Làm Thế Nào Để Biết Đối Phương Chỉ Là Một Kẻ Lợi Dụng Và Cách Ngăn Chặn Các Mối Quan Hệ Độc Hại?

Khi nói đến chuyện tình cảm, tôi luôn bị thu hút bởi những người khiến tôi phải cố gắng để có được tình yêu và sự chấp nhận của họ. Mặc dù thực tế là bản thân tôi, cũng như bất kỳ ai khác, luôn mong muốn được ở bên người yêu thương và ủng hộ mình, nhưng bằng một cách nào đó, tôi vẫn luôn cố gắng tìm cách thu hút người đối diện.

Lịch sử các mối quan hệ của tôi luôn đầy rẫy những lời từ chối, cảm giác không xứng đáng và luôn phải cố gắng nhiều hơn để có được tình yêu và sự đồng ý. Mỗi khi cảm thấy bị chỉ trích hoặc bị đánh giá thấp, tôi sẽ nhìn sâu vào bên trong và tự hỏi bản thân rằng liệu mình có thể làm gì để khiến đối phương yêu mình hơn. Tôi luôn cảm thấy như thể đó là lỗi của mình, và khi nghi ngờ, tôi sẽ tự trách bản thân.

Tôi thuộc tuýp người hay suy nghĩ và sẽ dành nhiều thời gian cho việc này. Tôi biết rằng những tổn thương mà tôi đã trải qua thuở nhỏ chính là một yếu tố đóng một vai trò quan trọng trong việc lựa chọn mối quan hệ của bản thân hiện giờ.

Trải qua những tổn thương trong quá khứ sẽ để lại một sự không hoàn hảo trong hệ thần kinh. Thay vì phát triển kiểu gắn bó an toàn, thì tất cả những sự tổn thương, lạm dụng, bỏ rơi đã khiến bộ não con người phát triển theo một cách khác.

Tôi lớn lên trong sự thiếu thốn tình cảm và không bao giờ nhận được sự coi trọng từ cha mẹ.

Những đứa trẻ lớn lên mà không có sự chăm sóc và yêu thương phù hợp sẽ học cách để đối phó theo nhiều hướng khác nhau. Họ trở nên thận trọng với tâm trạng của mọi người xung quanh (để họ có thể tránh xa cha mẹ mình trong lúc đang tức giận, thất thường) và đồng thời họ cũng học được cách phân tách khỏi các cảm xúc của mình bởi họ không thể tìm ra lối thoát cho bản thân mình.

Những tổn thương trong quá khứ thường dẫn đến kiểu gắn bó lo âu hoặc gắn bó nước đôi, và chắc hẳn điều này cũng sẽ ảnh hưởng đến kiểu gắn bó của họ khi đã trưởng thành.

Tôi biết chắc rằng tôi là một người thuộc kiểu gắn bó lo âu, là một người không có nhiều sự tự tin. Và điều này đã khiến tôi trở thành mục tiêu hàng đầu cho những đối tác độc hại, chẳng hạn như những người tự yêu bản thân hoặc những kẻ lừa gạt khác.

Mọi người đều biết rằng, những người thuộc kiểu tự yêu bản thân thường sẽ thu hút những người thuộc kiểu đồng phụ thuộc, không an toàn. Nguyên nhân sâu xa của sự đồng phụ thuộc này là nỗi sợ bị bỏ rơi. Những người thuộc kiểu này luôn cố gắng hết sức trong các mối quan hệ chỉ để tránh nguy cơ bị bỏ rơi. Tuy nhiên, những người độc hại sẽ không đáp lại tình yêu và sự quan tâm của họ; tất cả chỉ là sự lạm dụng.

Tôi biết tôi cần phải phá vỡ khuôn mẫu này, nếu không tôi sẽ không bao giờ có được niềm hạnh phúc trong tình yêu. Bây giờ tôi đã khá quen với việc nhận ra các dấu hiệu của một người độc hại.

Dưới đây là một số những dấu hiệu phổ biến cho thấy bạn đang ở trong một mối quan hệ độc hại:

Họ có xu hướng thiếu sự đồng cảm (mặc dù họ biết cách giả vờ làm điều đó trong ít nhất ba đến sáu tháng đầu tiên) và mối quan tâm của họ là cả thế giới ngoài kia, chắc chắn không phải là bạn.

Tất nhiên, những người có dấu hiệu tự kỷ dường như sẽ thiếu đi sự đồng cảm, vì vậy, đây không phải là một lý luận khoa học đã được kiểm chứng, nhưng nó vẫn là một dấu hiệu cần xem xét. Người yêu cũ của tôi hầu như không thể đặt mình vào vị trí của tôi. Đôi khi anh cũng nói những điều đúng đắn, nhưng lời nói của anh không bao giờ thực sự xuất phát từ trái tim.

Anh đã bỏ rơi tôi tại sân bay Heathrow vì hộ chiếu của tôi gặp phải một chút vấn đề. Thay vì chú ý vào tâm trạng của tôi lúc đó, anh ta đã quát mắng, buôn những lời không hay và đá vào hành lý, rồi sau đó nói rằng anh phải đi vì không muốn ngày sinh nhật của mình bị phá hỏng.

Chúng tôi đã lên kế hoạch bay qua Singapore đến Sydney. Khi đó, tôi đáng lẽ phải biết rằng đây là khởi đầu của rất nhiều những sự kiện khủng khiếp sắp xảy ra. Nhưng rất may, tôi đã ở cùng anh 24 giờ sau khi vội vàng nhận lại một chiếc hộ chiếu mới, và anh đã "đá" tôi (lần đầu tiên) vào bốn tuần sau đó.

Họ sẽ luôn là trung tâm của mọi việc họ làm, và nhu cầu của bạn là không hề quan trọng

Thời gian và nhu cầu của họ luôn là những điều ưu tiên hơn là bạn. Các mối quan hệ đều hướng tới sự thỏa hiệp và cân nhắc lẫn nhau. Khi tỷ lệ cho-nhận bị mất cân bằng, đó thường là dấu hiệu cho thấy một mối quan hệ không bình đẳng.

Nếu như bạn đương đầu với họ về động thái một chiều này, họ sẽ bác bỏ những gì bạn nói, phớt lờ bạn hoặc lật ngược tình thế và bắt đầu đóng vai nạn nhân.

Và bạn biết đấy, nếu như tôi công kích anh ta về sự ích kỷ của mình, đôi khi anh ấy sẽ khóc và nói, “Anh biết mình là một người bạn trai tồi,” nhưng ngay sau đó, mọi chuyện sẽ lại diễn ra như bình thường.

Họ sẽ biện minh cho việc lừa dối bạn và tiếp tục nói dối 

Một ngày, vào bữa trưa, có người bạn đã nói với tôi rằng cô ấy từng nhìn thấy người yêu cũ của tôi trên Match trong chín tháng trước. Tôi cảm thấy thật kinh tởm, và khi đối chất với anh ấy, anh ấy nói rằng đó chỉ là “chơi qua đường” mà thôi. Lúc đó, tôi thực sự ngu ngốc khi tin vào lời nói đó và quyết định ở lại. Giờ đây, tôi chỉ biết ngồi trách bản thân.

Những người độc hại luôn coi người khác là đối tượng để lợi dụng. Với tôi, tôi luôn cảm thấy mình là người có thể thay thế và không bao giờ cảm thấy hoàn toàn an toàn trong một mối quan hệ. Thế nhưng, trớ trêu thay, điều đã thu hút tôi đến với người yêu cũ ngay từ đầu chính là cách mà anh ấy thể hiện lòng quan tâm với mình. Tôi thích cách anh ấy theo đuổi tôi và ngay ngày hôm sau sau buổi hẹn hò đầu tiên, anh ấy đã gọi cho tôi và nói, "Có vẻ như chúng ta rất hợp nhau, và anh đã tự hỏi rằng liệu em có muốn đi với anh vào tối nay không?"

Tôi đã được tâng bốc, nhưng tất nhiên đây là dấu hiệu chung của một người độc hại. Họ thực hiện mọi thứ một cách nhanh chóng; họ chiếm được cảm tình và sự tin tưởng của bạn rất nhanh chóng. Và một khi bạn đã mắc bẫy, mọi sự thao túng và điều khiển của họ bắt đầu.

Họ buông những lời chỉ trích thiếu tế nhị hoặc công khai 

Người yêu cũ của tôi đã nhận xét về tư thế của tôi trên bàn ăn, cách tôi nói chuyện với bạn bè, cách tôi nấu ăn, cũng như sự ngăn nắp trong nhà tôi. Anh ấy không thích nếu tôi xem tivi quá nhiều và coi tôi như một đứa trẻ. Anh ấy luôn kiểm soát tôi, nhưng anh ấy chưa bao giờ nhìn thấy điều đó ở bản thân mình.

Một lần nọ, khi đang ở trên ô tô, tôi đã thấy một điều thật buồn cười (cảm ơn trời đất đã giúp tôi vượt qua) khi anh ấy nói, “Anh không kiểm soát, đừng bao giờ dùng từ 'kiểm soát' khi nói về anh.”

Ngày hôm sau, một người bạn của tôi đã nhận xét rằng, "Điều đó cứ giống như là anh ta đang nói rằng mình không chửi thề vậy." Thật điên rồ!

Tuy nhiên, lạm dụng tình cảm cũng có thể xảy ra nếu không có sự chỉ trích, ích kỷ và kiểm soát hành vi

Bị phớt lờ cũng sẽ vô cùng đau đớn. Khi bị can thiệp hoặc có cảm giác bị bỏ rơi, những nỗi đau trong quá khứ đã ùa về trong tôi và đưa tôi trở lại cảm giác rằng tôi làm không đủ tốt.

Trên thực tế, anh ấy đã kích động tôi rất nhiều và khiến tôi nhận ra mối quan hệ này đã trở nên rối loạn như thế nào. Đó là một chu kỳ thú vị mà tôi đã trải qua không biết bao nhiêu lần: tổn thương thời thơ ấu và các mối quan hệ độc hại khi đã trưởng thành.

Đây là những gì tôi đã học được kể từ khi buông bỏ mối quan hệ độc hại này và bước tiếp:

Tôi luôn cảnh giác với những người tỏ ra quá hoàn hảo ở những thời điểm đầu tiên và cố gắng thúc đẩy mối quan hệ một cách nhanh chóng. Tôi thà ở bên một người hơi vụng về và đãng trí còn hơn là một người "siêu bóng bẩy".

Nếu họ không có nhiều bạn bè, đó có thể là một dấu hiệu của một người cần tránh xa

Một lần nữa, điều này không xảy ra trong mọi tình huống, nhưng nó có thể là một dấu hiệu của những rắc rối sắp xảy đến. Người cũ của tôi có rất ít bạn bè. Anh ấy dường như không hiểu giá trị của sự kết nối và giữ liên lạc với mọi người trừ khi anh ấy cần thứ gì đó từ họ.

Bên dưới tất cả sự can đảm là một người khá bất an và có tiêu chuẩn cao cho bản thân. Tôi không chắc rằng anh ấy thậm chí thực sự thích bản thân mình. Anh ấy sẽ tỏ ra vô cùng tự tin khi ở bên người khác và có thể quyến rũ người khác, đặc biệt khi anh ấy muốn điều gì đó từ họ. Những người độc hại thường khoe khoang về thành tích của mình và dường như nghĩ rằng họ xứng đáng được hưởng nhiều thứ hơn mọi người.

Những gì tôi đã học được từ các mối quan hệ trong quá khứ của mình

Tất cả những thất bại của tôi trong các mối quan hệ đã dạy tôi rằng một câu nói đã quá quen thuộc rằng hãy biết yêu thương bản thân là hoàn toàn đúng. Thay vì lập kế hoạch cho cuộc sống của mình xung quanh người khác, tôi đưa ra lựa chọn về nơi tôi muốn trở thành và điều gì là quan trọng đối với tôi trong tương lai.

Tôi đã xây dựng một nền tảng vững chắc để từ đó khám phá thế giới. Nền tảng ấy được xây dựng dựa trên sự tự nhận thức về những điểm mạnh và điểm yếu của bản thân. Tôi hiểu lý do tại sao tôi đã từng tìm đến với những người độc hại và làm mọi thứ dựa trên niềm tin và lòng tự trọng của bản thân. "Kẻ thù từ bên trong" (hay nói cách khác, là một giọng nói tiêu cực từ bên trong) vẫn ở đó và cố gắng nói cho tôi biết tôi không thể làm gì và tại sao tôi cần phải sợ hãi bản thân, nhưng tôi đã đang học cách để điều chỉnh nó.

Tôi đã dành nhiều thời gian hơn cho những người và trải nghiệm giúp thúc đẩy và truyền cảm hứng cho tôi cũng như tập trung vào các podcast và video truyền cảm hứng. Những gì bạn hướng đến sẽ trở thành hiện thực của bạn, và cuối cùng là ảnh hưởng lên chất lượng cuộc sống của bạn. Tôi đã trở nên ít tỏ ra hòa hợp hơn với những người khiến tôi cảm thấy bản thân mình tồi tệ. 

Cảm thấy bản thân thật tồi tệ là một điều quen thuộc, và tôi tin rằng những tổn thương thuở nhỏ đã thay đổi cách suy nghĩ và hành vi của tôi, và theo thời gian nó đã trở thành một thói quen. Thế nhưng, không gì là không thay đổi được, và thói quen của chúng ta cũng vậy. Chúng ta không thể thay đổi quá khứ, nhưng chúng ta chắc chắn có thể thay đổi niềm tin của mình về những gì đã xảy ra và cách chúng ta muốn nhìn thấy chính mình ngay bây giờ.

Khi bạn luôn yêu và đánh giá cao bản thân của mình, những kẻ xấu sẽ không có nhiều cơ hội để lợi dụng bạn. Bạn cũng sẽ có xu hướng tạo ra những ranh giới lành mạnh và đảm bảo rằng những người vi phạm chúng sẽ phải lãnh hậu quả.

Hãy nhận thức rõ những gì mình sẽ làm, không để người khác điều khiển và đồng thời cảnh báo họ khi họ đã vượt quá ngưỡng. Nếu họ là một người đàng hoàng, họ sẽ cảm thấy khó chịu vì đã làm tổn thương bạn và sẽ cố gắng cân nhắc những nhu cầu của bạn. Tuy nhiên, nếu họ gạt bỏ mọi nhu cầu và cảm xúc của bạn, thì nó đã nói lên tất cả mọi điều mà bạn cần phải biết.

----------

Tác giả: Mandy Kloppers

Bài gốc: How to Spot Abusive People and Stop Getting into Toxic Relationships

Dịch giả: Nguyễn Hải My - ToMo - Learn Something New