Làm sao để đối phó với kẻ thái nhân cách và những người độc hại? 5 bí quyết đã được chứng minh

Có thể bạn đang nghĩ: “Tôi chẳng bao giờ phải đối mặt với kẻ thái nhân cách cả. Đây lại là một bài viết giật gân câu kéo lượt xem thôi.”

Sai rồi. Các chuyên gia cho rằng khả năng cao là mỗi ngày bạn đều gặp ít nhất một kẻ như vậy. Và rất có thể, những gì bạn tưởng rằng mình biết về họ đều không chính xác.

Đúng, kẻ thái nhân cách có tỷ lệ ngồi tù cao hơn người bình thường—nhưng phần lớn họ không ở trong tù. Có một nhóm người không hề có lương tâm, không hề biết đồng cảm, và rất có thể, bạn đang tiếp xúc với một người như vậy mỗi ngày.

Họ chính là những kẻ thái nhân cách tiềm ẩn. Trong y học, bạn hoặc là mắc lao, hoặc là không. Rõ ràng, đen hoặc trắng. Nhưng trong tâm lý học, có rất nhiều vùng “xám.” Những người mắc rối loạn tâm lý ở mức tiềm ẩn cũng vậy. Họ không đủ xấu xa để phải ngồi tù, nhưng đủ để khiến cuộc sống của bạn trở thành ác mộng.

Họ có thể là những bậc thầy thao túng nơi công sở, kẻ luôn giở trò bẩn mà không để lại dấu vết. Họ có thể là những người yêu tệ hại, biết cách khiến bạn phát điên—và đôi khi, họ làm điều đó một cách có chủ đích.

Hãy tưởng tượng một Frank Underwood trong House of Cards—nhưng không giết người. Và theo nghiên cứu, rất nhiều Tổng thống Mỹ có đặc điểm của kẻ thái nhân cách. Nghề nghiệp nào có nhiều kẻ thái nhân cách nhất? Câu trả lời là: CEO.

Đúng vậy. Các nghiên cứu cho thấy trong giới doanh nhân Mỹ, tỷ lệ kẻ thái nhân cách cao một cách bất thường. (Thực tế, một số đặc điểm thái nhân cách còn phổ biến ở CEO hơn là ở tội phạm tâm thần.)

Nhưng chẳng ai trong phòng nhân sự nói với bạn rằng đồng nghiệp của bạn có thể là một kẻ thực sự tồi tệ, chứ đừng nói đến việc hướng dẫn bạn cách sống sót khi làm việc với họ. Các tập đoàn thường tuyên bố: “Chúng tôi không dung thứ cho sự thô lỗ hay thiếu tôn trọng. Sự nhẫn tâm, lạnh lùng và kiêu ngạo không có chỗ ở đây.”

Bạn có biết câu đó trích từ đâu không? Báo cáo thường niên năm 1998 của Enron.

Rõ ràng, chúng ta cần tìm hiểu sâu hơn. Hãy cùng xem các nghiên cứu và chuyên gia nói gì về kẻ thái nhân cách—và quan trọng nhất, làm sao để bảo vệ bản thân khỏi những con người độc hại này.

Kẻ Thái Nhân Cách Là Ai?

Thái nhân cách hay xã hội nhân cách, với mục đích của bài viết này, đều như nhau. Và đừng nhầm lẫn với loạn thần(psychotic). Người bị loạn thần có thể nhìn thấy yêu tinh hay kỳ lân. Còn kẻ thái nhân cách nhìn thế giới rất rõ ràng—có lẽ là quá rõ ràng.

Như giáo sư Ronald Schouten tại Trường Y Harvard giải thích, họ không để những thứ vướng bận như lương tâm hay lòng trắc ẩn cản trở mình. Đơn giản vì họ không có những thứ đó.

Theo cuốn Almost a Psychopath:

Thái nhân cách là một rối loạn tâm lý trong đó cá nhân hoàn toàn thiếu sự đồng cảm với người khác, sẵn sàng thực hiện hành vi vô đạo đức và phản xã hội để đạt được lợi ích ngắn hạn, và có một cái tôi cực kỳ vị kỷ.

Không, họ không phải lúc nào cũng có đôi mắt lạnh lùng vô hồn hay đeo mặt nạ kinh dị. Nhiều người trong số họ có tài ăn nói, thậm chí rất duyên dáng. Họ thường tự ái, bốc đồng, và vì không có sự đồng cảm, họ coi người khác chỉ là công cụ để lợi dụng.

Nhưng đừng lầm tưởng rằng vì họ không cảm nhận được sự đồng cảm mà họ không hiểu nó. Ngược lại, nhiều kẻ thái nhân cách lại cực kỳ giỏi giả vờ. Họ biết cách đóng vai người tốt để thao túng bạn và đạt được điều mình muốn.

Nghiên cứu thần kinh học cho thấy, não bộ của họ phản ứng với cảm xúc khác với người bình thường.

Trong cuốn Snakes in Suits: When Psychopaths Go to Work, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng:

Trong nhiều nghiên cứu chụp cộng hưởng từ (fMRI), Hare và các cộng sự nhận thấy rằng những từ ngữ mang tính cảm xúc và những hình ảnh khó chịu không kích hoạt mạnh mẽ các vùng não (hệ viền) liên quan đến xử lý cảm xúc ở kẻ thái nhân cách.

Nhưng câu chuyện còn tệ hơn thế. Theo Ronald Schouten, khi các nhà thần kinh học thực hiện quét PET (chụp cắt lớp phát xạ positron) trên kẻ thái nhân cách sau khi cho họ dùng chất kích thích, hạch nhân accumbens của họ sản xuất dopamine nhiều gấp bốn lần so với người bình thường.

Nói cách khác: họ cảm thấy khoái lạc hơn gấp nhiều lần khi đạt được điều mình muốn.

Bạn có thể nghĩ đến một hành vi xấu xa nào đó, nhưng lương tâm sẽ chặn lại ngay lập tức. Còn với kẻ thái nhân cách? Dây phanh của họ đã bị cắt đứt. Và không chỉ vậy, ai đó còn đè thêm một cục gạch lên chân ga của họ.

Có thể bạn đang tự hỏi: “Mình cũng từng làm điều xấu. Và có những thứ mình cũng cảm thấy cực kỳ hưng phấn. Trời ơi, có khi nào mình là kẻ thái nhân cách không?”

Nếu bạn đang lo lắng về điều đó, thì bạn không phải là kẻ thái nhân cách. Vì kẻ thái nhân cách không bao giờ lo lắng về điều đó cả.

Trong The Psychopath Test, có đoạn viết:

Người bị lo âu có chức năng hạch hạnh nhân (amygdala) hoàn toàn đối lập với kẻ thái nhân cách.

Vậy có cách nào giúp những người này trở nên tốt hơn không? Không.

Thực tế, điều trị còn khiến họ tệ hơn. Học về sự đồng cảm không khiến họ đồng cảm hơn. Nó chỉ giúp họ giả vờ giỏi hơn mà thôi. Với họ, trị liệu giống như một trường huấn luyện nâng cao kỹ năng thao túng.

Những kẻ thái nhân cách có xu hướng bạo lực, sau khi được tham gia các chương trình tư vấn tâm lý, có khả năng tái phạm cao hơn 20%.

Trong The Psychopath Test có đoạn viết:

Vào đầu những năm 1990, hai nhà nghiên cứu đã tiến hành một nghiên cứu dài hạn về tỷ lệ tái phạm của những kẻ thái nhân cách sau khi tham gia chương trình của Elliott và được thả về xã hội. Thông thường, có khoảng 60% tội phạm thái nhân cách tái phạm sau khi ra tù. Nhưng tỷ lệ của nhóm đã qua chương trình này là bao nhiêu? Hóa ra, con số ấy lên tới 80%.

Điều này nghe có vẻ cực đoan—và đúng là như vậy. Có lẽ bạn không quen ai là một kẻ thái nhân cách thực thụ, người mà hành động theo bản năng, theo đuổi điều mình muốn mà không có bất kỳ rào cản đạo đức nào.

Nhưng khả năng cao là bạn đã gặp một kẻ thái nhân cách tiềm ẩn mà không hề hay biết.

Những Kẻ Thái Nhân Cách Tiềm Ẩn

Điều gì sẽ xảy ra nếu ta giảm bớt sự bốc đồng của một kẻ thái nhân cách, thêm vào một chút kỷ luật để họ có thể tốt nghiệp trường luật hay trường kinh doanh?

Bạn sẽ có một kẻ thái nhân cách hoạt động âm thầm trong xã hội—hòa nhập tốt trong môi trường làm việc, theo đuổi mục tiêu bằng mọi giá, bất chấp đạo đức, và vô cùng giỏi trong việc xóa dấu vết.

Robert Hare, nhà tâm lý học tội phạm đã phát triển thang đo đánh giá kẻ thái nhân cách, giải thích:

Nhiều kẻ thái nhân cách không bao giờ phải ngồi tù hay bị giam giữ ở bất kỳ cơ sở nào. Họ vẫn sống và làm việc bình thường—là luật sư, bác sĩ, nhà tâm lý học, giảng viên đại học, lính đánh thuê, cảnh sát, thủ lĩnh giáo phái, quân nhân, doanh nhân, nhà văn, nghệ sĩ, người nổi tiếng, v.v… mà không vi phạm pháp luật, hoặc ít nhất là không bị bắt. Những cá nhân này cũng ích kỷ, lạnh lùng và thao túng như những tội phạm thái nhân cách thông thường. Nhưng trí thông minh, hoàn cảnh gia đình, kỹ năng xã hội và điều kiện môi trường giúp họ tạo ra một vỏ bọc hoàn hảo, che giấu bản chất thật và đạt được điều họ muốn mà không phải chịu hậu quả gì.

Vậy có bao nhiêu kẻ như vậy ngoài kia?

Những kẻ thái nhân cách thực thụ chỉ chiếm khoảng 1% dân số—tương đương 3 triệu người ở Mỹ. Nhưng những kẻ thái nhân cách tiềm ẩn? Theo Schouten, con số này dao động từ 5-15%.

Trong Almost a Psychopath, có đoạn:

Các nghiên cứu tại Mỹ và Thụy Điển về tỷ lệ thái nhân cách tiềm ẩn trong giới sinh viên cho thấy mức dao động từ 5-15%... Điều đó có nghĩa là, cứ 20 người thì có thể có tới 3 người thuộc nhóm này.

Những kẻ thái nhân cách tiềm ẩn không vung rìu giết người. Nhưng họ lạnh lùng theo đuổi mục tiêu cá nhân, bất chấp tổn thương của những người xung quanh.

Họ làm điều đó bằng cách nào? Nếu họ phá hoại các mối quan hệ, len lỏi vào các tập đoàn, vì sao họ không bị phát hiện?

Làm Sao Kẻ Thái Nhân Cách Đạt Được Điều Chúng Muốn?

Hare cho rằng, dù xuất hiện trong đời sống cá nhân hay nơi làm việc, những kẻ thái nhân cách tiềm ẩn đều đi theo một mô-típ quen thuộc gồm ba bước:

1. Quan sát và đánh giá: Xác định giá trị, điểm yếu và khả năng phòng thủ của những người xung quanh.
2. Thao túng: Tạo mối liên kết giả tạo để khai thác và lợi dụng đối tượng.
3. Bỏ rơi: Khi đã đạt được mục tiêu, chúng rũ bỏ “con mồi” và chuyển sang mục tiêu tiếp theo—hoặc, trong môi trường công sở, chúng thường leo lên những vị trí cao hơn.

Trong Snakes in Suits: When Psychopaths Go to Work, các tác giả viết:

Đầu tiên, họ đánh giá giá trị của từng cá nhân theo nhu cầu của mình, nhận diện điểm mạnh và điểm yếu về mặt tâm lý. Thứ hai, họ thao túng các nạn nhân bằng những thông điệp được trau chuốt kỹ lưỡng, đồng thời liên tục điều chỉnh chiến thuật dựa trên phản ứng của đối phương để duy trì quyền kiểm soát. Điều này không chỉ giúp họ thao túng hầu hết mọi người một cách hiệu quả, mà còn giúp họ dễ dàng lách qua bất kỳ tình huống khó khăn nào nếu bị chất vấn. Thứ ba, khi không còn cần nạn nhân nữa, họ sẽ rũ bỏ họ—để lại một người kiệt quệ và hoang mang, trong khi bản thân họ thì đã tìm được mục tiêu mới.

Nếu chúng xuất hiện trong đời sống cá nhân, chúng sẽ dùng sự đồng cảm giả tạo để tạo ra một mối gắn kết giả dối.

Chúng lắng nghe bạn, tìm hiểu bạn nghĩ gì về bản thân mình, và củng cố điều đó. Thông điệp mà chúng gửi đi là: “Tôi thích con người của bạn.” Rồi chúng sẽ bắt đầu giả vờ rằng chúng cũng có những phẩm chất giống bạn. Thông điệp tiếp theo? “Tôi chính là bạn.”

Tại nơi làm việc, chúng không khác là bao. Chúng cố gắng làm quen với tất cả mọi người, sử dụng sự “đồng cảm giả tạo” để tạo ấn tượng tốt ban đầu và nhanh chóng xác định ai đang nắm quyền lực.

Trong Snakes in Suits: When Psychopaths Go to Work, có đoạn:

Ngay khi gia nhập công ty, kẻ thái nhân cách tìm cách gặp gỡ càng nhiều người càng tốt, tạo dựng những ấn tượng ban đầu tích cực và thu thập thông tin. Trong khi tiếp xúc với đồng nghiệp, chúng nghiên cứu cơ cấu tổ chức và gần như theo bản năng đánh giá giá trị của từng người trong dài hạn lẫn ngắn hạn. Một người có giá trị hay không phụ thuộc vào vị trí trong hệ thống (quyền lực tổ chức), năng lực chuyên môn (quyền lực tri thức), khả năng tiếp cận thông tin (quyền lực thông tin) và quyền kiểm soát nhân sự, tài chính hay tài nguyên khác (quyền lực tài nguyên).

Điều đáng sợ là, điều này không hề khó với chúng.

Bản tính ưa cảm giác mạnh của chúng thường bị nhầm với những phẩm chất đáng giá trong công việc như “nhiệt huyết” và “chủ động”. Còn sự vô cảm của chúng? Trong thế giới kinh doanh, người ta gọi đó là “khả năng đưa ra quyết định khó khăn”, hay “giữ được cái đầu lạnh trong áp lực”—chính là những gì người ta thường ca ngợi ở các nhà lãnh đạo.

Và rồi, chúng bắt đầu chăm chút hình ảnh của mình, làm cho đồng nghiệp trở nên kém cỏi, và che giấu mọi bằng chứng về sự gian trá của chúng.

Trong Snakes in Suits: When Psychopaths Go to Work, có đoạn:

Chúng thao túng hệ thống thông tin nội bộ để nâng cao danh tiếng bản thân, bôi nhọ người khác và tạo ra mâu thuẫn giữa đồng nghiệp, ngăn cản họ chia sẻ thông tin có thể vạch trần sự dối trá. Chúng cũng tung tin giả để bảo vệ mưu đồ của mình và thăng tiến sự nghiệp. Chúng quá tinh ranh và kín đáo, đến mức không ai có thể liên kết chúng với những âm mưu này—và vì thế, chúng vẫn vô can.

Trong đời sống cá nhân, sau khi đã tạo dựng lòng tin, chúng bắt đầu khai thác bạn để đạt được điều mình muốn.

Còn trong công sở, chúng nhanh chóng xác định “con tốt” và “người bảo trợ”—để sử dụng theo cách riêng của mình.

Những quân cờ và những kẻ bảo trợ

Trong môi trường công sở, kẻ thái nhân cách chia những người xung quanh thành hai loại: "quân cờ" và "kẻ bảo trợ".

Quân cờ là những đồng nghiệp hoặc cấp dưới mà chúng thao túng như những quân tốt trên bàn cờ, sẵn sàng hy sinh để phục vụ lợi ích của chúng.
Kẻ bảo trợ là những lãnh đạo cấp cao mà chúng tìm cách lấy lòng, lợi dụng để leo lên bậc thang quyền lực.

Có thể sẽ có người nhận ra âm mưu của chúng và cố gắng phơi bày sự thật. Nhưng vấn đề là, liệu người tố giác đó đã dành đủ thời gian để xây dựng lòng tin với ban lãnh đạo hay chưa? Bởi vì kẻ thái nhân cách thì đã làm điều đó từ lâu rồi. Và khi tình huống trở nên căng thẳng, ai mới là người mà quản lý cấp cao tin tưởng?

Từ Snakes in Suits: Khi Kẻ Thái Nhân Cách Làm Việc:

"Mọi chuyện bắt đầu rạn nứt khi mạng lưới dối trá và thao túng của kẻ thái nhân cách trở nên quá phức tạp, khiến quá nhiều người vô tình thấy được góc khuất của chúng. Rồi sẽ có người lên tiếng. Một quân cờ cũ có thể sẽ đối đầu với chúng, thậm chí cố gắng báo cáo tình hình lên cấp trên. Nhưng đến lúc này, kẻ thái nhân cách đã kịp thiết lập vị thế vững chắc, kiểm soát các mối quan hệ quyền lực. Cục diện bị đảo ngược – uy tín của người tố cáo đã bị thao túng và bôi nhọ từ trước đó."

Làm sao nhận diện một kẻ thái nhân cách?

Đừng vội vàng gán nhãn “thái nhân cách” cho bất kỳ ai từng cư xử tệ với bạn. Nhưng điều đáng chú ý là, trong một số trường hợp, cảm giác bất an mơ hồ khi tiếp xúc với một người lạ có thể là dấu hiệu cảnh báo chính xác.

Nghiên cứu cho thấy kẻ thái nhân cách thực sự khiến một số người cảm thấy khó chịu ngay từ lần gặp đầu tiên. Tại sao? Các nhà khoa học tin rằng đó có thể là một phản ứng tiến hóa trước một "kẻ săn mồi trong cùng loài".

Từ Snakes in Suits:

"Trong một nghiên cứu, các chuyên gia tâm thần học và tư pháp hình sự đã báo cáo phản ứng thể chất của họ khi phỏng vấn những kẻ thái nhân cách. Các phản ứng này rất đa dạng: đau dạ dày, buồn nôn, run rẩy, tim đập nhanh, khó thở… Các tác giả nghiên cứu cho rằng đây là dấu vết của một phản xạ tự nhiên và nguyên thủy – một nỗi sợ bản năng trước một kẻ săn mồi trong cùng loài."

(Điều trớ trêu là kẻ thái nhân cách cũng có “giác quan nhạy bén” của riêng chúng. Nghiên cứu cho thấy chúng có thể dễ dàng nhận ra ai là người dễ bị tổn thương – chỉ qua cách người đó bước đi hoặc nhìn xuống.)

Ngoài ra, hãy thận trọng với những kẻ quá mức nịnh hót. Nếu ai đó liên tục tâng bốc bạn, hãy tự hỏi: "Tại sao họ lại làm thế?"

Và bạn đã từng nghe câu nói này chưa: “Đừng tin tưởng ai đối xử tốt với bạn nhưng lại thô lỗ với nhân viên phục vụ”? Điều này hoàn toàn chính xác. Kẻ thái nhân cách và những kẻ tự ái có xu hướng cực kỳ coi trọng địa vị – chúng biết cách nịnh bợ cấp trên nhưng lại sẵn sàng giẫm đạp lên cấp dưới.

Từ Without Conscience:

“Dựa trên nghiên cứu của nhà tâm lý học Harry Levinson về chứng tự ái lành mạnh và bệnh lý ở các nhà quản lý, Hogan nhận định rằng những kẻ tự ái bệnh lý có xu hướng đánh giá quá cao bản thân và coi thường người khác. Họ đặc biệt giỏi lấy lòng cấp trên nhưng lại tàn nhẫn với những người dưới quyền.”

Vậy nếu bạn nhận ra một kẻ thái nhân cách thì phải làm sao?

1) Tránh xa chúng.

Hết chuyện.

Giá như mọi thứ đơn giản vậy…

Tất cả các tài liệu tôi tham khảo đều đưa ra lời khuyên giống nhau: hãy tránh xa những kẻ này bằng mọi giá. Nếu đó là một mối quan hệ cá nhân, bạn có thể rời đi. Nhưng nếu đó là môi trường làm việc, có thể bạn sẽ không có lựa chọn nào khác.

Các công ty có thể tránh tuyển dụng kẻ thái nhân cách bằng cách sử dụng nhiều vòng phỏng vấn có cấu trúc rõ ràng. Những quy trình phỏng vấn linh hoạt quá mức chỉ tạo điều kiện để kẻ săn mồi dùng khả năng thao túng của chúng. Và hãy kiểm tra kỹ các thông tin tham khảo – bởi vì kẻ thái nhân cách rất hay nói dối trong hồ sơ xin việc.

Còn nếu bạn bắt buộc phải làm việc với một kẻ như vậy? Đừng chơi trò chơi của chúng.

Chúng giỏi trò này hơn bạn. Chúng đã làm điều này suốt đời.

Nhà tâm lý học Martha Stout cảnh báo rằng nếu bạn cố gắng đấu trí với một kẻ thái nhân cách, có thể bạn đang tự đẩy mình vào bẫy.

Từ The Sociopath Next Door:

“Đừng tham gia vào trò chơi. Âm mưu là công cụ của kẻ thái nhân cách. Hãy cưỡng lại cám dỗ cạnh tranh với một kẻ như vậy – dù là muốn thông minh hơn, muốn phân tích tâm lý chúng hay đơn giản là muốn tranh luận với chúng. Nếu làm thế, bạn không chỉ tự hạ thấp mình mà còn đánh mất điều quan trọng nhất: bảo vệ chính mình.”

Và ngay cả khi bạn thắng… thì sao?

Bạn sẽ nhận ra rằng chính bạn cũng đang chơi trò thao túng.

Giáo sư Bob Sutton của Đại học Stanford – tác giả cuốn Good Boss, Bad Boss – luôn nhắc nhở sinh viên của mình:

“Khi nhận một công việc, hãy nhìn thật kỹ những người bạn sẽ làm việc cùng – vì khả năng cao là bạn sẽ trở nên giống họ, chứ họ sẽ không thay đổi vì bạn. Bạn không thể thay đổi họ. Nếu môi trường đó không phù hợp với bạn, hãy rời đi trước khi quá muộn.”

Nhưng phần lớn mọi người lại mắc một sai lầm lớn khi đối phó với kẻ thái nhân cách. Đó là gì? 

2) Chấp nhận rằng có những người đơn giản là không thể cứu vãn

Bạn có thể tin rằng trong mỗi con người đều có phần tốt đẹp. Hoặc ai cũng có thể thay đổi nếu được giúp đỡ đúng cách. Hoặc giá như họ có thể sống khác đi một chút...

Nhưng tiếc là, điều đó không áp dụng ở đây.

Từ The Sociopath Next Door:

"Điều đầu tiên cần chấp nhận – dù có khó nuốt đến đâu – là có những người hoàn toàn không có lương tâm… Đừng cố gắng cứu rỗi kẻ không thể cứu rỗi."

Bạn không thể thay đổi họ. Nhưng bạn có thể tìm hiểu cách họ vận hành và hiểu rõ hơn về chính mình. Hãy nhận diện điểm yếu của bản thân trước khi họ kịp khai thác chúng – vì kẻ thái nhân cách là bậc thầy trong việc tìm ra lỗ hổng của người khác.

Từ Snakes in Suits:

"Như một kẻ thái nhân cách từng nói: ‘Tôi thích những người hay làm việc thiện, vì họ giúp tôi rất nhiều’."

Kẻ thái nhân cách nói dối quá nhiều đến mức khiến người khác không thể phân biệt thực hư. Vậy làm thế nào để giữ cho đầu óc mình tỉnh táo?

3) Đừng nghe lời – hãy nhìn hành động

Tất cả các chuyên gia đều đồng tình với điều này.

Đừng để bị cuốn vào những lời biện minh, những lý lẽ đầy sức thuyết phục hay những lời hứa trống rỗng. Đừng nghe họ nói họ sẽ làm gì. Hãy quan sát xem họ thực sự làm gì.

Tiến sĩ Martha Stout từ Đại học Harvard khuyên rằng, hãy áp dụng "Quy tắc Bộ Ba" để phân biệt một sai lầm vô tình với hành vi thao túng có chủ đích.

Từ The Sociopath Next Door:

"Một lời nói dối, một lời hứa không được giữ hay một lần thiếu trách nhiệm có thể chỉ là sự hiểu lầm. Hai lần có thể là sai lầm nghiêm trọng. Nhưng ba lần lặp lại có nghĩa là bạn đang đối diện với một kẻ dối trá. Mà dối trá chính là nền tảng của một kẻ không có lương tâm."

Bạn đã nhận ra bản chất của họ. Nhưng họ là kiểu người thù dai và sẵn sàng trả đũa. Vậy làm sao để bảo vệ mình, đặc biệt là trong công việc?

4) Xây dựng danh tiếng và các mối quan hệ

Kẻ thái nhân cách trong công sở luôn tìm cách thu nạp những "kẻ bảo trợ" trong ban lãnh đạo – những người vô tình đứng ra che chắn cho chúng khi có tin đồn xấu lan truyền.

Không chỉ vậy, chúng còn tận dụng những mối quan hệ này để bịa đặt, bóp méo thông tin về bất kỳ ai dám cản đường mình. Và người tiếp theo có thể chính là bạn.

Vậy nên, hãy chủ động tạo dựng danh tiếng cho riêng mình. Hãy được biết đến như một người làm việc chăm chỉ, đáng tin cậy, luôn cư xử chuyên nghiệp. Đừng suốt ngày phàn nàn. Vì nếu bạn không phải là kiểu người hay than vãn, khi bạn lên tiếng – người có quyền sẽ lắng nghe.

Từ Snakes in Suits:

"Để bảo vệ bản thân, hãy đầu tư thời gian và năng lượng vào việc xây dựng danh tiếng, thiết lập các mối quan hệ trung thực và cởi mở với đồng nghiệp, cấp trên. Hãy làm việc hết sức mình và tuân thủ các quy tắc."

Còn nếu bạn phải đối mặt với kẻ thái nhân cách trong đời sống cá nhân, các mối quan hệ cũng quan trọng không kém. Bạn bè có thể nhìn nhận mọi thứ khách quan hơn bạn. Nếu nhiều người thân thiết đều nói rằng: “Người đó không đáng tin,” có lẽ bạn nên lắng nghe.

Nhưng nếu đã thử mọi cách mà vẫn phải làm việc cùng họ, thì sao?

5) Tìm kiếm giải pháp "đôi bên cùng có lợi"

Kẻ thái nhân cách là những người có tính cách hiếu thắng. Chúng muốn chiến thắng. Nếu bạn có thể khiến cho việc hợp tác với bạn trở nên dễ dàng và có lợi hơn so với việc chống lại bạn, có thể bạn sẽ kiểm soát được phần nào sự tàn nhẫn của chúng.

Từ In Sheep’s Clothing: Understanding and Dealing with Manipulative People:

"Khi thương lượng với một người có tính cách hiếu chiến, hãy cố gắng đề xuất càng nhiều phương án đôi bên cùng có lợi càng tốt. Điều này đòi hỏi sự sáng tạo và tư duy linh hoạt. Nhưng theo kinh nghiệm của tôi, đây có lẽ là công cụ hiệu quả nhất để trao quyền cho bản thân – bởi vì nó khai thác chính lòng quyết tâm chiến thắng của họ để phục vụ lợi ích của bạn."

Chúng ta đã đi qua rất nhiều điều. Nhưng điều quan trọng nhất để không bị kẻ thái nhân cách làm đảo lộn cuộc sống của bạn là gì?

Tóm lại

Cách tốt nhất để đối phó với một kẻ thái nhân cách?
Đừng.

1. Hãy tránh xa.
2. Bạn chắc chắn là không thể bỏ đi chứ?

Chấp nhận rằng có những người đơn giản là không thể cứu vãn.
Một con hổ không phải là thú cưng trong nhà. Và sự thật đó sẽ không bao giờ thay đổi.

Nhìn vào hành động, đừng nghe lời nói.
Đừng để bị mê hoặc bởi những lời biện minh. Đừng tự huyễn hoặc mình. Hãy áp dụng "Quy tắc Bộ Ba."

Xây dựng danh tiếng và các mối quan hệ.
Bạn cần có một hàng phòng thủ vững chắc và những lời khuyên đáng tin cậy.

Tìm kiếm giải pháp đôi bên cùng có lợi.
Hãy khiến họ thấy rằng hợp tác với bạn dễ dàng và có lợi hơn là tìm cách hạ bệ bạn.

Khi phải đối mặt với một con người tàn nhẫn, đầy mưu mô, một chút hoài nghi có thể giúp bạn nhìn thấu họ. Nhưng về lâu dài, sự hoài nghi ấy có thể trở thành gánh nặng, khiến bạn đánh mất niềm tin vào cuộc sống.

Đừng vì một kẻ tồi tệ mà đánh mất niềm tin vào tất cả mọi người.

Tạo hóa có cách trêu ngươi con người. Một bên là kẻ thái nhân cách – những kẻ không hề có chút đồng cảm nào. Một bên là những người mắc hội chứng Williams – những người có quá nhiều lòng trắc ẩn, luôn tin tưởng và yêu thương tất cả mọi người.

"Trẻ em và người lớn mắc hội chứng Williams yêu con người một cách vô điều kiện. Họ tin tưởng tất cả mọi người đến mức gần như bệnh lý. Họ không biết sợ hãi khi giao tiếp. Các nhà khoa học cho rằng điều này có thể do sự rối loạn trong hệ limbic – phần não bộ điều khiển cảm xúc. Có vẻ như sự điều tiết oxytocin – chất hóa học kiểm soát niềm tin và sự nghi ngờ – đã bị mất cân bằng. Điều đó có nghĩa là, về mặt sinh học, những đứa trẻ như Isabelle gần như không thể biết cách nghi ngờ ai đó."

Có người quá tốt, có người quá xấu. Nhưng đa số chúng ta nằm ở đâu đó giữa hai thái cực ấy. Đừng để một trải nghiệm tồi tệ với một cá nhân khiến bạn đánh mất niềm vui trong cuộc sống.

Từ The Sociopath Next Door:

"Đừng để một người không có lương tâm – hay thậm chí là một chuỗi những con người như thế – khiến bạn tin rằng nhân loại là một sự thất bại. Phần lớn con người vẫn có lương tri. Phần lớn con người vẫn biết yêu thương."

Muốn có một cuộc sống hạnh phúc và một sự nghiệp vững vàng, đôi khi bạn phải biết từ bỏ một số người.

Nhưng điều đó không có nghĩa là bạn phải từ bỏ tất cả mọi người.

Nguồn: This Is How To Deal With Psychopaths And Toxic People: 5 Proven Secrets