Tôi giúp mọi người quyết định có nên sinh con hay không. đây là lời khuyên của tôi

“Tôi sợ mất đi người bạn đời vì anh ấy muốn có con, còn tôi thì không chắc. Tôi nghĩ mình không muốn.”
“Tôi sợ đánh mất chính mình, sự tự do, và những tiện nghi khi có con. Cũng sợ rằng mình sẽ hối tiếc nếu không sinh con.”
“Từ nhỏ tôi đã luôn muốn có con, nhưng liệu điều đó có đạo đức không khi nhìn vào tình hình môi trường và chính trị hiện nay?”
“Tôi cần sự yên bình và rõ ràng, thoát khỏi cảm giác giằng xé khi mãi đứng giữa lưng chừng.”

Đây chỉ là vài trong số vô vàn câu hỏi, nỗi sợ hãi và trăn trở mà tôi thường nghe từ khách hàng của mình. Tôi là một nhà trị liệu đã dành cả cuộc đời để giúp mọi người xác định liệu họ có muốn có con hay không. Suốt 30 năm qua, tôi đã hỗ trợ không đếm xuể những người ở mọi hoàn cảnh – đàn ông, phụ nữ, độc thân, đã kết hôn, hay đang trong mối quan hệ. Có người vừa kết thúc một mối tình, có người mới bắt đầu hẹn hò. Độ tuổi của họ trải dài từ 28 đến 59. Mục tiêu của tôi là giúp họ đưa ra một trong những quyết định quan trọng nhất đời mình: trở thành cha mẹ hay không.

Không Chỉ Mình Bạn Bối Rối

Hầu hết những người tìm đến tôi đều nói rằng họ cảm thấy mình là người duy nhất không thể quyết định. Tôi luôn nói ngay với họ: Bạn không phải là người duy nhất.

Xã hội hiện nay dành rất ít không gian cho sự do dự trong chủ đề này. Chúng ta sống trong một thế giới đề cao việc sinh con, nơi thông điệp ngầm là: Ai cũng nên muốn có con, và phải có con.

Dù phong trào sống không con ngày càng lớn mạnh và đáng được ủng hộ, thì những tiếng nói mạnh mẽ nhất trong phong trào này lại thường đến từ những người đã quyết tâm sống không con. Họ xứng đáng được tôn trọng, nhưng đối với nhiều người, việc nhận ra mình thực sự muốn gì không hề dễ dàng. Điều này thường khiến họ cảm thấy xấu hổ hơn, bởi dường như ai cũng đưa ra quyết định của mình một cách nhẹ nhàng.

Người ta thường tin rằng sẽ đến lúc mỗi người "chỉ cần biết" mình muốn gì. Dù điều đó đúng với một số người, nhưng lại là một lầm tưởng khi cho rằng nó đúng với tất cả mọi người.

Những Nỗi Đau Khi Phải Quyết Định Trong Tuyệt Vọng

Sự thật đáng buồn là hầu hết những người tìm đến tôi đã đấu tranh với quyết định này trong 10, 15, thậm chí 20 năm. Điều đó khiến tôi vô cùng đau lòng. Nhiều người không nhận ra mình đang lưỡng lự, bởi họ đã sống theo một giả định như: “Tất nhiên là một ngày nào đó tôi sẽ có con” hoặc “Tôi sẽ không bao giờ có con.”

Rồi một ngày, thời gian, tuổi tác, hoặc một mối quan hệ sắp chấm dứt hay bắt đầu buộc họ phải đối mặt với quyết định. Lúc đó, nỗi sợ chứ không phải mong muốn dẫn dắt cảm xúc của họ. Đưa ra quyết định dựa trên nỗi sợ là một quá trình cô độc, đau đớn, và thường khiến con người không thể tiến bước. Nhưng khi quyết định được thực hiện dựa trên mong muốn, niềm vui, hoặc sự rõ ràng, trải nghiệm sẽ hoàn toàn khác.

Hành Trình Cá Nhân Của Mỗi Người

Điều đầu tiên tôi luôn nói rõ với các khách hàng của mình là: Quyết định có con, nuôi con, hay sống một cuộc đời không con là một hành trình hoàn toàn riêng biệt với mỗi cá nhân.

Không ai có thể nói cho bạn biết đâu là đúng với bạn, nhưng xã hội, gia đình, và cả những giả định của chính bạn vẫn thường xuyên tác động, thậm chí áp đặt một lựa chọn cụ thể.

Lựa Chọn Có Nên Sinh Con Hay Không: Một Hành Trình Tự Do Đích Thực

Nhiều người rơi vào tình thế “ngẫu nhiên” với quyết định làm cha mẹ: có người không muốn có con nhưng cuối cùng lại yêu thích trải nghiệm ấy; cũng có người mong mỏi làm cha mẹ nhưng không có con và rồi nhận ra mình vẫn hạnh phúc. Điều đó thật tuyệt vời khi xảy ra, nhưng may rủi không phải là con đường dẫn đến một cuộc sống viên mãn. Tự đưa ra quyết định, sau khi hiểu rõ điều mình muốn và lý do đằng sau mong muốn ấy, mới chính là tự do thực sự.

Theo tôi, nếu mỗi người đều dành thời gian để suy ngẫm xem việc làm cha mẹ có phù hợp với mình hay không – bất kể họ chắc chắn hay phân vân về câu trả lời – hành trình đi đến quyết định cuối cùng sẽ trở nên nhẹ nhàng hơn và ít nỗi sợ hãi hơn.

Điều tôi thường nhấn mạnh với các khách hàng của mình là lý do chính khiến họ cảm thấy mắc kẹt không phải vì hoàn cảnh, mà bởi vì họ đang cố gắng làm hai việc cùng lúc: xác định điều mình muốn (mong ước của trái tim về việc làm cha mẹ) và quyết định mình sẽ làm gì về điều đó.

Hệ quả là tâm trí rơi vào trạng thái bế tắc, và bạn không thể suy nghĩ để thoát ra.

Điều quan trọng là hiểu rằng mong muốn và quyết định của một người không phải lúc nào cũng giống nhau, và mục tiêu cũng không phải để chúng đồng nhất. Mục tiêu là hiểu rõ sự thật trong lòng bạn về cả hai khía cạnh này.

Bạn có thể muốn trở thành cha mẹ nhưng quyết định không thực hiện vì nhiều lý do. Hoặc bạn nhận ra mình từng mong muốn có con, nhưng tại thời điểm này lại không muốn vì đó không còn là mục tiêu sống. Cũng có thể bạn quyết định có con không phải vì đây là lựa chọn đầu tiên, mà bởi những lý do khác – và điều quan trọng là không để sự hối tiếc chi phối quyết định ấy.

Tách Bạch Mong Muốn và Quyết Định

Cách hiệu quả nhất để đưa ra quyết định là tạm gác áp lực phải quyết định sang một bên, tập trung hoàn toàn vào việc hiểu mong muốn của mình. Hãy tưởng tượng một nơi an yên, nơi không tồn tại sợ hãi, phán xét, hay xấu hổ. Ở đó, không có câu trả lời đúng hay sai. Nghe thật dễ chịu, phải không?

Tôi tin rằng mỗi người cần có một không gian riêng tư, không bị ràng buộc, để tìm hiểu điều mình thực sự mong muốn. Và tôi đã có vinh dự tạo ra môi trường như vậy cho các khách hàng của mình. Giờ đây, tôi muốn giúp bạn tự tạo ra không gian ấy cho chính mình.

Làm Sao Để Tiến Bước?

Suốt 30 năm qua, tôi đã hướng dẫn những người phân vân thông qua một quy trình có trật tự để họ tìm thấy sự rõ ràng mà họ tìm kiếm. Việc không quyết định có thể dẫn đến cảm giác đau đớn về mặt cảm xúc, với những kế hoạch bị đình trệ, đôi khi còn ảnh hưởng đến tài chính – đặc biệt là với phụ nữ, khi họ ngần ngại phát triển sự nghiệp vì “biết đâu mình sẽ muốn sinh con.” Nhưng có những cách để thoát khỏi sự bế tắc này.

Dưới đây là vài lời khuyên để bạn bắt đầu:

Tạm dừng mọi cuộc thảo luận. Dành ra từ 1 đến 3 tháng không bàn luận về chủ đề này với bạn đời. Nếu bạn đang độc thân, hãy ngừng suy nghĩ hoặc nói về nó với người khác. Trong thời gian này, hãy quyết định rằng bạn không cần biết mình muốn gì hay sẽ làm gì. Hãy gác lại mọi suy nghĩ theo bất kỳ hướng nào.

Chấp nhận rằng sự do dự không phải là lỗi của bạn. Cảm giác bối rối thường phức tạp hơn những gì ta nhìn thấy, và nó không chứng tỏ rằng bạn có điều gì đó sai trái.

Dừng việc lập danh sách ưu và nhược điểm. Nếu bạn đã làm điều này nhiều lần nhưng không tiến triển, thì thêm một danh sách nữa cũng không phải giải pháp.

Hãy lập danh sách ba quyết định mà bạn từng đưa ra vì cảm giác đúng đắn từ trong lòng. Viết vài dòng mô tả cảm giác tuyệt vời khi đưa ra những quyết định đó. Đó chính là cảm giác bạn xứng đáng trải nghiệm khi quyết định về việc làm cha mẹ hay sống không con.

Tách bạch giữa mong muốn và quyết định bằng cách tạm thời gạt quyết định sang một bên cho đến khi bạn thực sự rõ ràng về mong muốn của mình.

Để thực hiện điều này, hãy bắt đầu bằng cách lập một danh sách tất cả những nỗi sợ hãi liên quan đến quyết định này. Kế đến, viết ra tất cả các yếu tố cụ thể hoặc hoàn cảnh bên ngoài trong cuộc sống của bạn mà bạn không thể ngừng nghĩ đến (tuổi tác, sức khỏe, sự nghiệp, tình trạng mối quan hệ, v.v.). Sau đó, đặt hai danh sách này vào một phong bì và cất phong bì đó ra khỏi tầm mắt. Đừng mở lại hay để tâm đến những điều trong phong bì đó cho đến khi bạn thực sự hiểu rõ mong muốn của mình.

Điều quan trọng là phải biết lý do tại sao bạn muốn điều mình muốn – không phải vì bạn nợ ai lời giải thích, mà bởi vì bạn cần hiểu động lực sâu thẳm trong lòng mình. Điều này giúp bạn trung thực với chính bản thân, từ đó đưa ra quyết định không bị chi phối bởi nỗi sợ hãi hay áp lực từ bên ngoài.

6. Hãy thử viết theo kiểu tự do, không gò bó với những gợi ý sau đây:

• “Tôi luôn nghĩ rằng cuộc sống của mình đến giờ sẽ trông như thế này…” Sau khi viết xong, hãy đọc lại những gì bạn vừa viết và cảm nhận về nó. Hãy viết tiếp về cảm xúc khi bạn đọc lại.
• Những thông điệp bằng lời nói và không lời mà bạn nhận được từ cha mẹ, cộng đồng, tôn giáo, và xã hội về việc trở thành cha/mẹ là gì?
• Hãy thử đưa ra quyết định rằng bạn sẽ sinh con hoặc nuôi dạy một đứa trẻ, và sống với quyết định đó trong năm ngày. Trong thời gian đó, mỗi ngày hãy viết về cảm giác của bạn đối với quyết định mà bạn đang giả định là đã chọn. Đừng mặc cả với quyết định này. Càng nhập tâm vào quyết định đó, bạn càng hiểu rõ hơn về chính mình.
• Ngược lại, hãy đưa ra quyết định sống một cuộc đời không con cái trong năm ngày. Trong thời gian đó, mỗi ngày hãy viết về cảm xúc của bạn đối với quyết định mà bạn đang giả định là đã chọn. Đừng thương lượng với quyết định. Càng nhập vai vào quyết định này, bạn càng nhận được nhiều thông tin hơn về bản thân mình.
• Điều gì cần xảy ra hoặc bạn cần có những gì để nói “có” với việc làm cha/mẹ và cảm thấy hài lòng về quyết định đó?
• Điều gì cần xảy ra hoặc bạn cần có những gì để nói “có” với cuộc sống không con cái và cảm thấy hài lòng về quyết định đó?

Thời gian khám phá này, không chịu áp lực phải đưa ra quyết định, sẽ giúp bạn khám phá mong muốn chân thật của mình. Khi bạn biết điều gì thúc đẩy mong muốn đó từ sâu thẳm bên trong, bạn sẽ giải phóng bản thân để đưa ra một quyết định có ý thức về điều bạn sẽ làm. Đưa ra quyết định quá sớm, khi chưa thực sự rõ ràng về mong muốn, chỉ khiến quá trình này thêm phức tạp và kéo dài cảm giác bất an mà bạn không đáng phải chịu.

Quan trọng hơn cả, hãy nhớ rằng, dù bạn đưa ra quyết định có ý thức thế nào, bạn vẫn phải chấp nhận một sự thật phổ quát: bạn không thể kiểm soát hoàn toàn cách cuộc sống của mình sẽ diễn ra, dù có con hay không. Cố gắng kiểm soát kết quả bằng cách tưởng tượng mọi kịch bản chỉ khiến bạn khổ sở vì đó là điều không thể đạt được.

Điều duy nhất nằm trong tầm kiểm soát 100% của bạn là niềm tin rằng bạn sẽ ổn, bất kể kết quả ra sao, và bạn sẽ tìm kiếm sự giúp đỡ khi cần.

Bạn chỉ có thể biết cách bạn muốn cuộc sống của mình diễn ra và làm mọi thứ có thể để biến điều đó thành hiện thực. Tuy nhiên, nếu cuộc sống mà bạn hình dung không trở thành sự thật, điều đó không có nghĩa câu chuyện của bạn đã kết thúc và bạn phải chịu đau khổ.

Làm cha mẹ không phải là định mệnh cũng không phải là một cuộc tranh luận. Không có lựa chọn nào là đúng tuyệt đối. Chỉ có bạn mới biết điều gì là đúng với mình: bạn chính là người chèo lái con thuyền cuộc đời mình.

Ann Davidman là một nhà trị liệu hôn nhân và gia đình có giấy phép hành nghề, chuyên gia hướng dẫn về sự rõ ràng trong việc có con, và tác giả. Bà là đồng tác giả cuốn sách Motherhood — Is It for Me? Your Step-by-Step Guide to Clarity cùng với Denise L. Carlini. Cuốn sách này cũng dành cho nam giới (với một vài điều chỉnh về đại từ).

Nguồn: I help people decide if they want to have kids – Psychology Today