Những ảo tưởng về người ngoài hành tinh cho ta biết gì về tâm trí con người?

Trong các bệnh viện tâm thần và phòng tư vấn trên khắp thế giới, có một vấn đề nghe qua tưởng chừng kỳ lạ nhưng lại rất phổ biến: những ảo tưởng về người ngoài hành tinh. Một bệnh nhân, có thể đang trong trạng thái hưng phấn cao độ, kể rằng họ đang liên lạc với một nền văn minh ngoài trái đất. Những sinh vật ấy đang lơ lửng quanh Trái Đất trên những con tàu vũ trụ vô hình trước kính thiên văn thông thường, liên tục truyền đi những thông điệp về sự xuất hiện sắp tới của họ – mà chỉ duy nhất bệnh nhân này được biết. Những người khác có thể tin vào cái gọi là khoa học và phủ nhận tất cả, nhưng bệnh nhân – dù bề ngoài có vẻ bình thường – lại biết rõ sự thật. Người ngoài hành tinh theo dõi họ tường tận, nhìn thấy họ mọi lúc, mọi nơi, từ chỗ làm đến siêu thị, từ căn hộ đến công viên. Họ đang gửi những thông điệp bí mật, thì thầm những thông tin tuyệt mật vào tâm trí bệnh nhân một cách kín đáo (mặc dù đôi khi cần một vài điều chỉnh kỹ thuật, chẳng hạn như dán giấy màu xanh hoặc bọc giấy nhôm quanh cửa sổ). Các bác sĩ có thể hoài nghi, nhưng điều đó chẳng ảnh hưởng gì. Không dễ dàng gì để làm đại sứ duy nhất cho một nền văn minh sắp đặt chân xuống Trái Đất và thay đổi mọi thứ.

Vấn đề không nằm ở chỗ tranh luận xem điều này có thật hay không, mà là tìm hiểu những ảo tưởng về người ngoài hành tinh có thể tiết lộ điều gì về tâm trí con người – không chỉ là tâm trí của những người mắc chứng này mà còn là tâm trí của tất cả chúng ta. Như thường thấy với những hiện tượng tâm lý bí ẩn, chúng ta cần bắt đầu với một câu hỏi tưởng chừng đơn giản về động cơ: Vì sao một niềm tin như vậy lại có sức hấp dẫn? Điều gì khiến con người sẵn sàng từ bỏ logic thông thường để ôm lấy một niềm tin kỳ lạ đến thế?

Image of flying saucer from the USA National Archives and Records Administration

Và ở đây, một cách đầy xót xa, chúng ta nhanh chóng nhận ra rằng cần nghĩ về nỗi đau. Vì một lý do nào đó, sẽ dễ dàng hơn nhiều để bệnh nhân tin vào người ngoài hành tinh hơn là tin vào mô hình thực tế mà khoa học đề xuất. Những ảo tưởng ấy cần được hiểu như một nỗ lực khéo léo, tuyệt vọng nhưng hoàn toàn dễ hiểu của một tâm trí bị bức hại nhằm tìm kiếm lối thoát khỏi bi kịch. Những con tàu vũ trụ, những thông điệp kia, suy cho cùng, cũng chỉ là một hàng rào bảo vệ chống lại sự khắc nghiệt của cuộc sống.

Một điểm chung mà chúng ta có thể chắc chắn về những người mắc chứng ảo tưởng này: họ đã trải qua một tuổi thơ tồi tệ – thường là vô cùng tồi tệ. Họ lớn lên trong sự ghẻ lạnh, bị bỏ bê, bị làm nhục, cô đơn và lạnh lẽo (và rất thường xuyên phải chịu đựng cả bạo hành thể chất lẫn tinh thần). Trong hoàn cảnh ấy, niềm tin vào người ngoài hành tinh không đơn thuần là sự "điên rồ", mà là một cách để tâm trí bám víu vào một điều gì đó, tìm kiếm lời giải thích, một tia sáng trong cuộc đời vốn dĩ quá đỗi cay nghiệt.

Tin vào người ngoài hành tinh đem đến nhiều niềm an ủi sâu xa. Thay vì bị thế giới bỏ rơi, ta lại trở thành tâm điểm chú ý của cả một nền văn minh ngoài hành tinh. Thay vì cảm thấy lạc lõng, khác biệt vì những khiếm khuyết của bản thân, ta chỉ đơn giản là một kẻ ngoại đạo – nhưng là một kẻ ngoại đạo vì đã được lựa chọn, vì có mối liên kết đặc biệt với một chủng loài cao cấp hơn. Người trần có thể không hiểu ta, nhưng ở một nơi nào đó ngoài vũ trụ, có những sinh vật vô cùng thông thái đang dõi theo ta, đánh giá cao ta. Nỗi đau bị chính cha mẹ ruột xem như một đứa trẻ “lạ lẫm” nay được hoán đổi thành niềm tin rằng ta thực sự là một người “ngoài hành tinh” theo nghĩa tốt đẹp nhất. Còn những thông điệp liên tục được gửi xuống? Đó chẳng phải chính là sự hiện diện của tình yêu thương, giống như những lời ru dịu dàng mà một người mẹ từng thì thầm bên chiếc nôi của con mình hay sao?

Chúng ta có thể thấy rõ rằng, chẳng có ích gì khi nói với một người mắc chứng ảo tưởng rằng họ “sai”. Điều tốt hơn nhiều là bằng sự đồng cảm, nhẹ nhàng dẫn dắt họ nhìn nhận rằng cuộc đời họ đã khó khăn đến mức nào.

Những ảo tưởng về người ngoài hành tinh nhắc nhở chúng ta rằng sự tỉnh táo không bao giờ là kết quả của lý trí thuần túy. Nó là một hệ quả của tình yêu. Chính vì từng được yêu thương mà ta mới có thể đủ mạnh mẽ để nhìn thẳng vào hiện thực, đối diện với những góc tối của cuộc sống mà không cần đến những ảo tưởng hay ảo giác. Điều này không phải là một dạng thông minh hay thành tựu trí tuệ, mà là món quà của lòng nhân ái. Và ta cũng nên chấp nhận rằng, mỗi người đều có những “người ngoài hành tinh” của riêng mình vào một thời điểm nào đó trong đời – những ảo tưởng mà ta tạo ra để tự bảo vệ mình khỏi những góc cạnh sắc bén của thực tại. Đó có thể là những chính trị gia ta thần tượng, những cộng đồng ta ghét bỏ, những mối quan hệ ta phải hủy hoại, hay những khía cạnh trong bản thân mà ta cố tình phóng đại.

Nếu hôm nay ta cảm thấy mình tỉnh táo, đừng vội nhận hết công lao về mình. Ở đâu đó, từ rất lâu rồi, đã từng có ai đó yêu thương ta sâu sắc, mong muốn ta được hiện hữu trên cuộc đời này – và chính vì thế, ta mới có thể, ít nhất là vào lúc này, tin vào hiện thực, kết nối với những con người trên chính hành tinh của mình và suy nghĩ một cách sáng suốt.

Nguồn: WHAT ALIEN DELUSIONS TELL US ABOUT OUR MINDS | The School Of Life