Kẻ ái kỷ (Narcissist) kiểm soát bạn bằng cách nào? Họ dùng kỹ xảo gì?

Kẻ ái kỷ (Narcissist) là những người quá ám ảnh với bản thân, kiểm soát người khác vì lợi ích cá nhân của họ; họ dùng một vài chiến thuật cụ thể nhằm giành được và duy trì quyền kiểm soát.

• Kẻ ái kỷ (Narcissist) là những người quá ám ảnh với bản thân, kiểm soát người khác vì lợi ích cá nhân của họ; họ dùng một vài chiến thuật cụ thể nhằm giành được và duy trì quyền kiểm soát.
• Đầu tiên, kẻ ái kỷ đảm bảo đạt được thành công bằng cách nhắm đến đối tượng là người đồng phụ thuộc (codependent): kẻ ái kỷ lợi dụng những điểm yếu, thiếu sót của người đồng phụ thuộc.
• Kẻ ái kỷ cũng tìm cách làm cho người khác cảm thấy đặc biệt để nắm quyền kiểm soát; ví dụ, họ có thể khen ngợi hoặc tâng bốc ai đó để khiến người đó đứng về phía họ.
• Sau đó họ tiếp tục chơi đùa với những cảm xúc khó khăn như gây sốc, gây kinh sợ và tội lỗi để duy trì quyền kiểm soát đối với nạn nhân.
• Kẻ ái kỷ cũng chơi trò gaslight hoặc là bậc thầy thao túng; họ làm suy yếu và gây bất ổn tâm lý cho nạn nhân nhằm giành quyền kiểm soát.  
• Cuối cùng, họ chơi trò nồng ấm và lạnh nhạt với con mồi, nghĩa là họ lợi dụng những cảm xúc hay khoảnh khắc tích cực và tiêu cực để lừa gạt người khác. 

Kẻ ái kỷ là người ích kỷ, coi mình là trung tâm vũ trụ. Họ thường chiếm phần chủ động khi nói chuyện, thao túng những người thân yêu và có hành vi lừa dối để trục lợi. Chúng ta thường cố gắng tránh xa những con người gian xảo này, nhưng chúng ta cũng dễ trở thành nạn nhân trước những trò thao túng của họ. Vậy họ thao túng bằng cách nào? Kẻ ái kỷ kiểm soát bạn bằng cách nào? Họ dùng những kỹ xảo nào? Sau đây là 5 phương pháp mà kẻ ái kỷ dùng để kiểm soát con mồi của mình:

Họ nhắm vào những người đồng phụ thuộc (codependent)

Kẻ ái kỷ thường thành công trong việc kiểm soát người khác vì họ nhắm đến những người đồng phụ thuộc. “Kẻ ái kỷ thường tìm kiếm những ai có tính cách đồng phụ thuộc,” Tom Gagliano, Chuyên gia về Mối quan hệ, giải thích. “Kẻ ái kỷ củng cố những khiếm khuyết của người đồng phụ thuộc mà qua đó họ bị thao túng để tin rằng tất cả đều là lỗi của họ hoặc họ phải chịu trách nhiệm khắc phục mọi điều khó ở nào trong mối quan hệ. Đối tác trở nên sợ hãi kẻ ái kỷ đến mức họ đánh mất ý thức về bản thân khi tin vào tất cả những thứ bị xuyên tạc của kẻ ái kỷ.”

[Tìm đọc cuốn sách về mối quan hệ đồng phụ thuộc: Ngừng lệ thuộc - tác giả Melody Beattie]

Họ khiến bạn cảm thấy mình đặc biệt  

Những con người ích kỷ này cũng làm mọi cách để khiến người khác cảm thấy mình đặc biệt—không phải vì họ thật lòng đề cao điều gì đó ở cá nhân này, mà là để thao túng người đó. Nhà tâm lý học lâm sàng Forrest Talley cho biết “Trong các mối quan hệ cá nhân của họ, kẻ ái kỷ thường giành được quyền kiểm soát người khác bằng cách đánh vào khao khát được cảm thấy mình đặc biệt và được đề cao của một ai đó (rất dễ hiểu phải không).”    

“Chẳng hạn, kẻ ái kỷ có thể nói rằng ‘Mặc dù anh chỉ mới gặp em nhưng anh thấy rõ em là người vô cùng tài năng và thông minh. Anh có một nhóm người được kén chọn kỹ, giống như em vậy, mà anh muốn giữ liên lạc với họ … Anh muốn em là một thành viên của nhóm đó. Chỉ cần em cho anh số điện thoại, anh sẽ thêm em vào sổ đen bí mật của anh.’ (Nghe thật ngớ ngẩn phải không? Đúng là vậy, nhưng đó là những gì mà một kẻ ái kỷ đã nói với tôi nhiều năm trước… không, không phải là bệnh nhân đâu).”

Họ gây sốc, tạo ra cảm giác kinh sợ và tội lỗi    

Kẻ ái kỷ tiếp tục giành quyền kiểm soát đối với những người trong cuộc sống của họ bằng cách gợi ra những cảm xúc khó chịu. “Sau giai đoạn ‘ve vuốt’ ai đó để tạo dựng mối quan hệ thân thiết, kẻ ái kỷ sẽ chuyển sang dùng cách gây sốc, gây kinh sợ và cảm giác tội lỗi để duy trì sự kiểm soát,” Talley giải thích. “Cảm giác bị sốc và khiếp sợ bắt nguồn từ cơn thịnh nộ bị thổi phồng quá mức nổ ra khi người bạn (bạn đời hoặc người yêu) đã làm việc gì đó khiến kẻ ái kỷ thất vọng. Hầu hết những người bình thường sẽ thấy những phản ứng kịch tính như vậy thật mệt mỏi và kỳ lạ, do đó họ bắt đầu cố gắng, nỗ lực hơn để kẻ ái kỷ không lặp lại cái cảnh đó.” 

Họ chơi trò gaslight

Kẻ ái kỷ cũng thường là những kẻ chuyên gaslight, nghĩa là họ là bậc thầy thao túng. “Gaslighting là một chiến thuật của những kẻ ái kỷ, kẻ thái nhân cách (sociopath và psychopath),” Christine Scott-Hudson, nhà trị liệu tâm lý, giải thích. Nó là một hành vi thao túng được thiết lập để trục lợi, và thậm chí dùng trong thể thao. Nó được thiết kế nhằm gây suy yếu, lừa phỉnh và gây bất ổn tâm lý cho nạn nhân. Kẻ gaslight sẽ phủ nhận những điều họ đã nói hoặc làm mà bạn biết là họ đã từng nói hoặc làm. Họ sống một cuộc đời dối trá.” [Tìm đọc cuốn sách về gaslighting: Hiệu Ứng Đèn Gas - tác giả Robin Stern]

Họ chơi trò nồng ấm và lạnh nhạt

Cuối cùng, kẻ ái kỷ cũng được biết tới vì khả năng chơi trò chơi. “Một trong những cách mà kẻ ái kỷ cố gắng kiểm soát bạn là bằng cách chơi trò thao túng lúc nồng ấm lúc lạnh nhạt,” theo Adina Mahalli, Thạc sĩ ngành Công tác Xã hội. “Tuần này, họ sẽ tâng bốc, khen ngợi bạn để khiến bạn làm những việc họ muốn, và qua tuần sau, họ sẽ gây hấn với bạn. Những khoảnh khắc tiêu cực đan xen với những khoảnh khắc tích cực nhiều đến nỗi bạn thậm chí còn không thể nhận ra mình đang bị thao túng. Cách duy nhất để đánh bại điều này là hãy thận trọng trước những lời xu nịnh và tích cực khi nó xuất hiện. Hãy nhìn nhận mọi hành động với một chút dè dặt, và đừng cho phép hành động ném bom-tình yêu trở thành một dạng hối lộ bạn (Ném bom tình yêu là một cách bày tỏ tình yêu dồn dập đến bạn bằng quà cáp vật chất, những lời mùi mẫn và âu yếm). Những điều tử tế không nên đính kèm điều kiện.”

Hãy để ý đến 5 chiến thuật thường gặp đó của kẻ ái kỷ. Nếu bạn nghĩ rằng mình đang trở thành nạn nhân hay mục tiêu của những kẻ thao túng đó thì hãy làm mọi cách có thể để thoát ra. Điều này có thể bao gồm cả việc cắt đứt quan hệ với bạn bè hoặc những thành viên trong gia đình—nhưng không sao cả vì sức khỏe tinh thần và hạnh phúc của bạn đang gặp nguy hiểm, và điều đó luôn luôn cần được ưu tiên. 

Dịch bởi Chó béo cute

Nguồn: https://thriveworks.com/blog/how-narcissists-control-you/