Làm sao để lắng nghe chính mình?

Một điều kỳ lạ trong cách chúng ta được tạo hóa nhào nặn là ta không dễ dàng chạm tới những cảm xúc sâu thẳm nhất của mình. Khi ai đó hỏi: “Bạn thế nào rồi?”, ta thường đáp lại một cách hời hợt, không chỉ vì muốn che giấu cảm xúc với người khác, mà đôi khi chính ta cũng không thực sự biết mình đang cảm thấy ra sao.

Ta có thể dành phần lớn cuộc đời mình để hướng sự chú ý ra bên ngoài. Ta tham dự những cuộc họp liên tiếp, lên kế hoạch tài chính, di chuyển từ nơi này sang nơi khác—mà không hề nhận ra rằng, ở một góc khuất nào đó trong tâm hồn, ta đang kiệt sức, tức giận, ghen tị, tan vỡ hay đầy hoài niệm. Những người và tình huống khiến ta cảm thấy như vậy có thể đã biến mất từ lâu trước khi ta kịp nhận thức được cảm xúc của chính mình. Ta là chủ nhân của chính ta, nhưng lại chỉ thực sự sống trong một phần rất nhỏ của bản thân.

Claude Monet, Woman in a Garden, c. 1867

Sự xa lạ với chính cảm xúc của mình có thể bắt nguồn từ những năm tháng đầu đời. Ta chỉ có thể hiểu mình đến mức mà người khác từng quan tâm đến cảm xúc của ta, đặc biệt là những cảm xúc không "bình thường" hay "tốt đẹp". Khi còn nhỏ, có thể ta đã từng buột miệng mong bà ngoại qua đời, mong ngôi trường mình ghét bị thiêu rụi, hay mong đứa em phiền phức biến mất. Một bậc cha mẹ thực sự thấu hiểu sẽ không hốt hoảng hay mắng mỏ, mà sẽ đủ kiên nhẫn để lắng nghe những suy nghĩ ấy mà không phán xét. Nhờ vậy, đứa trẻ không cảm thấy sợ hãi trước những góc tối trong tâm hồn mình, mà học được cách đối diện và thấu hiểu chính mình hơn. Một trong những món quà lớn nhất của việc được lắng nghe là ta biết cách lắng nghe bản thân.

Để dần kết nối lại với cảm xúc thực sự của mình, ta có thể thử một bài tập đơn giản: tự phỏng vấn chính mình. Khi có chút thời gian rảnh—vào buổi tối trước khi ngủ hoặc lúc sáng sớm—ta hãy nằm yên một chỗ, nhắm mắt lại, để tâm trí trôi dạt tự nhiên, rồi hỏi bản thân một vài câu. Hãy trả lời ngay khi ý nghĩ đầu tiên xuất hiện, đừng suy nghĩ quá nhiều. (Vì nếu để quá lâu, cái tôi của ta sẽ tìm cách che giấu hoặc bóp méo sự thật.)

1. Mình đang cảm thấy…
   Câu trả lời có thể buồn hơn, hy vọng hơn, hoặc lặp đi lặp lại hơn ta tưởng. Nhưng nó luôn chân thật.
2. Mình thực sự cần…
   Ta thường bị cuốn theo nhu cầu của người khác mà quên mất những gì bản thân mình đang khao khát. Có thể ta muốn quay lại với người yêu cũ, muốn hét vào mặt mẹ vì bao năm uất ức, hay chỉ đơn giản là muốn thu mình lại, khóc thật to. Những mong muốn này có thể không "đẹp đẽ" theo chuẩn mực xã hội, nhưng thừa nhận chúng là cách giúp ta không bị trói buộc trong lo âu và trầm cảm—và giúp cơ thể ta không phải lên tiếng qua những cơn đau đầu, cơn ho hay những cơn đau lưng kéo dài.
3. Mình đang giận vì…
   Ngay từ nhỏ, ta đã được dạy rằng tức giận là điều không tốt. Nhưng việc bị cấm thể hiện cơn giận không làm nó biến mất, mà chỉ khiến nó dồn nén lại như một ngọn núi lửa âm ỉ.
4. Mình tổn thương vì…
   Ta mỏng manh hơn ta nghĩ. Không một giờ nào trôi qua mà lòng tự trọng của ta không bị tổn thương ở mức độ nào đó. Ta đã học cách tỏ ra mạnh mẽ, nhưng lớp giáp đó chỉ bảo vệ vẻ ngoài của ta—còn bên trong, ta vẫn dễ tổn thương như một đứa trẻ bốn tuổi.
5. Cơ thể mình đang muốn…
   Nghe có vẻ lạ, nhưng cơ thể cũng có những điều muốn nói. Và nếu ta không chịu lắng nghe, nó sẽ gửi thông điệp bằng cách duy nhất mà nó có thể: thông qua bệnh tật.

Sau khoảng hai mươi phút tự vấn, có thể ta sẽ cảm thấy mình khác đi một chút so với những gì ta vẫn tưởng. Ta có thể nhận ra mình kỳ lạ hơn, nhưng cũng sống động hơn, thú vị hơn. Ta đánh đổi một bản ngã bóng bẩy nhưng giả tạo để lấy sự thật. Và càng hiểu rõ những gì đang diễn ra bên trong mình, ta sẽ càng cảm thấy nhẹ nhõm, tự do và bớt gánh nặng hơn.

Nguồn: HOW TO CHECK IN ON OURSELVES – The School Of Life