7 dấu hiệu của sự thao túng ngầm

NHỮNG ĐIỂM CHÍNH

• Thao túng ngầm thường khó nhận ra, đặc biệt khi bạn là người thực hiện.
• Ai cũng cố gắng ảnh hưởng đến người khác, nhưng sự thao túng liên tục sẽ làm tổn thương các mối quan hệ gần gũi.
• Những thay đổi đơn giản có thể giúp bạn trở nên thẳng thắn hơn trong cách cư xử với mọi người.

Một số loại thao túng rất dễ nhận thấy. Chẳng hạn như:

• Một nhân viên bán hàng cố gắng dọa bạn mua thêm bảo hành mở rộng.
• Sếp của bạn yêu cầu bạn làm việc vào cuối tuần và ám chỉ rằng câu trả lời của bạn sẽ ảnh hưởng đến khoản thưởng.
• Một ứng cử viên chính trị đổ mọi lỗi lầm lên người đương nhiệm và hứa sẽ thay đổi tình hình.

Nhưng những loại thao túng khác lại khó nhận ra hơn, đặc biệt là khi nó mang tính ngấm ngầm và chính bạn là người thực hiện. Thao túng ngầm đề cập đến những cách tinh vi để ảnh hưởng đến suy nghĩ, cảm xúc và hành động của người khác.

Thao túng ngầm không chỉ khó nhận ra đối với người khác mà đôi khi cả bản thân kẻ thao túng cũng không nhận ra, vì một số lý do:

• Chúng ta thường có điểm mù với chính động cơ và hành động của mình.
• Thao túng ngầm thường mang tính thói quen và tự động, diễn ra bên ngoài ý thức.
• Dễ dàng biện minh rằng mình có ý định tốt hơn—chẳng hạn như tin rằng khen ngợi (như sẽ đề cập dưới đây) chỉ là để người khác cảm thấy tốt về bản thân.

Sự tinh vi của thao túng ngầm không làm nó bớt nguy hiểm. Trái lại, yếu tố ngầm khiến nó càng trở nên thao túng hơn, vì người kia sẽ nghĩ rằng họ đang có một tương tác thẳng thắn với bạn.

Image: LightField Studios/Shutterstock

Dấu Hiệu Phổ Biến Của Thao Túng Ngầm

Nếu bạn nghi ngờ rằng mình có thể đang thao túng ngầm, hãy để ý bảy dấu hiệu phổ biến sau:

Bạn chia sẻ thông tin một cách chọn lọc. Ví dụ, nếu bạn rất muốn đi ăn ở một nhà hàng nhưng không chắc người yêu có muốn không, bạn chỉ đưa ra những đánh giá tích cực và “quên” không đề cập đến các nhận xét tiêu cực. Việc kiểm soát thông tin mà người khác biết giúp bạn nắm quyền kiểm soát tình huống.

Bạn khao khát sự tán thưởng. Ít điều nào quan trọng hơn đối với bạn ngoài việc được yêu thích và làm hài lòng người khác. Tìm kiếm sự tán đồng có lẽ là một chiến lược vô thức để đạt được điều bạn muốn, chẳng hạn như sự đồng hành, địa vị, lòng tự trọng hoặc phần thưởng tài chính. Điều này có thể dẫn đến những sự thao túng tinh tế, như làm một việc tốt cho người yêu không phải vì muốn làm họ vui mà để họ thích bạn và có cái nhìn tốt về bạn.

Bạn luôn cố gắng tỏ ra "dễ thương". Bạn rất muốn mọi người nghĩ bạn là người tốt—tử tế, chu đáo, không ích kỷ, và đáng kính. Mặc dù một phần trong bạn thực sự quan tâm đến việc trở thành người tử tế, nhiều động lực để bạn tỏ ra tốt bụng là nhằm đạt được điều bạn mong muốn. Kết quả là, bạn có thể thường xuyên giấu đi những cảm xúc tiêu cực, đeo một chiếc mặt nạ tươi cười hoặc giả vờ mọi thứ vẫn ổn dù trong lòng có điều gì đó không vui.

Bạn chọn từ ngữ rất cẩn thận. Đầu óc của bạn làm việc hết công suất để tìm ra cách nói đúng đắn, nhằm đạt được kết quả bạn mong muốn. Ví dụ, bạn có thể tập dượt trong đầu cách tránh phải đến nhà bố mẹ chồng vào Lễ Tạ ơn, tìm cách thuyết phục người yêu bằng sự pha trộn khéo léo giữa đồng cảm và cảm giác tội lỗi. Thay vì nói thẳng rằng bạn không thích ở gần bố mẹ của họ, bạn đổ lỗi cho các yếu tố khác như quãng đường xa hay khó tìm người trông thú cưng. Vì vậy, người yêu bạn không biết được sự thật đằng sau mong muốn của bạn.

Hành vi của bạn thay đổi tùy vào người có mặt. Ai cũng bị ảnh hưởng bởi sự hiện diện của người khác, nhưng hành động của bạn thay đổi rõ rệt dựa vào người xung quanh. Có thể bạn tử tế hơn với nhân viên phục vụ khi đang muốn gây ấn tượng với người hẹn hò, hoặc bạn làm việc chăm chỉ hơn khi có ai đó quan sát. Thậm chí, bạn có thể trì hoãn một công việc cho đến khi có người xuất hiện để bạn "ghi điểm" vì đã hoàn thành nó.

Bạn thường khen ngợi người khác. Lời khen có thể là một cách để giành được sự tán thưởng, giúp bạn đạt được mục đích. Có thể bạn đang "nịnh" người yêu với hy vọng họ sẽ làm điều gì đó thân mật với bạn, hoặc dùng lời khen để thuyết phục một chủ doanh nghiệp giảm giá. Mặc dù có thể cảm giác như những lời khen là thật lòng, bạn nhận ra rằng mình sẽ không nói ra những điều đó nếu không muốn điều gì từ người kia.

Bạn thường cảm thấy bực bội. Một nhược điểm lớn của thao túng ngầm là nó dựa trên những “hợp đồng” ngầm hoặc rõ ràng trong tâm trí. Hành vi của bạn được thiết kế để đạt được điều gì đó từ người khác, và nếu họ không làm theo, bạn dễ cảm thấy tức giận và oán giận. Bạn có thể nghĩ, “Mình đã tử tế dọn sạch bếp mà họ còn không thèm cảm ơn!” Mà không nhận ra, bạn đang trao quyền kiểm soát cảm xúc của mình cho người khác, dựa vào việc họ có làm điều bạn muốn hay không.

Ai cũng có lúc trở nên thao túng, và hầu hết chúng ta đều trải nghiệm những dấu hiệu này ít nhiều trong đời. Thậm chí, có những công việc yêu cầu phải biết cách thao túng—như luật sư bào chữa cố gắng thuyết phục bồi thẩm đoàn chẳng hạn. Tuy nhiên, nếu bạn thường xuyên nhận thấy mình có nhiều dấu hiệu này trong các mối quan hệ cá nhân, có lẽ đã đến lúc bạn cần tìm cách khác để thỏa mãn nhu cầu của mình.

Cách Để Ngừng Thao Túng

Ngừng thao túng không phải chuyện dễ, bởi khi đạt được thứ mình muốn, ta cảm thấy rất thỏa mãn. Thao túng thường được coi là có lợi cho người thực hiện và có hại cho người khác, nhưng sự thật là nó gây tổn thương cho tất cả mọi người. Sự thiếu trung thực làm cản trở những kết nối chân thật hơn và đẩy bạn xa rời chính mình. Hơn nữa, việc liên tục cố gắng uốn nắn người khác theo ý mình cũng rất mệt mỏi.

Khi bạn buông bỏ mong muốn kiểm soát tình huống và người khác, bạn sẽ tìm thấy sự gần gũi và bình yên hơn. Dưới đây là ba bước giúp bạn phá bỏ thói quen thao túng ngầm:

Tìm hiểu về ý định của mình.

Bắt đầu tự hỏi bản thân điều gì đang thúc đẩy hành động của bạn. Tại sao bạn muốn "tử tế" hay giúp đỡ người yêu? Sự tò mò về hành vi của mình sẽ giúp bạn nhận ra những hình thức thao túng tinh tế.

Khám phá động lực đằng sau hành động.

Thao túng trong mối quan hệ liên quan mật thiết đến trí tuệ cảm xúc (Ngoc và cộng sự, 2020), vì vậy hãy sử dụng trí tuệ cảm xúc của bạn để khám phá lý do bạn thao túng. Không phán xét bản thân, hãy xem xét động cơ của mình. Bạn đang cố gắng thỏa mãn nhu cầu nào? Bạn học cách thao túng từ đâu? Điều gì ngăn cản bạn trở nên chân thật hơn? Hiểu rõ nguồn gốc của sự thao túng sẽ giúp bạn linh hoạt hơn trong các mối quan hệ.

Hướng tới sự thẳng thắn.

Khi bạn nhận ra mình sắp thao túng, hãy thử tìm một cách chân thành hơn. Sẽ ra sao nếu bạn thẳng thắn hơn? Những lợi ích tiềm năng của việc trực tiếp bày tỏ nhu cầu của mình là gì?

Tài liệu tham khảo

Ngoc, N. N., Tuan, N. P., & Takahashi, Y. (2020). A meta-analytic investigation of the relationship between emotional intelligence and emotional manipulation. Sage Open, 10, 2158244020971615.

Nguồn:7 Signs of Covert Manipulation

Tìm đọc Combo Thao túng tâm lý (Thao túng cảm xúc + Sói đội lốt Cừu)

https://s.shopee.vn/50H2KeroOf