Cách đón nhận lời chỉ trích

Bị chỉ trích chẳng bao giờ là điều dễ chịu. Hiếm khi nào ta cảm thấy vui vẻ khi phải đọc một bài đăng không mấy thiện cảm trên mạng xã hội về mình, nhận được phản hồi gay gắt về công việc, hay nghe tin người lạ đang bàn tán sau lưng.

Tuy nhiên, mức độ đau lòng mà lời chỉ trích gây ra lại phụ thuộc vào một điều không liên quan nhiều đến chính nội dung mà ta phải đối mặt: mức độ ta yêu thương chính mình.

Phản ứng của ta trước những lời chỉ trích phản ánh sâu sắc cảm giác bên trong về giá trị bản thân. Khi trong lòng ta có đủ sự tự yêu thương và chấp nhận, những lời phê bình chỉ như cơn gió nhẹ thoáng qua. Có thể chúng làm ta bận tâm đôi chút, nhưng chỉ đến bữa tối hoặc cùng lắm là cuối tuần, ta cũng đã vượt qua. Ta có thể mỉm cười, chấp nhận rằng không phải ai cũng yêu quý mình, rằng không phải việc gì ta làm cũng hoàn hảo, và rằng có lẽ đâu đó sẽ luôn có vài người không thích mình, thậm chí căm ghét mình. Nhưng điều đó không phải là tận thế. Hầu hết mọi người vẫn dễ dàng chấp nhận sự hiện diện của ta, và điều đó là đủ.

Photo by Tim Gouw on Unsplash

Nhưng với những ai trong lòng còn nhiều tổn thương, lời chỉ trích lại chẳng khác nào một cuộc tấn công vào quyền được tồn tại của chính mình. Ta không chỉ nghe thấy rằng mình bị phê bình một khía cạnh nhỏ trong công việc; ta cảm thấy như đang bị yêu cầu biến mất. Không phải chỉ một hay hai người đang chê cười ta, mà cả thế giới dường như chỉ đang nghĩ đến sự ngớ ngẩn và vô dụng của ta. Khoảnh khắc bị đánh giá tiêu cực này trở thành vết thương không bao giờ lành. Hận thù ấy sẽ kéo dài mãi mãi. Đó là một thảm họa.

Lời chỉ trích từ bên ngoài trở nên khủng khiếp bởi nó nhanh chóng kết hợp với những lời chỉ trích gay gắt hơn nhiều, vốn đã tồn tại lâu nay bên trong ta. Ta đã quá chật vật để chịu đựng những tiếng nói nội tâm luôn dồn dập khẳng định rằng ta vô giá trị, xấu xí, lừa lọc, đến mức chẳng còn đủ sức để gánh thêm bất kỳ nhắc nhở nào nữa về sự kém cỏi của bản thân. Lời phê bình hiện tại như chiếc chìa khóa tra vào ổ khóa của nỗi căm ghét bản thân từ quá khứ, mở toang cánh cửa để một cơn sóng dữ dội của tự ti và oán trách ùa vào.

Khi đau khổ vì bị chỉ trích, ta nên nhớ rằng mình không yếu đuối một cách bất thường. Thực tế, ta có thể đã phải trải qua một tuổi thơ khắc nghiệt hơn nhiều so với những người khác.

Đã từng có lúc, có thể ta bị sỉ nhục, bị xấu hổ mà không được ai vỗ về, chở che hay trấn an. Đó là lý do hiện tại ta luôn mang nỗi bất an khi bị chỉ trích. Ta không biết cách tự bảo vệ mình trước những lời công kích vì ta chưa từng được yêu thương một cách trọn vẹn. Ta ghét chính mình còn nhiều hơn cả những gì kẻ thù ghét ta. Một phần trong ta đang đối diện với thách thức ở tuổi trưởng thành bằng sự yếu đuối của một đứa trẻ, đứa trẻ từng phải chịu đựng những ánh mắt khinh thường mà không thể chống trả. Thách thức hiện tại khiến ta nghĩ rằng đây là một thảm họa, bởi nó gợi nhắc lại đúng những gì ta đã từng phải trải qua.

Có lẽ ta không dễ dàng ngừng cảm thấy đau khổ vì những lời chỉ trích, nhưng ít nhất ta có thể thay đổi cách ta nhìn nhận nỗi đau đó. Sự tổn thương của ta không phải, như ta vẫn nghĩ, là bằng chứng rằng ta thật tồi tệ. Nó là minh chứng rằng ngày xưa, ta đã không nhận được đủ tình yêu để có thể đứng vững, bao dung với chính mình hơn trong những khoảnh khắc khó khăn. 

Nguồn: HOW TO TAKE CRITICISM - The School Of Life