Mặt trái của nguyên lý 80/20 có thể bạn chưa biết

Audrey Hepburn là một biểu tượng.

Nổi tiếng vào những năm 1950, cô là một trong những nữ diễn viên vĩ đại nhất trong thời đại của mình. Năm 1953, Hepburn trở thành nữ diễn viên đầu tiên giành giải Oscar, giải Quả cầu vàng và giải BAFTA cho một màn trình diễn duy nhất: vai chính trong bộ phim hài lãng mạn Roman Holiday.

Ngay cả ngày nay, hơn nửa thế kỷ sau, cô vẫn là một trong những người duy nhất kiếm được “EGOT” khi giành được cả bốn giải thưởng lớn về giải trí: Emmy, Grammy, Oscar và Tony. Đến những năm 1960, trung bình Hepburn đóng hơn một bộ phim mới mỗi năm và theo ước tính của mọi người, cô đang trên con đường trở thành một ngôi sao điện ảnh trong nhiều thập kỷ tới.

Nhưng rồi một điều bất ngờ đã xảy ra: Hepburn ấy ngừng diễn.

Mặc dù đã ở độ tuổi 30 và đang ở đỉnh cao của sự nổi tiếng, Hepburn về cơ bản đã ngừng xuất hiện trong các bộ phim sau năm 1967. Cô sẽ chỉ tham gia các chương trình truyền hình hoặc phim chỉ 5 lần trong suốt quãng đời còn lại của mình.

Thay vào đó, Hepburn chuyển đổi nghề nghiệp. Cô đã dành 25 năm tiếp theo để làm việc không mệt mỏi cho UNICEF, chi nhánh của Liên hợp quốc cung cấp thực phẩm và chăm sóc sức khỏe cho trẻ em ở các quốc gia bị chiến tranh tàn phá. Cô đã thực hiện công việc tình nguyện ở khắp Châu Phi, Nam Mỹ và Châu Á.

Vào tháng 12 năm 1992, cô được trao tặng Huân chương Tự do của Tổng thống cho những nỗ lực của mình, đây là phần thưởng dân sự cao nhất của Hoa Kỳ.

Audrey Hepburn in 1956. Photo by Bud Fraker.

Hiệu Suất Và Hiệu Quả (Efficient and Effective)

Ai cũng biết thời gian là quý giá, vậy làm thế nào để chúng quyết định cách sử dụng thời gian của mình một cách tốt nhất? Các chuyên gia về năng suất thường gợi ý rằng bạn nên tập trung vào hiệu quả hơn là hiệu suất.

Hiệu suất là hoàn thành nhiều việc hơn. Hiệu quả là hoàn thành đúng việc. Peter Drucker, nhà tư vấn quản lý nổi tiếng, đã từng gói gọn ý tưởng này bằng cách viết “Không có gì vô ích bằng làm có năng suất cao việc không nên làm”.

Nói cách khác, để đạt được tiến bộ, bạn không chỉ cần trở nên năng suất mà mà còn phải năng suất với đúng việc cần làm.

Nhưng làm thế nào để bạn quyết định “những điều đúng đắn” là gì? Một trong những cách tiếp cận đáng tin cậy nhất là sử dụng Nguyên tắc Pareto, thường được gọi là Nguyên lý 80/20

Nguyên lý 80/20 tuyên bố rằng, trong bất kỳ lĩnh vực cụ thể nào, một số lượng nhỏ thứ chiếm phần lớn kết quả. Ví dụ, 80 phần trăm đất đai ở Ý thuộc sở hữu của 20 phần trăm người dân. Hoặc, 75 phần trăm chức vô địch NBA do 20 phần trăm đội giành được. Các con số không nhất thiết phải có tổng là 100. Đại ý ở đây là phần lớn kết quả được tạo ra bởi một số ít nguyên nhân.

Vai Trò Của Nguyên Lý 80/20

Khi áp dụng vào cuộc sống và công việc của bạn, Nguyên lý 80/20 có thể giúp bạn tách biệt “số ít quan trọng khỏi số nhiều ít quan trọng”.

Ví dụ: chủ doanh nghiệp có thể phát hiện ra phần lớn doanh thu đến từ một số ít khách hàng quan trọng. Nguyên lý 80/20 sẽ khuyến nghị rằng cách hành động hiệu quả nhất sẽ là tập trung hoàn toàn vào việc phục vụ những khách hàng này, tìm kiếm những người khác giống như họ và hạn chế phục vụ những người khác vì họ chiếm một phần nhỏ kết quả mang lại.

Chiến lược tương tự này có thể hữu ích nếu bạn áp dụng vào để xem xét nguồn gốc của vấn đề đang gặp phải. Bạn có thể thấy rằng phần lớn các khiếu nại đến từ một số ít khách hàng có vấn đề. Nguyên lý 80/20 sẽ gợi ý rằng bạn có thể giải quyết các yêu cầu này bằng cách kiểm soát các khách hàng này.

Bằng cách tìm chính xác điểm cần tập trung, bạn có thể đạt được nhiều kết quả hơn với ít nỗ lực hơn.

Nhưng có một nhược điểm của cách tiếp cận này thường bị mọi người bỏ qua. Để làm rõ điều này, chúng ta trở lại với câu chuyện của Audrey Hepburn.

Mặt Trái Của Nguyên Lý 80/20

Hãy tưởng tượng vào năm 1967, Audrey Hepburn đang ở trong thời kỳ đỉnh cao của sự nghiệp và cố gắng quyết định cách sử dụng thời gian của mình.

Nếu sử dụng Nguyên lý 80/20 trong quá trình ra quyết định, cô ấy sẽ khám phá ra câu trả lời để trở nên hiệu quả: hãy làm nhiều phim hài lãng mạn hơn.

Nhiều bộ phim hay nhất của Hepburn là phim hài lãng mạn như Roman Holiday, Sabrina, Breakfast at Tiffany’s và Charade. Cô đóng vai chính trong bốn bộ phim này từ năm 1953 đến đến năm 1967. Chúng thu hút lượng lớn khán giả, mang lại cho cô giải thưởng và là con đường hiển nhiên để đạt được danh tiếng và tài sản lớn hơn. Những bộ phim hài lãng mạn đã mang lại hiệu quả cho Audrey Hepburn.

Trên thực tế, ngay cả khi chúng ta tính đến mong muốn giúp đỡ trẻ em thông qua UNICEF, phân tích dưới góc độ 80/20 có thể chỉ ra rằng việc đóng vai chính trong các bộ phim hài lãng mạn vẫn là lựa chọn tốt nhất vì cô ấy có thể đã tối đa hóa khả năng kiếm tiền của mình và quyên góp thêm thu nhập cho UNICEF.

Tất nhiên, điều đó là tốt trong trường hợp Hepburn muốn tiếp tục diễn xuất. Nhưng cô ấy không muốn trở thành một diễn viên. Cô ấy muốn phục vụ. Và không có phân tích hợp lý nào cho rằng việc sử dụng thời gian trong giai đoạn đỉnh cao sự nghiệp (năm 1967) để tham gia tình nguyện cho UNICEF là cách sử dụng thời gian hiệu quả nhất.

Đây là nhược điểm của Nguyên lý 80/20: Một con đường mới sẽ không bao giờ giống như lựa chọn hiệu quả nhất lúc ban đầu.

Tối Ưu Hóa Cho Quá Khứ Hoặc Tương Lai Của Bạn

Đây là một ví dụ khác:

Jeff Bezos, người sáng lập Amazon, đã làm việc tại Phố Wall và leo lên bậc thang của công ty để trở thành phó chủ tịch cấp cao của một quỹ đầu cơ trước khi rời bỏ tất cả vào năm 1994 để thành lập công ty.

Nếu Bezos áp dụng Nguyên lý 80/20 vào năm 1993 với nỗ lực tìm ra những lĩnh vực hiệu quả nhất cần tập trung trong sự nghiệp của mình, thì không thể có chuyện thành lập một công ty internet lại nằm trong danh sách này. Vào thời điểm đó, chắc chắn rằng con đường hiệu quả nhất - cho dù được đo bằng lợi ích tài chính, địa vị xã hội hay cách khác - sẽ là con đường mà ông tiếp tục sự nghiệp tài chính của mình.

Nguyên lý 80/20 được tính toán và xác định bởi hiệu quả quá khứ gần đây của bạn. Việc sử dụng thời gian để mang lại “giá trị cao nhất” trong một thời điểm nhất định nào sẽ phụ thuộc vào các kỹ năng trước đây và cơ hội hiện tại của chúng ta.

Nguyên lý 80/20 sẽ giúp bạn tìm thấy những điều hữu ích trong quá khứ và nhận được nhiều điều đó hơn trong tương lai. Nhưng nếu bạn không muốn tương lai của mình chỉ là một phiên bản khác của quá khứ, thì bạn cần một cách tiếp cận khác.

Nhược điểm của việc hiệu quả là bạn thường tối ưu hóa cho quá khứ hơn là cho tương lai.

Chúng Ta Cần Làm Gì?

Tin tốt là nếu được thực hành, điều mà trước đây dường như không hiệu quả có thể trở nên rất hiệu quả. Bạn sẽ giỏi những gì bạn luyện tập.

Khi Audrey Hepburn từ chối sự nghiệp diễn xuất của mình vào năm 1967, hoạt động tình nguyện dường như không hiệu quả. Nhưng ba thập kỷ sau, cô nhận được Huân chương Tự do của Tổng thống - một chiến tích đáng kể mà cô khó có thể đạt được bằng cách diễn xuất trong những bộ phim hài lãng mạn hơn.

Quá trình học một kỹ năng mới, thành lập một công ty khởi nghiệp hoặc tham gia vào một cuộc phiêu lưu chưa từng có thường có vẻ không hiệu quả lúc đầu. So với những việc khác mà bạn đã biết cách làm, việc mới sẽ có vẻ lãng phí thời gian. Nó sẽ không phải là điều nên làm theo phân tích 80/20.

Nhưng điều đó không có nghĩa đó là quyết định sai lầm. Bạn sẽ không biết được những kết quả lớn hơn trong tương lai hay khai phá được những tiềm năng của bản thân nếu không thử.

Tác giả: James Clear

https://jamesclear.com/the-downside-of-being-effective

P/s: Nội dung được dịch và biên tập bởi Team Trần Đăng Khoa. 

https://www.facebook.com/diengia.trandangkhoa/photos/a.10158645740797733/10159069662622733