kết với ai đó. Chính sự cam kết của bạn mới tạo nên một mối quan hệ hoàn hảo.

14. ĐAM MÊ KHÔNG PHẢI NGUYÊN NHÂN CỦA CÔNG VIỆC TỐT, MÀ LÀ KẾT QUẢ

Bạn không chờ đến khi tìm thấy công việc mình yêu thích mới bắt đầu làm. Bạn học cách làm một việc thật giỏi, và chính quá trình rèn luyện, thành thạo ấy sẽ khiến bạn nảy sinh đam mê với nó.

15. NGƯỜI BẠN CƯỚI CŨNG LÀ NGƯỜI BẠN SẼ TRANH CÃI

Ngôi nhà bạn mua sẽ là ngôi nhà bạn phải sửa sang. Công việc mơ ước bạn nhận sẽ là công việc khiến bạn căng thẳng. Mọi điều trong đời đều đi kèm với những đánh đổi tự nhiên. Bất cứ điều gì mang lại niềm vui cũng sẽ, theo một cách nào đó, mang đến nỗi buồn.

16. MỘT CUỘC SỐNG HẠNH PHÚC KHÔNG PHẢI LÀ CUỘC SỐNG KHÔNG CÓ ÁP LỰC. ĐÓ LÀ CUỘC SỐNG CÓ NHỮNG ÁP LỰC ĐẦY Ý NGHĨA

Thế thôi.

17. ĐỪNG COI VIỆC TẬP LUYỆN LÀ SỰ ĐÁNH ĐỔI

Bạn không tập thể dục chỉ để giảm vài cân, hay để “xứng đáng” ăn một chiếc hamburger hay một cây kem. Nếu mang tâm thế đó, bạn sẽ rất nhanh mất động lực và bỏ cuộc. Hãy coi việc tập luyện như một khoản đầu tư. Mỗi chút năng lượng bạn bỏ ra hôm nay, bạn sẽ được nhận lại gấp nhiều lần — chỉ có điều, những món quà ấy sẽ đến từ từ, trải dài qua từng tuần, từng tháng, từng năm. Vì vậy, tập dữ dội một lần rồi bỏ bẵng chẳng bao giờ tốt bằng việc kiên trì tập một chút mỗi ngày.

18. HÃY TIN Ở CON NGƯỜI

Phần lớn mọi người ngoài kia đều tốt đẹp. Và dù đôi lúc bạn có thể bị tổn thương hay xấu hổ, thì lựa chọn ngược lại — không tin ai cả — còn đáng buồn hơn nhiều.

19. KHÔNG TỒN TẠI MỘT CUỘC ĐỜI KHÔNG CÓ VẤN ĐỀ

Warren Buffett có những vấn đề liên quan đến tiền bạc. Một người vô gia cư cũng có những vấn đề về tiền bạc. Dĩ nhiên, vấn đề của Buffett dễ chịu hơn nhiều. Nhưng sự thật là: vấn đề sẽ không bao giờ biến mất, chúng chỉ thay đổi và “nâng cấp” theo từng giai đoạn trưởng thành của bạn mà thôi. Giải quyết được vấn đề hôm nay, bạn sẽ gieo mầm cho vấn đề ngày mai. Vậy nên, hãy chỉnh sửa kỳ vọng của mình cho đúng đắn.

20. SỰ TRƯỞNG THÀNH HIẾM KHI ĐI KÈM VỚI NIỀM VUI VÀ TIỆC TÙNG

Ngược lại, phần lớn sự trưởng thành đều ít nhiều đi kèm với nỗi đau.
Bởi vì để lớn lên, bạn phải đánh đổi: đánh đổi những giá trị cũ, những thói quen cũ, những tình yêu cũ, thậm chí là bản ngã cũ của mình.
Sự thay đổi luôn mang theo ít nhiều nỗi mất mát, nên hãy cho phép mình được buồn, được tiếc, được tiếc nuối.

21. QUÊN CHUYỆN "BÌNH THƯỜNG" ĐI

Xét trên mặt thống kê, một người "bình thường" thường là người có sức khỏe yếu, tâm lý bất an và trầm uất, cô đơn trong các mối quan hệ xã hội, và ngập trong nợ nần.
Vậy nên, thôi nhé, đừng mơ làm người "bình thường" nữa.

22. NẾU KHÔNG BIẾT NÓI "KHÔNG", THÌ MỌI CÁI "CÓ" CỦA BẠN CHẲNG CÓ NGHĨA GÌ CẢ

Con người ta được định hình bởi những gì ta từ bỏ, những gì ta hy sinh và những gì ta chối từ.
Nếu bạn không từ bỏ gì, không hy sinh gì, không từ chối gì, thì bạn chẳng có bản sắc.
Bạn chỉ đang phản chiếu sở thích và đòi hỏi của những người xung quanh mà thôi.
Nói cách khác, nếu bạn không tự quyết định mình là ai, người khác sẽ làm điều đó thay bạn.

23. HÃY CẨN THẬN KHI ĐỊNH NGHĨA BẢN THÂN

Danh tính cá nhân là một nhà tù tinh thần do chính bạn xây nên — nhốt bạn trong một cuộc đời phải mải miết đi tìm những thứ để chứng minh cho cái hình ảnh mình đã tự chọn.
Hãy định nghĩa bản thân một cách thật lỏng lẻo, thật mơ hồ.
Bạn sẽ thấy mình nhẹ lòng hơn trước thế giới, và cũng sẵn sàng thay đổi hơn khi cần thiết.

24. ĐỪNG VỘI VÀNG PHÁN XÉT NGƯỜI KHÁC

Bạn chẳng thể biết họ đã trải qua những gì đâu.
Và cũng đừng vội vàng phán xét chính mình — bởi lẽ rất có thể, bạn cũng chẳng hiểu rõ mình như bạn vẫn tưởng.
Người mà ta thường mù mờ và thiếu khách quan nhất, chính là bản thân mình.

25. CHẲNG AI NGHĨ VỀ BẠN NHIỀU NHƯ BẠN NGHĨ CẢ

Những điều khiến bạn tự ti, rất có thể 99% người xung quanh thậm chí còn chẳng để ý đến.
Bởi vì mỗi người còn đang bận rộn nghĩ về chính mình.
Nghe thì có vẻ hơi buồn, nhưng thực ra điều này lại rất giải phóng.
Nó có nghĩa là: bạn bị phán xét ít hơn nhiều so với những gì bạn tưởng tượng.

26. TỰ TIN KHÔNG ĐẾN TỪ KỲ VỌNG THÀNH CÔNG, MÀ TỪ SỰ BÌNH THẢN TRƯỚC THẤT BẠI

Có một từ để chỉ những người luôn phải thành công trong mọi việc: kẻ yêu bản thân đến mức cực đoan.
Đừng như thế. Hãy học cách chấp nhận những điều chưa hoàn hảo. Hãy đón nhận cả những lần vấp ngã.

27. HỌC CÁCH SẴN SÀNG BỊ GHÉT

Chỉ khi dám chấp nhận điều này, bạn mới có tự do để sống đúng với điều mình tin là đúng – dù cho điều đó không làm vừa lòng số đông.

28. BẠN KHÔNG THỂ TRỞ THÀNH NGƯỜI TRUYỀN CẢM HỨNG CHO AI ĐÓ MÀ KHÔNG ĐỒNG THỜI TRỞ THÀNH TRÒ CƯỜI TRONG MẮT KẺ KHÁC

Tạo ra ảnh hưởng lớn đồng nghĩa với việc phải chấp nhận một phần cái giá – và phần đó thường là những lời chỉ trích. Càng ảnh hưởng nhiều, sự chỉ trích càng lớn.

29. HÃY ĐÁNH RĂNG KỸ VÀ DÙNG KEM CHỐNG NẮNG MỖI NGÀY

Nghe thì có vẻ như lời dặn quen thuộc từ mẹ, nhưng tin tôi đi – hai mươi năm nữa, bạn sẽ biết ơn điều này.

30. KẾT QUẢ PHI THƯỜNG ĐƯỢC TẠO RA TỪ NHỮNG VIỆC TẦM THƯỜNG LẶP ĐI LẶP LẠI SUỐT MỘT QUÃNG THỜI GIAN DÀI ĐẾN KỲ LẠ

Thành công trong một đêm thật ra chỉ là thành quả của những năm tháng âm thầm làm việc trong lặng lẽ – có khi là nhiều năm, thậm chí nhiều thập kỷ.

31. CHỌN NGƯỜI ĐỒNG HÀNH KHÔNG CHỈ LÀ CHUYỆN LÃNG MẠN

Khi chọn một người để gắn bó, bạn cũng đang chọn một người để tâm sự, để xin lời khuyên, để cùng định hướng sự nghiệp, để lắng nghe và chữa lành, để đồng hành trong tài chính, để dạy cho nhau điều hay, để cùng xách ba lô lên đường, để ở cùng nhà, để làm bạn thân, làm đồng đội.

Và không – tôi không bảo bạn phải bắt người yêu mình kiêm hết từng ấy vai trò.
Tôi chỉ nói rằng, dù bạn muốn hay không, người ấy rồi sẽ dần trở thành tất cả những điều đó. Vì đó là bản chất của một mối quan hệ.
Vậy nên… chọn người thật cẩn thận.

32. ĐỪNG THẦN THÁNH HÓA TÌNH YÊU LÃNG MẠN

Tình yêu không tự dưng giải quyết hết mọi rắc rối trong mối quan hệ. Nó không thể xóa bỏ sự thiếu tin tưởng. Sự thật là: tình yêu có thể làm ta tổn thương nhiều như nó có thể chữa lành. Nó giống như một chiếc loa phóng đại – có thể làm mối quan hệ tốt trở nên tuyệt vời, nhưng cũng có thể khiến mối quan hệ xấu thêm tồi tệ.

Đừng hiểu lầm, tình yêu vẫn là điều đẹp đẽ. Khi nó vận hành đúng cách, nó là một phép màu. Nhưng để một mối quan hệ lành mạnh có thể tồn tại, tình yêu thôi thì chưa đủ.

33. NIỀM TIN LÀ ĐỒNG TIỀN CHUNG CỦA MỌI MỐI QUAN HỆ

Mỗi mối quan hệ bền vững đều được xây trên nền tảng của năm tháng tin tưởng. Và mọi mối quan hệ đổ vỡ đều có nguyên nhân sâu xa từ sự đổ vỡ của lòng tin. Vì vậy, sự trung thực và lòng chính trực chính là trụ cột cho một đời sống nhiều yêu thương và hạnh phúc. Lừa dối và thiếu chân thành có thể mang lại một vài lợi ích trước mắt, nhưng về lâu dài, bạn chỉ đang tự phá hủy chính mình. Thế nên, làm ơn – dừng lại đi.

Mà nhân tiện nói đến chuyện này…

34. NẾU MỌI MỐI QUAN HỆ CỦA BẠN ĐỀU GẶP CÙNG MỘT VẤN ĐỀ…

Tin buồn là: rất có thể chính bạn mới là vấn đề.

35. KHÔNG CÓ CẢM XÚC NÀO LÀ XẤU – CHỈ CÓ PHẢN ỨNG XẤU VỚI CẢM XÚC MÀ THÔI

Mỗi cảm xúc đều có thể trở thành động lực tích cực hoặc hủy hoại – tùy vào cách ta đối diện và sử dụng nó.
Một trong những kỹ năng quý giá nhất trong đời là học cách chuyển hóa những cảm xúc tiêu cực thành hành động có ích.

36. ĐI NGỦ SỚM VÀ DẬY SỚM

Cả đời tôi từng tự hứa với bản thân rằng mình sẽ không bao giờ trở thành kiểu người đi ngủ lúc 9 giờ tối thứ Sáu và dậy từ 5 giờ sáng để ra phòng tập. Nhưng mà, các bạn ạ – tôi phải thừa nhận rằng buổi sáng thực sự là thời gian tuyệt vời nhất. Xin lỗi nhé.

37. BẠN KHÔNG CẦN PHẢI CHỨNG MINH ĐIỀU GÌ VỚI BẤT KỲ AI, KỂ CẢ VỚI CHÍNH MÌNH

Để tôi nhắc lại lần nữa: bạn không cần phải chứng minh điều gì với bất kỳ ai – kể cả chính bản thân mình.

38. LỜI KHUYÊN CUỘC SỐNG CŨNG GIỐNG NHƯ QUẦN ÁO

Cứ thử mặc vào. Nếu không vừa, thì cởi ra, thử cái khác.
Và cũng như quần áo – lời khuyên tồi thì chỉ vài tuần sau đã chẳng còn dùng được, còn lời khuyên đúng thì có thể theo bạn suốt cả đời.

39. NHỮNG ĐIỀU CÓ Ý NGHĨA TRONG CUỘC ĐỜI THÌ KHÔNG DỄ DÀNG, MÀ NHỮNG GÌ DỄ DÀNG THƯỜNG LẠI KHÔNG CÓ NHIỀU Ý NGHĨA

Ta vẫn nghĩ rằng mình muốn được ban tặng mọi thứ dễ dàng, như thể có người bày sẵn lên mâm bạc. Nhưng sự thật là, ta không biết trân trọng những gì mà ta không từng phải cố gắng.
Vậy nên, đừng né tránh những điều khó khăn trong đời nữa – mà hãy tìm ra những điều khó khăn khiến bạn cảm thấy đáng sống.

Và cuối cùng…

40. KHÔNG BAO GIỜ LÀ QUÁ MUỘN ĐỂ THAY ĐỔI

Một người bạn từng kể tôi nghe câu chuyện về bà ngoại của anh ấy. Anh bảo rằng, khi ông mất, bà mới 62 tuổi – và lần đầu tiên trong đời, bà bắt đầu học đàn piano. Suốt nhiều tuần liền, ngày nào bà cũng tập – từ sáng đến tối. Ban đầu, cả nhà chỉ nghĩ đó là cách bà nguôi ngoai nỗi buồn, một giai đoạn nhất thời để bà quên đi mất mát. Nhưng rồi tháng này qua tháng khác, bà vẫn tiếp tục chơi đàn, đều đặn mỗi ngày. Mọi người bắt đầu lo lắng. Có người thì bảo chắc bà buồn quá hóa ra vậy. Có người khuyên nên dừng lại, sống thực tế hơn. Nhưng bà chẳng bận tâm. Bà cứ tiếp tục. Khi bước sang tuổi 90, bà đã chơi đàn mỗi ngày suốt hơn 30 năm – lâu hơn cả thời gian sống của nhiều nghệ sĩ chuyên nghiệp. Bà chinh phục tất cả những bản nhạc kinh điển – Mozart, Beethoven, Bach, Vivaldi. Ai nghe bà chơi cũng nghĩ chắc chắn bà từng là nghệ sĩ piano chuyên nghiệp hồi trẻ. Không ai tin khi bà bảo mình mới học đàn từ năm ngoài sáu mươi.

Tôi yêu câu chuyện đó vì nó cho thấy rằng, ngay cả khi tuổi tác không còn “hợp lý” cho những khởi đầu mới, thì thời gian bạn còn phía trước vẫn nhiều hơn tuổi đời của không ít người làm việc trong lĩnh vực đó.

Tôi thì đến năm 27 tuổi mới bắt đầu viết. Tôi mở kênh YouTube của mình lúc đã 36. Ở mỗi giai đoạn trong đời, tôi luôn khởi đầu trễ hơn người khác năm, mười năm – nhưng cuối cùng, điều đó chẳng quan trọng. Tôi nhận được vô số email, những lời nhắn như: “Tôi 20 tuổi... 40... 60... 80... Có quá muộn để bắt đầu không? Liệu tôi có thay đổi được không? Liệu còn kịp không?”

Câu trả lời là: Không bao giờ là muộn cả. Lúc nào cũng còn thời gian. Chỉ còn một câu hỏi duy nhất: chúng ta sẽ ngồi đây bao lâu nữa, tiếp tục viện cớ và giả vờ rằng thời gian không còn? 

Nguồn: Mark Manson