Nỗi sợ đánh mất kiểm soát cơ thể mình

Có một nỗi sợ hãi vô hình nhưng dai dẳng, có thể trói chặt ta, khiến ta không thể sống trọn vẹn—nỗi sợ rằng ta sẽ đột ngột bị cơn buồn nôn hoặc nhu cầu đi vệ sinh chế ngự ngay giữa chốn đông người, trong lúc làm việc, hay khi đang tận hưởng cuộc sống.

Nếu ta tìm đến bác sĩ, họ sẽ đặt ra hàng loạt câu hỏi, tiến hành đủ loại xét nghiệm, nhưng rồi có thể kết luận rằng ta chẳng có vấn đề gì cả. Điều này chỉ chứng minh rằng y học đôi khi có một cái nhìn quá hẹp về bệnh tật. Rõ ràng có điều gì đó không ổn, chỉ là nó không nằm ở dạ dày hay ruột, mà nằm sâu trong tâm trí ta.

Gốc rễ của vấn đề dường như xoay quanh một câu hỏi: "Ta có được chấp nhận không?" Trong mắt người khác, có rất ít điều có thể gây khó chịu hay làm họ lúng túng hơn việc ta ói mửa hay đại tiện không đúng lúc, đúng chỗ. Những thứ ấy, dù có thể bất công, lại bị gán cho sự nhục nhã, xấu hổ, hèn kém, thậm chí là ô uế. Chúng có thể trở thành bằng chứng chống lại phẩm giá của ta.

Nhưng nếu ta lớn lên trong tình yêu thương, học được cách đối xử dịu dàng với chính mình, ta sẽ có một cái nhìn bao dung hơn về những hiện tượng sinh lý hoàn toàn tự nhiên ấy. Chúng có thể gây chút phiền toái, nhưng không nhất thiết phải là điều ghê tởm hay đáng xấu hổ—chúng chỉ là những khoảnh khắc cần sự cảm thông và chăm sóc.

Tuy nhiên, không phải ai cũng có được sự dịu dàng ấy với chính mình. Có thể ngay từ nhỏ, ta đã sống trong một cảm giác mơ hồ rằng bản thân có gì đó không ổn, rằng ta không đủ tốt đẹp. Có thể ta đã không mang lại niềm vui cho những người sinh ra ta, hoặc những người có trách nhiệm nuôi nấng ta. Ta không đáng yêu như họ mong muốn, không thông minh như họ kỳ vọng, hay đơn giản, sự ra đời của ta đã làm gián đoạn những tham vọng cá nhân của họ. Có thể ta bị quở trách nhiều hơn được vỗ về, bị bỏ mặc nhiều hơn được quan tâm. Và theo năm tháng, ta dần hình thành một cảm giác vô dụng, một nỗi tủi hổ âm ỉ trong lòng.

Anonymous, Young Woman on her Deathbed, c. 1621

Tâm lý học có một nguyên tắc: những tổn thương chưa được giải quyết trong quá khứ sẽ liên tục tìm cách bộc lộ trong hiện tại, với hy vọng—dù vô thức—rằng ta có thể tìm ra một kết thúc tốt đẹp hơn. Ta lặp lại những cảm xúc đau đớn, không chỉ để tự hành hạ mình, mà còn để (hy vọng) tìm được lối thoát. Vì vậy, một cách để hiểu về nỗi sợ ói mửa hay đi vệ sinh mất kiểm soát là xem chúng như những tiếng kêu vô hình của một nỗi đau chưa bao giờ được chữa lành—một nỗi hoài nghi về chính sự tồn tại của ta.

Có thể khi trưởng thành, ta đã trở nên xuất sắc, được yêu mến, đạt được những thành tựu đáng nể—chính vì ta sợ rằng nếu không làm vậy, ta sẽ chẳng là gì cả. Ta có một công việc đáng tự hào, có những người bạn trân trọng ta. Nhưng sâu thẳm bên trong, dù người khác có nhìn ta ra sao, ta vẫn cảm thấy bản thân tệ hại. Bề ngoài có thể lịch thiệp, thành công, nhưng tận trong tâm khảm, ta vẫn nghĩ mình chỉ là một kẻ vô dụng, thừa thãi—chỉ là một thứ đáng ghê tởm.

Thật đáng để suy ngẫm khi nào nỗi sợ này trỗi dậy mãnh liệt nhất. Nó không xuất hiện khi ta ở một mình hay khi đang làm một công việc ta cảm thấy thoải mái. Nó ập đến khi có những kỳ vọng dành cho ta—khi người khác bắt đầu nghĩ ta thông minh, tài giỏi, thú vị, dễ mến. Nó thường bùng phát trước một buổi hẹn hò, một bài phát biểu, một cuộc gặp gỡ với những người bạn mới.

Sự khác biệt giữa cách ta cảm nhận về bản thân và cách người khác nhìn ta tìm cách bộc lộ qua một hình thức tàn nhẫn và đầy đau đớn. Nỗi sợ ấy chất chứa một lời thú nhận nghẹn ngào: "Tôi sợ rằng tôi không phải là con người tốt đẹp như bạn nghĩ. Có quá nhiều thứ về tôi mà nếu bạn biết, bạn sẽ không chịu nổi…" Không phải ta không muốn làm hài lòng người khác, mà là ta không tin mình có quyền làm vậy. Ta sợ rằng đến một lúc nào đó, sự thật về ta sẽ bị phơi bày, rằng ta thực sự tệ hại như ta vẫn luôn ngờ vực.

Nhưng thực ra, ta không thực sự muốn phá hủy hình ảnh của mình trước mặt người khác. Điều ta thực sự khao khát là gì đó sâu xa hơn, nhân văn hơn: ta mong rằng ngay cả khi ta không hoàn hảo, ta vẫn xứng đáng được chấp nhận.

Nỗi sợ này dạy ta về tình yêu. Dù ai cũng muốn được ngưỡng mộ vì tài năng, điều ta thực sự khao khát là được thấu hiểu ngay cả khi ta yếu đuối nhất. Ai cũng có thể yêu mến ta khi ta mạnh mẽ; nhưng người thực sự tốt bụng là người có thể dịu dàng với ta ngay cả khi ta ở trong tình trạng tệ hại nhất.

Một đứa trẻ có thể làm bẩn quần áo giữa sân chơi, nhưng một người mẹ yêu thương sẽ không hốt hoảng. Bà sẽ dắt con về nhà, nhẹ nhàng nói: "Không sao đâu, để mẹ dọn sạch là được," rồi ôm đứa trẻ vào lòng sau khi đã thay quần áo sạch sẽ.

Nhưng nếu ta không có được sự dịu dàng ấy khi còn bé, thì giờ đây, nỗi sợ này chính là cách vô thức mà ta cố gắng quay về với vết thương nguyên thủy của mình. Và chỉ khi ta hiểu rõ hơn về những gì ta đã thiếu thốn, khi ta học cách bù đắp cho chính mình bằng sự thấu cảm và lòng tự thương, nỗi lo lắng về cơ thể ta mới có thể dần nguôi ngoai.

Và rồi, với thời gian, ta có thể học cách chấp nhận rằng ngay cả khi ta không hoàn hảo, ngay cả khi ta yếu đuối, ngay cả khi ta có lúc bệnh tật hay bối rối—ta vẫn có giá trị. Ta xứng đáng được tồn tại, như ta vốn dĩ.

Nguồn: THE FEAR OF LOSING CONTROL OVER OUR BODIES – The School Of Life