Chia sẻ những vết thương thuở nhỏ

Phần Một: Chuyện gì đã xảy ra?

Dẫu muốn hay không, tuổi thơ của chúng ta chắc chắn đã từng có những điều không trọn vẹn. Cha mẹ không hoàn hảo. Những hoàn cảnh éo le từng xảy ra. Có những nỗi buồn, những thử thách mà khi ấy ta còn quá nhỏ để hiểu, quá yếu để gánh vác.

Chúng ta đã cố gắng thích nghi, nỗ lực vượt qua theo cách tốt nhất có thể. Nhưng nhiều khi, những vết thương ngày ấy vẫn len lỏi, âm thầm tạo ra áp lực trong đời sống trưởng thành hôm nay.

Thật khó để nhắc đến những điều này, bởi nó dễ khiến người khác nghĩ rằng ta đang biện hộ. Nhưng thực ra, ta đang chạm đến cội nguồn của những điều rất quan trọng – những điều lý giải tại sao chúng ta lại trở thành con người như bây giờ.

Hiểu được nơi bắt đầu của một nỗi đau, đôi khi có thể thay đổi hoàn toàn cách ta nhìn chính mình – và người bạn đời của ta.

Việc đầu tiên là lặng lẽ nhìn lại những điều từng khiến ta tổn thương. Hãy hồi tưởng một cách cụ thể, tỉ mỉ – những lần mình đã buồn bã, bị thương tổn, rối bời. Ta không nhìn lại bằng con mắt cứng cỏi của người lớn hôm nay, mà bằng trái tim non nớt ngày ấy – cảm nhận lại nỗi đau theo cách mình từng trải qua.

Danh sách này, tất nhiên, sẽ vô cùng cá nhân. Nhưng dưới đây là một vài ví dụ về những điều có thể hiện lên:

– Có những khoảnh khắc kinh khủng khi cha tôi chỉ trích gay gắt những gì ông gọi là “trẻ con quá mức”: ông bảo tôi đã quá lớn để còn ôm gấu bông, hay để mẹ phải ru ngủ. Tôi cảm thấy như bị ép phải sống theo một kiểu khắc nghiệt, lạnh lùng, khô cứng – một cách sống xa lạ và khiến tôi rất bất hạnh.

– Tôi từng buồn khủng khiếp – chắc khoảng chừng năm tuổi – vào những buổi tối mẹ mặc váy đẹp chuẩn bị đi tiệc. Tôi có cảm giác mẹ đang rời bỏ mình. Mẹ bước vào một thế giới khác – nơi không còn sự ấm áp dành cho tôi – và như thể đang nói rằng: mẹ không cần con, mẹ cần điều gì đó thú vị hơn.

– Khi tôi lớn lên, mẹ tôi không tự tin lắm. Mẹ thường cảm thấy mình kém cỏi, đặc biệt là khi phải tiếp xúc với gia đình bên nội. Tôi thấy nhói lòng mỗi khi nhận ra mẹ đang bị tổn thương, hay bị ai đó xem thường. Tôi đau thay cho mẹ.

– Khi còn nhỏ, tôi cảm nhận từ cha mẹ rằng chuyện tình dục là điều gì đó rất xấu xa, đáng ghê tởm.

– Tôi còn nhớ rõ cảm giác đứng lặng lẽ một mình giữa sân trường. Tôi không biết làm sao để nhập hội với các bạn. Tôi sợ tất cả mọi người. Tôi cố giả vờ như mình ổn, như mình muốn ở một mình – nhưng thực ra tôi cô đơn lắm.

Hãy mỗi người tự viết ra danh sách của riêng mình – càng chi tiết, càng chân thật càng tốt – về những lần bạn cảm thấy mình đã bị tổn thương trong tuổi thơ.

Giai đoạn này không nhằm để trách móc hay chìm trong oán giận.

Ta chỉ đang thừa nhận một sự thật quan trọng: rằng cả hai ta đều bước vào mối quan hệ này với những vết thương lòng sâu kín từ quá khứ, những vết thương xứng đáng được thấu hiểu bằng sự cảm thông và lòng nhân hậu.

Phần Hai: Khi Những Vết Thương Xưa Hiện Diện Trong Cuộc Sống Hôm Nay

Những tổn thương thuở nhỏ đã âm thầm vẽ nên những lối mòn trong hành vi – và rồi những lối mòn ấy vẫn tiếp tục định hình cách ta sống, cách ta phản ứng, cách ta yêu… rất lâu sau khi ta đã trưởng thành.

Chúng ta có thể không nhận ra, nhưng quá khứ ấy đã in dấu lên con người hiện tại: bẻ cong tính cách, tạo ra những nét méo mó, những nếp gấp không mong muốn trong tâm hồn.

Có một vài biểu hiện nổi bật thường thấy khi những vết đau cũ trở lại trong cuộc sống trưởng thành:

Chúng ta trở nên nhạy cảm quá mức:

Những trải nghiệm đầu đời khiến ta đặc biệt cảnh giác với một số điều mà người khác có thể thấy chẳng mấy đáng bận tâm.
Chỉ một từ nói sai, một ánh mắt có vẻ khinh khỉnh, hay chiếc nắp hộp bơ bị bỏ quên – cũng đủ làm ta khó chịu, thậm chí nổi giận. Không phải vì ta "quá quắt", mà bởi vì với ta – trong sâu thẳm ký ức – những điều nhỏ nhặt ấy từng gắn liền với những mối nguy rất thật, rất đau.

Chúng ta cố gắng bù đắp quá mức:

Khi từng bị thiếu thốn điều gì đó trong quá khứ, ta có xu hướng bù đắp bằng cách đi đến cực đoan trong hiện tại.
Nếu từng sống trong cảnh lộn xộn, ta có thể trở nên ám ảnh bởi sự ngăn nắp và an toàn.
Nếu từng bị áp đặt, kiểm soát, ta có thể nuôi dưỡng nhu cầu mạnh mẽ về tự do và tự quyết.
Nếu từng phải dè sẻn từng đồng, ta có thể bị cuốn hút bởi những thứ xa hoa, đắt đỏ như một cách khẳng định giá trị bản thân.

Chúng ta thiếu tự tin:

Ta lớn lên với niềm tin rằng: tình yêu và sự chấp nhận luôn đi kèm điều kiện.
Phải thật thành công. Phải luôn ngoan ngoãn. Phải giấu nhẹm mọi bất mãn.
Có thể ta chỉ dám là chính mình khi không dám ganh đua, khi sống đúng với kỳ vọng người khác, hoặc khi che giấu những mong muốn thầm kín – như nhu cầu về tình dục hay sự nổi loạn bên trong.

Hãy cùng nhau dành thời gian, thay phiên nhau hoàn thành những câu sau – một cách chân thành và không phán xét:

Một điều mà em nghĩ mình có thể quá nhạy cảm là...
Và em nghĩ điều này bắt nguồn từ...

Em nghĩ mình thường bù đắp quá mức ở khía cạnh...
Bởi vì ngày xưa...

Một lĩnh vực mà em cảm thấy thiếu tự tin là...
Và em tin điều đó đến từ...

Nguồn: SHARING OUR EARLY WOUNDS | The School Of Life