Làm sao để được thăng chức: 5 bí mật từ nghiên cứu

Bạn là người chân thành, khiêm tốn, tốt bụng và thông minh. Bạn cắm cúi làm việc chăm chỉ. Nhưng rốt cuộc, bạn vẫn đứng yên một chỗ, dù trong tay là cả một bình xăng đầy.

Trong khi đó, gã đồng nghiệp bên cạnh – người có tham vọng và sự tự tin gấp bội so với năng lực thực sự – lại liên tục được thăng chức. Rõ ràng có một sai sót nào đó trong bộ máy vận hành công lý của vũ trụ.

Nhưng đừng phí thời gian chờ đợi quả báo hay sự trừng phạt của nghiệp chướng. Trong công việc, cũng như trong cuộc sống, không có chuyện công bằng tuyệt đối.

Và những lời khuyên kiểu “cứ làm việc chăm chỉ và đối xử tốt với mọi người thì rồi sẽ được ghi nhận” thực ra chẳng giúp ích gì cả. Nghiên cứu chỉ ra rằng niềm tin này hão huyền không kém gì một bộ phim siêu anh hùng. Chăm chỉ và tốt bụng thôi chưa đủ. (Xin lỗi, nhưng đây không phải là những bài học đạo đức đơn giản như trong mấy bộ phim truyền hình thập niên 80.)

Bạn còn chưa tin sao? Nếu bạn chỉ vừa ghé thăm Trái Đất, thì vâng, những kẻ ích kỷ thường leo lên cao hơn. Các nghiên cứu chỉ ra rằng những người có xu hướng ái kỷ (narcissists) thường dễ được chọn làm lãnh đạo hơn. Họ thăng tiến bất kể năng lực thực tế ra sao, kiếm nhiều tiền hơn, giữ chức vụ lâu hơn, và thậm chí có khả năng giúp công ty vực dậy sau khủng hoảng.

Bạn có thể không thích nghe điều này, nhưng sự thật vẫn là sự thật, dù bạn có phớt lờ nó đi chăng nữa.

Vậy làm thế nào để những người tốt cũng có thể tiến xa, mà không cần trở thành một phiên bản đáng sợ của kẻ ái kỷ kia? Câu trả lời là hãy học hỏi từ họ – nhưng theo cách đúng đắn.

Bạn có thể thăng tiến mà không cần đánh mất chính mình. Và giờ, đã đến lúc vén bức màn huyền thoại về cách sự nghiệp thực sự vận hành…

Hầu hết những cuốn sách về thăng tiến đều vô dụng (nhưng cực kỳ hiệu quả trong việc chữa chứng mất ngủ). Nhưng đừng lo, tôi sẽ dẫn bạn qua ba tác phẩm dựa trên nghiên cứu thực tế: Leadership BS và 7 Rules of Power của giáo sư Stanford Jeffrey Pfeffer, cùng Get Promoted của Michael Wenderoth.

Giờ thì bắt đầu thôi…

1) Đừng Tự Ngáng Đường Mình

Bạn nhìn vào cách công ty xét duyệt tăng lương và thăng chức rồi lắc đầu ngán ngẩm: “Thật bất công!”

Nhưng hãy tự hỏi: Bạn đang dùng điều đó như một lý do để chán nản, hay như một dữ liệu để học hỏi?

Đây là ranh giới giữa tự phát triển bản thân và tự nhấn chìm bản thân. Đừng bỏ thêm đồng xu tức giận vào cỗ máy than vãn trong đầu. Khi bạn thấy bất mãn, hãy tò mò.

Quan sát xung quanh một cách khách quan. Ai là người được thăng chức? Họ làm gì? Điều gì thực sự hiệu quả? Ai là người bị sa thải? Và nếu bạn biết ai đó vừa tài giỏi vừa chính trực, hãy hỏi xin lời khuyên từ họ – và khuyến khích họ nói thẳng. Điều này sẽ giúp bạn dỡ bỏ những ảo tưởng mà bấy lâu nay bạn vẫn tự vẽ ra cho mình.

Hãy bắt đầu hành động dựa trên thế giới thực sự vận hành thế nào – chứ không phải theo cách bạn muốn nó vận hành.

Nếu điều này làm bạn khó chịu, thì xin lỗi… nhưng phần tiếp theo có thể còn khiến bạn bực mình hơn.

2) Hình Ảnh Của Bạn Quan Trọng Hơn Bạn Nghĩ

Những lời khuyên thông thường hay nhắc đến những khái niệm êm tai như “hãy luôn là chính mình”. Nhưng theo giáo sư Herminia Ibarra của INSEAD, nhiều khi “là chính mình” thực ra chỉ là cái cớ để lười biếng.

Cách bạn thể hiện bản thân có vai trò quan trọng hơn bạn nghĩ. Ai cũng hiểu điều đó – cho đến khi họ phải đối diện với sự thật rằng hình ảnh cá nhân không chỉ quan trọng trong buổi phỏng vấn xin việc, mà còn quan trọng trong suốt sự nghiệp.

Nghiên cứu cho thấy các CEO hàng đầu hiểu rằng đóng vai trò của một nhà lãnh đạo cũng là một phần thiết yếu của công việc. Nếu bạn muốn được thăng chức vào vị trí lãnh đạo, bạn cần hành động và được nhìn nhận như một người lãnh đạo.

Và trước khi bạn bắt đầu một tràng than vãn về sự giả tạo của xã hội, hãy thành thật với chính mình:

Bạn có muốn một người lãnh đạo trông lúc nào cũng thiếu tự tin? Không thể khiến người khác cảm thấy an toàn? Không thể giữ vững tinh thần ngay cả khi họ không thực sự chắc chắn?

Nếu bạn là cha mẹ, bạn hẳn biết đôi khi dù không chắc chắn về mọi thứ, bạn vẫn cần hành động như một bậc phụ huynh để giữ cho mọi thứ ổn định. Lãnh đạo cũng không khác gì.

Điều này không có nghĩa là bạn phải đánh mất bản thân, mà là bạn chọn bản thân nào để thể hiện trong từng hoàn cảnh.

Bạn có quyền khó chịu khi thuyết trình trước sếp lớn không? Bạn có quyền ủ rũ trong một cuộc phỏng vấn quan trọng không? Bạn có thể bực bội khi đang cố động viên một người bạn không? Không.

Vậy thì tại sao khi nói đến lãnh đạo, bạn lại nghĩ rằng mình không cần điều chỉnh bản thân?

Và đây mới chỉ là khởi đầu. Muốn thăng tiến? Hãy hiểu luật chơi, nhưng không cần bán rẻ lương tâm. Những người tốt cũng có thể thành công – miễn là họ biết cách.

 Hãy Dẫn Dắt Bản Thân Bằng Sự Tự Tin

Hãy giữ cho mình một phong thái tự tin và nói về những thành tựu của bạn một cách tích cực. Chuyên gia hàng đầu về ảnh hưởng, Robert Cialdini, từng nói: “Có bằng chứng cho thấy nếu bạn không tự khẳng định về bản thân hoặc công việc của mình, điều đó có thể bị xem là một dấu hiệu tiêu cực.”

Tôi đã từng viết trong cuốn sách mới nhất của mình: sự mong manh, dễ tổn thương có thể là yếu tố quan trọng trong các mối quan hệ cá nhân – nhưng trong công việc, nó lại khiến một nhà lãnh đạo trông kém hiệu quả hơn.

Bạn không cần trở thành một kẻ tự luyến, nhưng cũng không thể ngồi yên chờ đợi cơ hội. Một người luôn trong trạng thái “chờ lệnh và làm theo” có thể là một nhân viên giỏi, nhưng họ không bao giờ được xem là nhân tố lãnh đạo. Hãy hành động với sự tự tin, và mọi người sẽ có xu hướng tin rằng bạn có khả năng đương đầu với thử thách.

Chúng ta thường đi theo những người trông có vẻ biết mình đang làm gì – chứ không phải những người lúc nào cũng rụt rè, chờ ai đó trao quyền. Lòng can đảm chính là tấm áo choàng ma thuật giúp bạn gia tăng ảnh hưởng.

Bạn có thể phản đối: “Nhưng điều đó không hợp với tính cách của tôi.”

Đó là bởi vì nó còn mới mẻ với bạn. Bất kỳ kỹ năng nào khi mới học cũng đều cảm thấy không tự nhiên. Nhưng điều đó không có nghĩa là nó sai. Các nghiên cứu cho thấy khi bạn thể hiện sự tự tin, dần dần bạn sẽ tin rằng đó chính là con người thật của mình.

Bạn lại nói: “Nhưng tôi mắc hội chứng kẻ mạo danh (impostor syndrome).”

Thế thì bạn nên vui lên đi. Tôi vừa nói với bạn rằng những người ở vị trí cao hơn bạn cũng từng giả vờ tự tin cho đến khi họ thực sự tin vào nó. Bạn không cô đơn. Thực ra, bạn đang đi đúng con đường của những người thành công.

Giữ phong thái tự tin? Tuyệt. Nhưng chúng ta cần nâng nó lên một tầm cao mới…

3) Hãy Khiến Người Khác Chú Ý Đến Bạn

Hãy nhận lấy công lao cho những gì bạn làm được. Đừng chỉ tạo ra giá trị – hãy chắc chắn rằng người khác biết điều đó.

Nghiên cứu cho thấy việc tự khẳng định bản thân có ảnh hưởng rất lớn đến việc tuyển dụng và đánh giá thăng chức.

Tôi hiểu, bạn không muốn trở thành một kẻ khoe khoang đáng ghét. Nhưng sự thật là những quyết định về tăng lương và thăng chức đều diễn ra sau cánh cửa đóng kín. Nếu không ai biết bạn là ai và bạn đã làm được gì, họ không thể đề xuất bạn.

Đúng vậy, nhiều lời khuyên này sẽ khiến bạn cảm thấy không thoải mái. Nhưng nếu muốn tiến xa, chúng ta cần học cách thoải mái với sự không thoải mái.

Và bây giờ, hãy cất hết mọi vật sắc nhọn đi, vì phần tiếp theo có thể còn khiến bạn khó chịu hơn nữa…

4) Nghệ Thuật Chính Trị Nơi Công Sở

Chỉ cần nhắc đến “chính trị công sở”, nhiều người đã nhăn mặt như thể vừa nghe tiếng một con thằn lằn bay thời tiền sử rú lên. Tôi không trách họ. Nhưng thực tế là:

“Kỹ năng chính trị trong công việc là một trong những yếu tố mạnh mẽ nhất dự đoán sự thành công.”

Và nghiên cứu đã chứng minh điều này hết lần này đến lần khác. Tin tốt là những kỹ năng này không chỉ giúp những kẻ thủ đoạn vươn lên, mà còn có thể giúp những người chính trực và khiêm tốn đạt được thành công.

Tôi biết có người đang nghiến răng rồi đây. Nhưng hãy bình tĩnh suy nghĩ về định nghĩa của “kỹ năng chính trị”: biết cách làm việc với con người và gây ảnh hưởng đến họ – ngay cả khi bạn không thực sự thích họ.

Nếu bạn muốn trở thành lãnh đạo, thì về cơ bản, đó chính là công việc của bạn.

Bước đầu tiên và quan trọng nhất? Hãy xây dựng mối quan hệ với sếp của bạn.

Nói đơn giản: Sếp cần thích bạn. (Vâng, 35% nhân viên ở Mỹ từng nói rằng họ sẵn sàng từ bỏ một khoản tăng lương lớn nếu điều đó đồng nghĩa với việc sếp của họ bị sa thải, nhưng nghĩ như vậy sẽ không giúp bạn được thăng chức.)

Và hãy nhớ: Công ty không thăng chức cho bạn – sếp của bạn mới là người quyết định điều đó.

Ngoài sếp ra, bạn cũng cần đồng minh trong công ty. Muốn người khác ủng hộ bạn? Hãy tự hỏi: “Điều này mang lại lợi ích gì cho họ?”

Làm người tử tế thì tốt, nhưng nghiên cứu cho thấy lòng tốt đơn thuần hiếm khi mang lại sự trao đổi qua lại như ta mong muốn trong công việc. Công sở vận hành mang tính giao dịch nhiều hơn bạn nghĩ.

Vì vậy, đừng chỉ tỏ ra thân thiện. Hãy hiểu rõ nhu cầu của người khác. Điều gì quan trọng nhất với họ? Họ đang gặp khó khăn gì? Ai và điều gì có sức ảnh hưởng đến họ?

Chỉ khi nắm được điều này, bạn mới có thể thực sự tạo ra ảnh hưởng.

Quyền lực đến từ đâu? Từ việc kiểm soát những thứ mà người khác cần nhưng không thể tự có được: chuyên môn, thông tin, ngân sách, sự hỗ trợ, mạng lưới quan hệ hoặc kỹ năng đặc biệt.

Vậy làm sao để có những thứ này? Hãy làm tốt công việc của mình, xây dựng mối quan hệ với cấp trên và đừng ngại yêu cầu những gì bạn cần.

Nghiên cứu cho thấy chúng ta thường đánh giá thấp mức độ hiệu quả của việc đơn giản là “hỏi”. (Một điều thú vị khác từ nghiên cứu đó là rất nhiều người bỏ cuộc trước khi hoàn thành bài thử nghiệm – vì họ cảm thấy việc hỏi xin là không thoải mái. Nhưng thử hỏi xem, liệu bạn có xem ai đó là nhà lãnh đạo thực thụ nếu họ sợ phải yêu cầu những gì cần thiết để hoàn thành công việc không?)

Và khi bạn đã có được chút ảnh hưởng trong công ty, hãy sử dụng nó. Quyền lực không cạn kiệt khi sử dụng – ngược lại, nó càng tăng lên.

Việc thể hiện quyền lực chính là minh chứng cho thấy bạn có quyền lực và biết cách vận dụng nó. Nghe giống một ứng viên lãnh đạo lý tưởng, đúng không?

Hãy nhớ: Bạn không được trả lương theo mức độ chăm chỉ, mà theo mức độ khó thay thế của bạn.

Nếu bạn kiểm soát những nguồn lực quan trọng và có mối quan hệ tốt với những người có quyền quyết định, bạn sẽ không phải là người mà công ty dễ dàng muốn mất đi.

Giờ thì bạn đã biết cách tận dụng những cơ hội có sẵn xung quanh mình. Rất tốt.

Nhưng làm thế nào để có nhiều cơ hội hơn nữa đến với bạn?

 5) Kết nối – Chìa khóa mở cánh cửa thành công

Hãy thử cảm nhận câu này: "Kết nối là yếu tố dự báo mạnh mẽ nhất của thành công."

Dữ liệu từ cuộc khảo sát American Time Use Survey cho thấy, trung bình, mỗi ngày con người dành khoảng 2 tiếng để giao tiếp xã hội. Nhưng bạn biết không? Chỉ có 9 phút trong số đó là dành cho đồng nghiệp. Vui thì có đấy, nhưng để thăng tiến trong sự nghiệp thì e là hơi khó.

Những người khẳng định rằng kết nối đã giúp họ thành công thường dành 6,3 giờ mỗi tuần để kết nối. Trong khi đó, những ai nói rằng việc này không giúp ích gì cho họ lại chỉ dành 2 giờ mỗi tuần cho nó. Chẳng cần phải là thiên tài toán học cũng thấy rõ sự khác biệt. Nghiên cứu còn khuyến nghị rằng nếu thực sự muốn tiến xa, bạn nên dành 8-10 giờ mỗi tuần để kết nối.

Tôi biết chứ, đôi khi việc kết nối có thể khiến bạn cảm thấy gượng gạo, thậm chí có phần "mua bán" tình cảm. Nhưng nếu vì thế mà bỏ lỡ một công cụ quan trọng bậc nhất trong sự nghiệp, thì chẳng khác nào để những kẻ lươn lẹo độc chiếm "cuộc chơi". Khi tìm việc, bạn sẽ chỉ quanh quẩn với những người bạn thân chẳng thể giúp gì cho mình sao? Đương nhiên là không! Bạn sẽ tìm mọi cách tiếp cận những người có thể giúp bạn. Và nếu bạn duy trì việc kết nối này thường xuyên, việc tìm việc sẽ không còn khó khăn nữa. Thậm chí, sẽ đến lúc cơ hội tự tìm đến bạn.

Kết nối không có nghĩa là lợi dụng hay giả tạo. Nếu làm đúng cách, bạn sẽ có thêm những người bạn mới. Còn tệ lắm thì cũng giống như xây dựng mối quan hệ với hàng xóm vậy – không nhất thiết phải yêu quý nhau, nhưng cả hai đều hiểu rằng có một mối quan hệ lịch sự, có qua có lại là điều rất nên làm, vì đến một lúc nào đó, chắc chắn sẽ có lúc cần đến nhau.

Vậy, bạn nên bắt đầu từ đâu?

1. Kích hoạt lại những mối quan hệ cũ. Điều này dễ không tưởng. Bạn đã quen biết nhiều người có thể giúp đỡ mình, chỉ là đã lâu không liên lạc. Hãy chủ động kết nối lại.
2. Tận dụng “siêu kết nối viên” trong mạng lưới của bạn. Nghiên cứu cho thấy, phần lớn các mối quan hệ của chúng ta đều được hình thành nhờ một số ít người đặc biệt. Đó là những "điểm nút" trong mạng lưới kết nối. Hãy tìm đến những người đã từng giới thiệu bạn với những người hữu ích và nhờ họ kết nối thêm.
3. Xây dựng nhóm kết nối. Hãy thường xuyên tập hợp những người thông minh, có chí tiến thủ. Và đừng quên nhờ họ mời thêm những người họ đánh giá cao. Bạn càng kết nối và tạo ra giá trị cho người khác, bạn càng trở thành một "điểm nút" quan trọng. Đến một lúc nào đó, chính bạn sẽ là người được tìm đến.

Chúng ta đã nói rất nhiều điều. Giờ hãy tổng kết lại – và nếu tất cả những điều trên nghe có vẻ thật kinh khủng với bạn, đừng lo, ta sẽ cùng tìm cách khác…

Tóm Lại

Đây là cách để bạn thăng tiến và phát triển sự nghiệp:

• Đừng tự cản đường mình. Đúng là đôi khi mọi thứ không công bằng, nhưng việc than phiền chẳng giúp bạn ngồi vào vị trí mơ ước. Hãy quan sát xem điều gì thực sự tạo nên thành công ở nơi bạn làm việc.
• Hình ảnh của bạn rất quan trọng. Không phải là “Đừng sống thật với bản thân” mà là “Bạn chọn thể hiện phiên bản nào của mình?”. Có những lúc bạn quyết đoán, tự tin – hãy mang phiên bản đó ra thường xuyên hơn.
• Hãy khiến người ta nhớ đến bạn. Dù bạn có đóng góp nhiều đến đâu, nếu không ai biết điều đó, nó cũng chẳng có ý nghĩa gì.
• Chính trị công sở là kỹ năng. Những lãnh đạo cấp cao không dành cả ngày viết báo cáo. Họ dành phần lớn thời gian để quản lý, gây ảnh hưởng và truyền cảm hứng. Nếu bạn không muốn làm những điều đó, có lẽ bạn không thực sự muốn trở thành lãnh đạo.
• Kết nối là chìa khóa. Luôn có ai đó biết nhiều hơn bạn về một lĩnh vực nào đó. Càng quen biết nhiều người như vậy, bạn càng tiến xa.

Đúng là những yếu tố giúp bạn thăng tiến đều có lý, nhưng không phải lúc nào cũng thú vị hay dễ chịu. Nếu không cẩn thận, bạn có thể trượt vào vòng xoáy đấu đá, trở thành một con người độc hại. Nhưng đừng lo, thành công không nhất thiết phải đánh đổi bằng việc biến mình thành kẻ thủ đoạn.

John Hodgman từng viết: “Công việc tệ nhất không phải là công việc vất vả nhất. Công việc tệ nhất là công việc mà bạn biết không dành cho mình, nhưng vẫn cố bám trụ.” Đôi khi, giải pháp tốt nhất không phải là cố gắng thay đổi bản thân để thích nghi, mà là chuyển sang một công ty khác, thậm chí là một ngành khác.

Nhưng liệu ở nơi mới, bạn có gặp phải những vấn đề y hệt? Con người ở đâu cũng có những đặc điểm giống nhau, nhưng từng môi trường sẽ có cách đánh giá và tưởng thưởng khác nhau. Vì vậy, bước đầu tiên là tìm hiểu trước khi nhảy việc. Thật mâu thuẫn khi ta chê bai công ty cũ hời hợt, chỉ biết lợi ích cá nhân… nhưng rồi lại chọn công việc mới chỉ dựa trên lương và danh tiếng. Trước khi nhận lời, hãy trò chuyện với những người đã làm ở đó, để tránh biến sự nghiệp thành một vòng lặp vô tận như trong Groundhog Day.

Nếu bạn thực sự không thích trò chơi chính trị hay kết nối, hãy tìm những công việc mà kết quả có thể đo lường rõ ràng. Albert-László Barabási từ Đại học Northeastern đã nghiên cứu và phát hiện rằng trong những ngành mà hiệu suất làm việc khó đánh giá (đa số các công việc văn phòng), quan hệ đóng vai trò quyết định. Nhưng với những ngành có kết quả rõ ràng và có thể định lượng như lập trình, kinh doanh…, năng lực thực sự là thứ lên tiếng.

Tiến xa trong sự nghiệp không dễ, nhưng cũng không phải là điều bí ẩn. Hãy quan sát xem điều gì được đánh giá cao. Làm việc chăm chỉ và chắc chắn rằng nỗ lực của bạn được ghi nhận. Xây dựng hình ảnh một người lãnh đạo. Sử dụng mọi nguồn lực không chỉ để hoàn thành công việc, mà còn để xây dựng đồng minh. Và đừng bao giờ ngừng kết nối để mở ra những cơ hội mới.

Bạn có thể làm tất cả những điều đó mà vẫn là một người tốt. Không cần gian lận, không cần dối trá… và chắc chắn không cần phải làm thêm một phần Ma Trận nào nữa.

Nguồn: This Is How To Get Promoted: 5 Secrets From Research – Bakadesuyo