11 lý do khiến người ta kẹt lại trong một mối quan hệ không lành mạnh

Bạn đã bao giờ nhìn lại một mối quan hệ cũ và tự hỏi: “Mình đã nghĩ gì vậy?” Chỉ khi nhìn về quá khứ, bạn mới nhận ra mối quan hệ ấy đã không lành mạnh đến mức nào và tự thắc mắc làm thế nào mình đã chịu đựng nó lâu đến vậy. Có lẽ bạn chưa từng trải qua chuyện này, nhưng đã tự hỏi vì sao một người bạn hay người thân lại cứ ở mãi trong một mối quan hệ khiến họ khổ sở. Giống như một tấm kính chắn gió bị bẩn, đôi khi bạn không nhìn rõ những gì ngay trước mắt cho đến khi lớp bụi mờ được lau sạch.

Thực tế, không phải ai cũng thiếu nhận thức về tình trạng mối quan hệ của mình. Trong sâu thẳm, luôn có một giọng nói nhỏ bé kêu gọi họ đối diện với sự thật, nhưng nỗi sợ hãi tiềm ẩn lại khiến họ chôn vùi điều đó. Nếu bạn cảm thấy khó buông bỏ một mối quan hệ không lành mạnh, hãy xem liệu những lý do sau đây có đang giữ chân bạn:

1. Bạn sợ cô đơn và cho rằng có ai đó bên cạnh vẫn tốt hơn là ở một mình

Đối với nhiều người, nỗi sợ cô đơn cùng cảm giác tự ti là động lực mạnh mẽ khiến họ duy trì một mối quan hệ đã đến lúc chấm dứt. Tuy nhiên, khi ở bên một người không phù hợp, bạn thường vẫn cảm thấy cô đơn vì không được yêu thương và chăm sóc theo cách phù hợp với nhu cầu của mình.

2. Vết thương trong gắn bó khiến bạn cảm thấy việc buông bỏ là điều không thể

Những người lớn lên trong môi trường có cha mẹ không nhất quán hoặc không đáp ứng được nhu cầu tình cảm trong giai đoạn phát triển quan trọng thường dễ bị thu hút bởi một người bạn đời mang những đặc điểm tương tự. Đơn giản vì điều đó tạo cảm giác quen thuộc, như thể họ đã biết người ấy từ rất lâu.

Nếu bạn đã từng gắn tình yêu với xung đột, bất ổn hoặc sự không nhất quán, có thể một phần trong bạn đang níu kéo hy vọng rằng lần này mọi chuyện sẽ khác. Vì thế, việc buông bỏ một mối quan hệ như vậy giống như phá vỡ hệ thống gắn bó trong bạn, đòi hỏi bạn phải từ bỏ ảo tưởng ấy – điều có thể dẫn đến sự lo lắng và phản kháng mạnh mẽ.

Những người có kiểu gắn bó lo âu thường gặp nhiều khó khăn hơn trong việc rời bỏ một mối quan hệ không lành mạnh.

3. Bạn đã đầu tư quá nhiều thời gian và công sức và sợ phải bắt đầu lại

Hiện tượng "ngụy biện chi phí chìm" là khi bạn ngại từ bỏ điều gì đó mình đã đầu tư rất nhiều thời gian và năng lượng, dù biết rằng thay đổi có thể tốt hơn cho bản thân.

Nếu bạn thấy khó rời bỏ một mối quan hệ không lành mạnh, có lẽ bạn đang cảm thấy tiếc nuối cho những gì đã bỏ ra và sợ hãi trước viễn cảnh phải bắt đầu lại từ đầu.

4. Bạn đặt hy vọng vào tiềm năng của người ấy, thay vì chấp nhận con người thật của họ

Nuôi hy vọng rằng người mình yêu sẽ thay đổi là một công thức dẫn đến thất vọng. Điều này cũng làm lu mờ khả năng nhận ra những dấu hiệu cảnh báo ngay trước mắt.

Hy vọng rằng đối phương sẽ thay đổi chẳng khác nào việc bạn rất đói bụng nhưng cứ nhặt nhạnh những mẩu vụn bánh, mong chúng sẽ tạo thành một bữa ăn thịnh soạn – cuối cùng bạn vẫn đói và không hài lòng.

Khi hẹn hò, hãy chấp nhận nguyên tắc “Thấy gì, nhận nấy” và có thể vui mừng bất ngờ khi khám phá thêm điều tốt đẹp về người ấy, thay vì đặt cược vào một viễn cảnh không chắc chắn.

5. Bạn gắn giá trị bản thân với tình trạng mối quan hệ của mình

Có thể do ảnh hưởng từ văn hóa, cách giáo dục gia đình, hoặc giai đoạn hiện tại trong cuộc đời, bạn cảm thấy áp lực phải có một mối quan hệ để khẳng định giá trị của bản thân.

Tuy nhiên, tình trạng mối quan hệ không định nghĩa con người bạn, cũng giống như công việc hay ngành học của bạn không định nghĩa bạn. Khi bạn gắn giá trị bản thân vào tình trạng mối quan hệ, bạn không thể đưa ra quyết định phù hợp với giá trị và lợi ích của chính mình. Kết quả là, bạn dễ bám víu vào ảo tưởng về một mối quan hệ hoàn hảo và đánh mất chính mình.

6. Bạn không biết mình là ai ngoài mối quan hệ này

Nếu trong suốt mối quan hệ, bạn đã đánh mất bản sắc của mình hoặc xa rời hệ thống hỗ trợ cá nhân, việc buông bỏ có thể trở nên khó khăn vì bạn không còn nhận ra con người thật của mình khi không có mối quan hệ này.

7. Đối phương có hành vi bạo hành cảm xúc

Khi đối phương liên tục bạo hành cảm xúc, bạn sẽ dễ nghi ngờ bản năng và mất niềm tin vào chính mình. Những người thường xuyên thao túng hoặc đổ lỗi sẽ không chịu trách nhiệm về hành vi của họ, thay vào đó làm bạn cảm thấy mình sai. Hệ quả là, bạn có thể đổ lỗi mọi vấn đề trong mối quan hệ lên bản thân, tin rằng bạn mới là người có lỗi, chứ không phải mối quan hệ.

8. Bạn đã quen với việc làm “người hàn gắn” trong mối quan hệ, hy sinh bản thân để cố gắng giữ gìn

Nếu bạn lớn lên trong một gia đình nhiều xung đột và bất ổn, hoặc phải gánh vác vai trò như một phụ huynh thay thế khi còn nhỏ, bạn có thể đã học cách làm người hòa giải hoặc chăm sóc người khác. Bạn có thể quen nhìn thấy tình yêu như một thứ cần phải “đạt được” hoặc “chiến đấu để giành lấy.”

Khi bước vào một mối quan hệ có cấu trúc tương tự, bạn sẽ cảm thấy thân thuộc, thậm chí bị cuốn hút mạnh mẽ vì sự quen thuộc này. Điều đó khiến việc buông bỏ mối quan hệ trở nên khó khăn hơn, ngay cả khi nó không lành mạnh. Nếu đây là mô thức lặp lại trong các mối quan hệ của bạn, một mối quan hệ lành mạnh, nơi bạn không cần gánh vác vai trò đó, có thể ban đầu sẽ khiến bạn cảm thấy… nhàm chán.

9. Bạn nhầm lẫn giữa cảm xúc mãnh liệt và sự phù hợp

Khi sự cuốn hút mãnh liệt xuất hiện từ sớm, bạn dễ lầm tưởng rằng đó là sự hòa hợp, bỏ qua những dấu hiệu cảnh báo. Điều này tạo nền tảng cho việc bám víu vào một ảo mộng thay vì con người thật trước mắt. Và khi phải buông bỏ, bạn phải đối mặt với sự thật rằng ảo mộng đó chưa từng tồn tại.

10. Bạn bị cuốn vào những “đỉnh cao” và “vực sâu” trong mối quan hệ

Trong kiểu quan hệ này, những khoảnh khắc thăng hoa rất đáng nhớ, nhưng sự thất vọng lại đau đớn đến cùng cực. Đối phương có thể lúc nồng ấm, lúc lạnh lùng, khiến bạn không biết khi nào cảm giác thăng hoa tiếp theo sẽ đến. Nhưng khi nó xuất hiện, cảm xúc bùng nổ ấy khiến bạn cảm thấy đặc biệt và cuốn hút.

Hiệu ứng củng cố ngắt quãng này làm bạn khó buông bỏ, vì bạn vô thức chờ đợi lần “thăng hoa” tiếp theo.

11. Bạn tin rằng “mối quan hệ nào cũng có lúc khó khăn” và đây chỉ là giai đoạn tạm thời

Đúng là mối quan hệ đòi hỏi sự nỗ lực, nhưng không nên khó khăn đến mức khiến bạn đánh mất giá trị bản thân hoặc con người thực sự của mình.

Mối quan hệ là nơi bạn tìm thấy sự ổn định và cảm giác an toàn, chứ không phải là nguồn cơn của sự đau khổ hay khiến bạn xa rời bản ngã.

Lời nhắn nhủ

Hãy nhớ rằng bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo. Nó không thể thay thế lời khuyên hoặc chẩn đoán chuyên môn từ các chuyên gia tâm lý. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào về tình trạng hoặc sức khỏe tinh thần của mình, hãy tìm đến sự hỗ trợ từ các chuyên gia tâm lý hoặc những người có chuyên môn đáng tin cậy.

Nguồn: 11 Reasons Why People Stay in Unhealthy Relationships – Psychology Today