Khó khăn trong việc sống trọn vẹn ở hiện tại

Rất nhiều người trong chúng ta phải đối mặt với một vấn đề tưởng chừng kỳ lạ: sự bất lực trong việc thực sự sống trọn vẹn trong khoảng thời gian mà ta gọi là hiện tại.

Có lẽ ta đang ở một bãi biển đẹp tuyệt vời vào một ngày đầy nắng, bầu trời xanh thẳm, những hàng cọ cao vút, mảnh mai tựa như không thật. Nhưng “ta” – phần lớn của ta – lại không thực sự có mặt tại đó. Ta có lẽ đang lang thang trong những suy nghĩ về công việc, tranh luận với một đối thủ tưởng tượng, hay lên kế hoạch cho một dự án mới.

Hoặc có thể ta đang ở bữa tiệc sinh nhật của con gái mình, một dịp cực kỳ quan trọng với cô bé mà ta yêu thương hết mực. Nhưng tâm trí ta lại trôi dạt về quá khứ hoặc nhảy đến tương lai. Cơ thể ta đang ở đó, trong hiện tại, nhưng tâm hồn thì không.

Tại sao hiện tại – đặc biệt là những khoảnh khắc tươi đẹp nhất – lại khó khăn đến vậy để ta cảm nhận trọn vẹn? Và ngược lại, vì sao nhiều sự kiện lại dễ dàng để yêu thương, trân trọng và cảm nhận hơn khi chúng đã trở thành quá khứ?

Một lợi ích lớn của quá khứ là nó như một đoạn phim đã được cắt gọn và chỉnh sửa từ hiện tại. Ngay cả những ngày đẹp đẽ nhất trong đời cũng chứa đầy những khoảnh khắc nhạt nhẽo hoặc khó chịu. Nhưng trong ký ức, giống như những biên tập viên tài ba, ta giữ lại những khoảnh khắc đáng nhớ nhất, bỏ qua những đoạn dài vô nghĩa. Ta biến những ngày bình thường thành chuỗi hình ảnh cô đọng và ý nghĩa. Nỗi hoài niệm chính là hiện tại được nâng cấp nhờ một cỗ máy biên tập.

Phần lớn những gì phá hỏng hiện tại là sự lo âu. Hiện tại luôn chứa đựng vô số khả năng – trong đó có cả những khả năng đáng sợ – mà ta luôn ý thức ở một góc nào đó trong tâm trí. Bất cứ điều gì cũng có thể xảy ra: một trận động đất, một cơn đột quỵ, một sự từ chối. Nỗi sợ mơ hồ trước những điều chưa biết luôn bám theo ta.

Tuy nhiên, thực tế là chỉ có một số ít những điều tồi tệ ấy thực sự xảy ra. Và khi nó không đến, ta nhanh chóng quên đi nỗi lo lắng đã từng bủa vây mình (hoặc đúng hơn, ta chuyển nỗi lo đó sang hiện tại mới). Khi nhớ về một sự kiện, ta thường bỏ qua khoảng thời gian mà ta đã dành để hồi hộp dự đoán những viễn cảnh tồi tệ mà cuối cùng không bao giờ trở thành hiện thực.

Cơ thể ta cũng góp phần khiến ta xa rời hiện tại. Nó có những tâm trạng và nhịp điệu riêng, đôi khi hoàn toàn trái ngược với khung cảnh xung quanh. Ta có thể cảm thấy mệt mỏi hay nhút nhát đúng vào lúc lẽ ra cần sự tự tin và phấn chấn. Nhưng những cảm giác lạc nhịp đó cũng thường bị gạt đi trong ký ức; ta sẽ nhớ khung cảnh đại dương hơn là cơn buồn nôn đã khiến ta thu mình lại khi ấy.

Tâm trí con người là một nơi hỗn loạn và rộng lớn. Quá nhiều suy nghĩ tràn ngập trong đó, thường chẳng liên quan gì đến những gì đang diễn ra ngay trước mắt ta. Kết quả là ta trở nên vô tâm với những gì hiện hữu xung quanh. Ai đó đang kể cho ta một câu chuyện quan trọng, nhưng không phải vì ác ý mà ta lơ đễnh – chỉ là ta bị cuốn vào việc quản lý những xung đột và rắc rối bên trong chính mình. Hoặc ta đang ở một địa điểm tuyệt đẹp, nhưng thay vì thưởng thức cây cối và cảnh vật ngoạn mục, ta lại bận rộn lo lắng về một sự kiện sẽ diễn ra trong sáu tháng tới.

Chúng ta cần chuẩn bị tinh thần cho cách thức kỳ lạ mà mình tương tác với thế giới, và không nên tự trách mình quá nhiều vì những khó khăn trong việc cảm nhận trọn vẹn nơi cơ thể và tâm trí đang hiện diện. Ta cũng nên thấu hiểu sự lơ đãng của người khác – khi họ trông có vẻ lo lắng kỳ lạ trong một bữa tiệc mà ta tổ chức, hoặc không thật sự lắng nghe câu chuyện ta kể. Họ, giống như ta, cũng đang vật lộn với những khó khăn trong việc sống trọn vẹn ở hiện tại. Và cũng giống như ta, họ có lẽ sẽ cảm thấy cuộc gặp gỡ này ý nghĩa hơn rất nhiều khi hiện tại đã lùi xa vào ký ức an toàn của quá khứ.

Nguồn: THE DIFFICULTY OF BEING IN THE PRESENT – The School Of Life