Cách người ái kỷ sử dụng những chiêu thao túng nhỏ để luôn nắm quyền kiểm soát

NHỮNG ĐIỂM CHÍNH

• Nếu một người ái kỷ mất đi sự chú ý của người mà họ từng kiểm soát, họ có thể dùng đủ mọi chiêu trò để lấy lại sự chú ý đó.
• Người ái kỷ thậm chí có thể dọa tự sát để giữ chân đối tác trong mối quan hệ đầy đau khổ.
• Những chiêu trò thao túng nhỏ là cách để họ dẫn dắt câu chuyện, kiểm soát cảm xúc của đối phương theo ý mình.

Thủ đoạn thao túng

Thao túng là một trong những hành vi đặc trưng nhất của người ái kỷ. Dù là người ái kỷ thực sự hay chỉ có những dấu hiệu của ái kỷ, họ đều xem thao túng như một cách đạt được mục đích. Có khi những chiêu trò này lộ rõ, dễ nhận ra như sự chào mời của một nhân viên bán hàng dai dẳng, hay như mánh khóe của các chính trị gia và CEO. Nhưng khi sự thao túng đến từ một người thân yêu, một người mà ta đặt trọn niềm tin, thì nó lại rất ngấm ngầm, khó nhận diện.

Photo: Freepik

Bản chất của sự thao túng

Tình yêu luôn mang theo sự yếu đuối. Đặt vào đúng người, những bất an và tự ti của chúng ta sẽ được nâng niu, trân trọng. Nhưng trong tay kẻ thao túng, lòng tốt và tình yêu lại trở thành công cụ để lợi dụng, chà đạp. Thao túng có thể là trực tiếp hay ngấm ngầm, nhưng dù bằng cách nào, mục đích vẫn là kiểm soát và gây tổn thương.

Hiệp hội Thông tin Về Quấy Rối Tâm Lý mô tả thao túng là khi kẻ thao túng dùng những thông tin riêng tư, nhạy cảm để khiến nạn nhân mất phương hướng. Đằng sau đó là ý đồ dẫn dắt nạn nhân tin vào những điều sai lệch, giúp kẻ thao túng giành lấy – hoặc giành lại – quyền kiểm soát.

Những chiêu trò từ trực tiếp đến gián tiếp đều được người ái kỷ sử dụng để giữ đối phương không rời đi. Những câu chuyện cường điệu, đầy kịch tính đều nhắm đến việc giữ lại sự chú ý đang dần tuột mất. Hãy hiểu rằng những mánh khóe này không phải vì kẻ thao túng yêu bạn và muốn bạn ở lại, mà vì họ cảm nhận được tình yêu, sự quan tâm và gắn bó từ bạn đang mờ nhạt dần.

Sợi dây ràng buộc trong mối quan hệ với người ái kỷ

Hãy hình dung mối quan hệ với người ái kỷ như một sợi dây. Lúc đầu, sợi dây ấy được bao bọc bởi những thứ ngọt ngào, ấm áp, dễ chịu, khiến người ta lầm tưởng đó là tình yêu. Theo thời gian, sợi dây ấy siết chặt hơn, đưa đối phương vào khuôn khổ của kẻ thao túng. Nhưng khi sức ép ngày càng tăng, lớp vỏ ngọt ngào ấy dần mòn đi, và sợi dây bắt đầu cọ sát, gây đau đớn cho nạn nhân. Những thủ đoạn thao túng chính là cách để người ái kỷ “vá lại” lớp vỏ bên ngoài, giữ sợi dây không đứt, tránh cho đối phương được tự do.

Người ái kỷ không thể chấp nhận rằng có người muốn rời xa họ, thậm chí từ chối họ. Đừng quên rằng một đặc điểm nổi bật của người ái kỷ là cái tôi lớn, tự cao và tin rằng ai cũng phải ghen tị với họ. Đối với họ, việc đối phương không còn yêu họ và có thể sống hạnh phúc mà không cần đến họ là điều không thể. Khi người ái kỷ mất đi sự chú ý và những lời khen ngợi từ người từng nằm trong tầm kiểm soát của mình, họ sẽ không ngần ngại làm mọi cách để giành lại sự điều khiển thông qua những thủ đoạn thao túng.

Đe dọa tự tử

Có những phương pháp thao túng rất trực diện, trắng trợn và được sử dụng để khơi gợi lòng trắc ẩn của người khác. Những người này sẽ không ngần ngại đe dọa tự tử, thậm chí có khi còn nói rằng họ đã lên sẵn kế hoạch để tự kết liễu đời mình. Mục đích của họ là đánh thức bản năng bảo vệ, che chở trong người bạn đời để giữ người ấy ở bên mình.

“Một người yêu cũ của tôi từng nhiều lần đe dọa tự tử suốt ba năm chúng tôi ở bên nhau,” một người từng là nạn nhân chia sẻ từ khu đô thị New York. “Mỗi khi tôi muốn chấm dứt mối quan hệ, hoặc khi anh ấy cảm thấy tôi không đủ quan tâm, chăm sóc, anh ấy lại bắt đầu một màn độc thoại về việc mình sẽ chết vì không ai yêu thương.

"Anh ấy còn nói đã có kế hoạch và từng thử tự tử một lần, nhưng vẫn sống. Ban đầu, những lời đe dọa ấy có tác dụng, tôi mềm lòng, yếu đuối, và ở lại. Nhưng cuối cùng, tôi nhận ra đó chỉ là cách anh ta giữ chân tôi. Anh ấy chưa bao giờ tìm kiếm sự trợ giúp, chưa từng đi bác sĩ hay gặp chuyên gia tư vấn. Giờ đây chúng tôi đã chia tay được một năm, và anh ấy vẫn sống khỏe.”

Tự tử là một công cụ đáng sợ mà kẻ thao túng sử dụng, nhưng tác động của nó có thể bị vô hiệu hóa khi người bị hại nhận ra đó chỉ là một chiêu trò, không phải hiện thực, và từ đó thiết lập ranh giới cho bản thân. Tự tử không phải là điều có thể xem nhẹ, nhưng nếu người ấy từ chối tìm sự giúp đỡ, một người bạn hoặc người yêu cũng khó lòng làm gì hơn. Những ranh giới tôn trọng bản thân, như câu nói: “Tôi hiểu bạn đang buồn, và tôi sẽ ủng hộ bạn đi tìm sự trợ giúp, nhưng bạn không thể lấy cái chết ra đe dọa tôi hay ép buộc tôi ở lại để ngăn bạn tự tổn thương mình,” sẽ giúp người bị thao túng giữ được khoảng cách và sự tự do của bản thân.

Những chiêu trò thao túng tinh vi

Khi các chiêu thức thao túng trực diện không hiệu quả, kẻ ái kỷ có thể chuyển sang những “chiêu trò tinh vi” – những cách điều khiển ngầm, đầy ẩn ý, nhắm vào việc khơi gợi lòng trắc ẩn của đối phương và củng cố hình ảnh “nạn nhân” của chính họ.

Những chiêu thức này là những cách có chủ đích nhằm thay đổi câu chuyện và nắm lại quyền kiểm soát suy nghĩ, cảm xúc của người kia. Đôi khi chỉ là những lời thoáng qua trong cuộc trò chuyện, nhưng lại gây nặng nề, khiến người nghe phải quay lại hỏi rõ. Kiểu lạm dụng tâm lý này nguy hiểm hơn nhiều bởi nó tạo nên một cái bẫy ngọt ngào, mà nạn nhân gần như tự nguyện bước vào.

Dani từ New England kể, “Người yêu cũ của tôi thường xuyên gửi những tin nhắn không rõ ràng, rồi lại bảo: ‘Ối, xin lỗi, gửi nhầm người rồi.’ Hoặc cô ấy gửi một tin nhắn rồi lập tức xóa đi, chỉ để lại dòng thông báo, ‘Jane đã xóa một tin nhắn.’ Ban đầu, tôi mắc bẫy và nhắn lại hỏi cô ấy muốn gì hay có chuyện gì, thế là lại thành một cuộc trò chuyện dài. Cuối cùng, một người bạn bảo rằng tôi đang vô tình trao cho cô ấy điều mà cô ấy muốn: sự chú ý.”

Một người đàn ông từ miền Nam Hoa Kỳ hiện đang trải qua cuộc ly hôn khó khăn với người vợ cũ ái kỷ. Dù anh đã bắt đầu hẹn hò với người khác, nhưng vợ cũ vẫn tìm cách thao túng tinh vi. Cô ấy khéo léo nhắc đến những vấn đề nặng nề trong cuộc trò chuyện tưởng như bình thường về con cái hoặc các dịp lễ. Chẳng hạn, gần đây cô ấy nói về một buổi khám bác sĩ sắp tới, và ám chỉ rằng cô có thể sẽ không kịp đón các con nếu việc khám kéo dài vì “phát hiện ung thư hay biến chứng nào đó.”

Một người bình thường có thể chỉ cần nói: “Mình có cuộc hẹn khám và có thể sẽ muộn một chút.” Nhưng kẻ ái kỷ lại cố tình cài vào những chi tiết bất ngờ, dù thật hay giả, nhằm tạo sốc, thu hút lòng thương cảm và dần siết chặt lại sợi dây đã nới lỏng. Vai trò “nạn nhân” là một chiêu bài lợi hại mà kẻ thao túng sử dụng để lôi kéo những người từng thương yêu họ quay lại.

Nhiều nạn nhân bị cuốn sâu vào mối quan hệ độc hại đến mức tin vào những trò thao túng này và chấp nhận mọi thứ như sự thật. Nhưng cũng có người bắt đầu lắng nghe tiếng nói bên trong, nghi ngờ những câu chuyện và lời đe dọa. Mọi chiêu trò thao túng đều nhắm vào nỗi sợ hãi, sự bất an và cảm giác tội lỗi của nạn nhân. Kẻ ái kỷ chưa bao giờ cần một người bạn đời vì tình yêu, sự ủng hộ hay tình bạn; mục đích của mọi mối quan hệ đối với họ chỉ đơn giản là để thỏa mãn những nhu cầu và đòi hỏi cá nhân.

Có một sức mạnh và lòng tự trọng nhất định khi một người từ chối tin vào những lời dối trá và bắt đầu tìm kiếm sự thật. Việc thoát khỏi những sợi dây thao túng của kẻ ái kỷ không dễ dàng, nhưng tự do luôn xứng đáng với nỗ lực và những đau đớn phải trải qua.

Tìm đọc Combo Thao túng tâm lý (Thao túng cảm xúc + Sói đội lốt Cừu)

https://s.shopee.vn/9UjptpBWon 

Tham khảo:

Psychological Harassment Information Association. (2010). Retrieved from psychologicalharassment.com

Shortsleeve, C. (2018). How to tell if someone is manipulating you - and what to do about it. Time. Retrieved from time.com/5411624/how-to-tell-if-being-manipulated

Nguồn: How Narcissists Use Micromanipulations to Stay in Control