8 sai lầm của các cặp đôi lớn lên trong sự bỏ mặc cảm xúc

• Những đứa trẻ lớn lên trong sự bỏ mặc cảm xúc không có cơ hội được học về cảm xúc như những đứa trẻ khác.
• Những gia đình phớt lờ hoặc không khuyến khích con cái bộc lộ cảm xúc vô tình dạy chúng cách phớt lờ chính mình khi trưởng thành.
• Khi không có kỹ năng xử lý cảm xúc, các cặp vợ chồng có thể chọn cách im lặng, né tránh hoặc diễn đạt sai những gì họ thực sự cảm nhận trong các cuộc tranh luận.

Điều thử thách một mối quan hệ không phải là mức độ hòa hợp hay tình yêu sâu đậm đến đâu. Thử thách thực sự nằm ở cách hai người cùng nhau giải quyết vấn đề.

Nếu bạn hoặc người bạn đời từng lớn lên trong sự bỏ mặc cảm xúc, khả năng giao tiếp về những vấn đề tình cảm giữa hai người sẽ bị ảnh hưởng nặng nề, đặc biệt là trong những tình huống có cảm xúc tiêu cực.

Khi Cảm Xúc Bị Bỏ Mặc Từ Thời Thơ Ấu

Trưởng thành trong một gia đình không khuyến khích hoặc phớt lờ những vấn đề cảm xúc có thể để lại hai ảnh hưởng lớn kéo dài đến tận đời sống hôn nhân sau này.

Thứ nhất, bạn học được cách né tránh xung đột, không biết phải nói về những điều khó khăn như thế nào.

Thứ hai, bạn không được dạy cách nhận diện, hiểu, thể hiện và vượt qua những cảm xúc phức tạp. Nói cách khác, bạn bước vào cuộc sống trưởng thành với một lỗ hổng lớn trong bộ kỹ năng cảm xúc – thứ rất quan trọng để có một cuộc hôn nhân bền vững.

Dù hai điều này gây nhiều trở ngại, nhưng chúng không phải là điều không thể thay đổi. Trước tiên, hãy hiểu về vai trò của cảm xúc trong một mối quan hệ.

Cảm Xúc Trong Một Mối Quan Hệ

Cảm xúc hiếm khi đơn giản, rõ ràng hay chỉ có một tầng nghĩa. Chúng có thể phức tạp, thay đổi liên tục và chồng chéo lên nhau.

Trong một mối quan hệ, những cảm xúc mạnh mẽ cần được nhận diện và xử lý, đặc biệt là cơn giận dữ và nỗi tổn thương, vì chúng giống như hồi chuông báo động trong cơ thể. Nếu không được thừa nhận và kiểm soát, giận dữ có thể trở nên hủy hoại.

Những người từng bị bỏ mặc cảm xúc từ nhỏ thường không nhận ra họ đang cảm thấy gì khi cảm xúc ấy xảy ra. Họ có thể giận dữ, tổn thương mà không hay biết, hoặc nhận ra nhưng không biết phải làm gì với chúng.

Nhận diện cảm xúc, kiểm soát chúng và chia sẻ với bạn đời đều là những kỹ năng có thể học được – ở bất cứ thời điểm nào trong cuộc đời.

Image: Prostock-studio/Shutterstock

Câu Chuyện Của Jay

Jay lớn lên trong một gia đình thiếu quan tâm đến cảm xúc. Bố mẹ anh là những người chăm chỉ và yêu thương con cái, nhưng họ không nhận thức rõ về cảm xúc của chính mình, cũng như không biết cách khuyến khích con bày tỏ. Khi Jay buồn bã hay tức giận, bố anh thường gạt đi: “Bỏ qua đi con.”

Mẹ anh lại không thoải mái khi con cái quá vui vẻ, bà sẽ quát lên mỗi khi thấy chúng cười đùa quá lớn: “Trật tự ngay, đừng làm ồn nữa!”

Ba mươi chín năm sau, Jay đối diện với một tình huống khó xử trong hôn nhân. Anh phát hiện ra vợ mình, Jenna, đã kể với một người bạn về vấn đề nghiện rượu của bố anh. Với Jay, đây là chuyện riêng của gia đình, và anh cảm thấy bị tổn thương, không được tôn trọng, thậm chí như bị phản bội.

Nhưng lớn lên trong một gia đình bỏ mặc cảm xúc đã khiến Jay – giống như nhiều người khác – dễ mắc sai lầm trong cách phản ứng với những tổn thương này.

8 Sai Lầm Người Thiếu Kỹ Năng Cảm Xúc Thường Mắc Khi Xung Đột

Né tránh vấn đề

Jay có thể không nhận ra rằng mình đang buồn bã. Hoặc anh ấy biết mình rất khó chịu, nhưng lại nghĩ rằng chuyện này không đáng để nói ra. Vì vậy, anh chọn cách tự nhủ: “Thôi bỏ qua đi.”

Tự cho rằng cảm xúc của mình là sai hoặc không quan trọng

Khi còn nhỏ, cha mẹ Jay đã vô tình dạy anh rằng cảm xúc chẳng có ý nghĩa gì bằng cách phớt lờ hoặc dập tắt chúng. Thế nên bây giờ, Jay rất dễ bỏ qua cảm xúc của chính mình. Anh có thể nghĩ: “Chuyện này đâu có gì to tát” hoặc “Mình đang phản ứng thái quá rồi.”

Tranh luận về sự kiện thay vì nói về điều thực sự quan trọng

Jay có thể sẽ không nói với Jenna rằng: “Anh cảm thấy tổn thương và không được tôn trọng khi em kể chuyện riêng của anh cho bạn em nghe.” Thay vào đó, anh dễ bị cuốn vào cuộc tranh luận về việc ai nói gì, khi nào, hoặc về mức độ nghiêm trọng trong chuyện uống rượu của cha anh. Cả hai hướng này đều không giúp ích gì cho vấn đề.

Đóng băng cảm xúc khi mọi thứ trở nên khó khăn

Mỗi khi bị quá tải cảm xúc hoặc khi cuộc nói chuyện với Jenna vượt quá khả năng kiểm soát của mình, Jay có thể đờ người ra, ánh mắt trở nên trống rỗng và tâm trí như trôi đi đâu đó, mặc dù anh vẫn đang ở trong phòng.

Từ bỏ quá sớm

Khi cảm thấy bế tắc trong cuộc nói chuyện với Jenna, Jay có thể bỏ đi giữa chừng, để lại cô ấy với nỗi bực bội chưa được giải tỏa. Hoặc anh có thể buông một câu “Thôi được, em thắng. Anh chịu.” – dù có hoặc không kèm theo chút mỉa mai.

Dùng những từ ngữ cực đoan hoặc hiểu sai ý của đối phương

Jay có thể nói những câu như: “Lúc nào em cũng kể chuyện của anh cho người khác” hay “Anh không bao giờ có thể tin em nữa.”
Những từ như “luôn luôn,” “không bao giờ,” “tất cả,” “không có gì” khiến cuộc trò chuyện trở nên gay gắt và khó tháo gỡ hơn.

Hiểu sai hoặc đơn giản hóa cảm xúc của mình

Jay thực ra đang cảm thấy một loạt cảm xúc chồng chéo lên nhau: tổn thương, thiếu tôn trọng, bị phản bội, nhưng thay vì diễn đạt đúng, anh có thể chỉ nói: “Anh không có gì cả” hoặc đơn giản hóa thành “Anh thấy phiền.”

Thậm chí, anh có thể không dùng từ ngữ nào để diễn đạt cảm xúc của mình, khiến Jenna càng khó hiểu chuyện gì đang xảy ra.

Hiểu lầm cảm xúc của người bạn đời

Ví dụ, nếu Jenna nói: “Em ngạc nhiên vì chuyện này lại làm anh khó chịu đến vậy.”
Jay có thể hiểu lầm rằng cô ấy đang nói: “Cảm xúc của anh không quan trọng.”

Hoặc nếu Jenna nói: “Em giận đấy.”
Jay có thể nghe thành: “Em ghét anh.” rồi phản ứng lại một cách tiêu cực, dù thực tế Jenna không hề có ý đó.

Bây Giờ Phải Làm Gì?

Nếu bạn thấy mình hoặc người bạn đời có những biểu hiện như Jay, tin vui là mối quan hệ của bạn hoàn toàn có thể thay đổi theo hướng tích cực và bền vững.

Chỉ cần bạn nhận ra vấn đề – rằng mình đã bỏ lỡ những kỹ năng cảm xúc quan trọng – thì từ đây, bạn có thể bắt đầu học và rèn luyện chúng.

• Hãy chú ý hơn đến cảm xúc, cả của chính mình và của đối phương.
• Cố gắng diễn đạt cảm xúc của bản thân một cách rõ ràng, chính xác.
• Tập chấp nhận rằng cảm xúc của bạn có giá trị và xứng đáng được lắng nghe.

Sự nỗ lực này, dù nhỏ bé, cũng sẽ khiến người bạn đời của bạn cảm nhận được tình yêu thương. Càng rèn luyện, bạn sẽ càng giỏi hơn trong việc xử lý cảm xúc, và những thiếu hụt từ thời thơ ấu sẽ dần trở thành chuyện của quá khứ. 

Nguồn: 8 Mistakes Made by Couples With Childhood Emotional Neglect | Psychology Today