Tại sao kẻ ái kỷ lại thu hút người thích làm vui lòng mọi người

Trên nhiều phương diện thì kẻ ái kỷ (narcissist) và người thích làm vui lòng mọi người có những vấn đề tương tự trong một mối quan hệ. Tuy nhiên, chúng lại được biểu lộ theo những cách rất khác nhau. Kẻ ái kỷ có thể chỉ biết xem mối quan hệ theo những gì mà nó có thể mang lại cho họ, tập trung hoàn toàn vào những nhu cầu của riêng họ. Còn người thích làm vui lòng mọi người thì có quan điểm lệch lạc về mối quan hệ, chỉ tập trung vào người khác mà không quan tâm đến nhu cầu của mình.

Đồng thời, cả hai kiểu người này đều đang cố gắng tìm kiếm một người sẽ thỏa mãn một vai trò quan trọng trong đời họ. Kẻ ái kỷ chỉ tìm kiếm ai đó làm anh ta trông tốt đẹp hơn hoặc đem lại cảm giác anh ta ở cửa trên. Còn người chuyên làm vui lòng-mọi người thì đang tìm kiếm một ai đó để cứu giúp và khiến họ cảm thấy mình được cần đến.

Sự ích kỷ tột độ và sự hy sinh quên mình tột cùng trong mối quan hệ tạo ra một tình huống mà hai bên có thể tìm thấy ở nhau, một sự gắn kết mà họ thiếu với những người khác. Tính ích kỷ và nhu cầu muốn được người khác cần đến tạo ra một lực kéo mạnh mẽ khiến người chuyên làm vui lòng-mọi người bị thu hút trước kẻ ái kỷ.

Ngoài những nhu cầu tương tự nhưng lại trái ngược nhau, còn có những nguyên do khác lý giải tại sao người chuyên làm vui lòng-mọi người bị thu hút trước kẻ ái kỷ và tại sao kẻ ái kỷ lại tìm kiếm những dạng tính cách này.

• Sự kiểm soát—người chuyên làm vui lòng mọi người thường thấy sự kiểm soát mà kẻ ái kỷ đòi hỏi khi họ mới quen nhau thật đầy mê hoặc. Họ nhầm lẫn sự kiểm soát vì nhu cầu an toàn trong mối quan hệ bằng cách đánh đồng sự kiểm soát với mong muốn bảo vệ.  
• Thách thức. Người chuyên làm vui lòng mọi người xem vai trò của họ trong cuộc sống là làm cho người khác cảm thấy vui vẻ. Kẻ ái kỷ đặt ra một thử thách, liên tục gia tăng những yêu cầu của họ lên người chuyên làm vui lòng mọi người. Thách thức này có thể trở thành một sứ mệnh cho Người chuyên làm vui lòng mọi người trong việc nỗ lực làm vừa lòng con người ích kỷ tột cùng này.
• Sức thu hút. Một trong những dấu hiệu nhận biết một kẻ ái kỷ là khả năng trút xuống đầu người yêu tiềm năng bằng cơn mưa lời khen ngợi, tình cảm âu yếm và sự quan tâm ở giai đoạn đầu của mối quan hệ. Đối với một người chuyên làm vui lòng người khác thì đây là phần thưởng mà họ đang kiếm tìm, ngay cả khi nó chỉ tồn tại trong thời gian ngắn ngủi.
• Sự xác nhận. Còn được gọi là sự chấp thuận, kẻ ái kỷ nuôi dưỡng nhu cầu cần đến sự chấp thuận và xác nhận của người chuyên làm vui lòng-mọi người chỉ đủ để có được thứ họ muốn. Kiểu chấp thuận có điều kiện này buộc người chuyên làm vui lòng-mọi người phải không ngừng cố gắng để nhận được sự chấp thuận.
• Nâng cao bản ngã của kẻ ái kỷ. Kẻ ái kỷ cũng cảm thấy được tán thưởng và bản thân có giá trị trong mối quan hệ với một người thích làm vui lòng-mọi người. Anh ta càng được nâng tầm trong mắt của người thích làm vui lòng-mọi người thì cái tôi và lòng tự ái của anh ta càng lớn mạnh.

Bí quyết để nhận biết một mối quan hệ độc hại  

Làm vui lòng-mọi người là một hành vi do học được. Nó thường được hình thành và phát triển từ thời thơ ấu khi đứa trẻ học được rằng sức khỏe tinh thần và thể chất của chúng phụ thuộc vào việc làm cho người khác vui vẻ. Điều này thường liên quan đến việc lớn lên với những bậc cha mẹ bạo hành, nghiện rượu hoặc có những bất thường khác.

Có những biện pháp mà người thích làm vui lòng-mọi người có thể thực hiện để thoát khỏi cái vòng luẩn quẩn này. Hợp tác chặt chẽ với một nhà trị liệu, nhà tham vấn tâm lý hoặc huấn luyện viên là vô cùng hữu ích để nhận diện hành vi và thực hiện các thay đổi mang tính chiến lược.

• Theo dõi hành vi. Tự giám sát những suy tư và hành vi của bạn trong suốt những tương tác của bạn với người khác. Lưu ý đến những lúc mà bạn chuyển sang chế độ làm vui lòng-người, và bắt đầu tìm kiếm những yếu tố kích hoạt cũng như phản ứng mà bạn có thể cảm nhận bên trong.
• Đặt ra ranh giới. Thiết lập ranh giới đòi hỏi việc thấu hiểu những việc mà bạn sẽ chịu đựng và bạn sẵn sàng trở thành người quyết đoán như thế nào. Có thể nói "không" với những yêu cầu xâm phạm ranh giới của bạn, cũng như có khả năng nói ra những nguyện vọng, ý kiến và mong muốn của mình là một thành phần khác của việc thoát khỏi cái vòng luẩn quẩn đó.
• Tìm hiểu về hành vi thích làm vui lòng mọi người. Thường thì rất khó để nhìn ra những cách tinh tế mà bạn đang làm hài lòng mọi người vì đó là một hành vi mà bạn đã học được trong suốt cuộc đời. Tìm đọc tài liệu về hành vi làm vui lòng mọi người và cách thay đổi là một lời khen tuyệt vời dành cho tham vấn và trị liệu tâm lý.

Hãy nhớ, bất cứ hành vi nào cũng có thể thay đổi, kể cả hành vi thích làm vui lòng mọi người. Vì những kẻ ái kỷ khó mà thay đổi nên từ bỏ những mối quan hệ tiêu cực và độc hại cũng là một phần quan trọng của việc chữa lành và phát triển những hành vi mới và tích cực.

Nguồn: Psychology Today