Mây, Cây, Suối

Có lẽ chưa ai từng nghi ngờ rằng những điều ấy – mây, cây, suối – đều thật đẹp. Chúng đại diện cho thiên nhiên ở trạng thái dịu dàng và thanh bình nhất. Sự cuốn hút của chúng đến từ bản năng con người. Thế nhưng, ta lại thường xem chúng là điều hiển nhiên. Chúng chỉ như một phông nền dễ chịu cho những thứ khác: từ cửa sổ máy bay, ta thoáng thấy một biển mây. Thật đẹp – trong khoảnh khắc ngắn ngủi. Rồi tiếp viên mang đến đồ ăn nhẹ, và ta mải mê với vài tập phim Mad Men còn bỏ lỡ. Tiệc cưới của người họ hàng từng tổ chức dưới tán những cây sồi cổ thụ, chúng tuyệt đẹp – nhưng đó là hai năm trước, và có lẽ từ đó đến nay, ta chưa một lần thực sự ngắm nhìn một cái cây. Ta từng say mê con suối thời thơ bé, nơi đã bao lần chặn dòng nước bằng những viên đá chỉ để chứng kiến dòng chảy bất mãn cuốn trôi tất cả. Ở đâu đó, chắc chắn vẫn còn rất nhiều con suối như thế. Nhưng thế giới của người lớn dường như chẳng có chỗ cho những dòng suối nhỏ bé kia.

Vấn đề là ta không được khuyến khích để chú tâm vào những điều giản dị như vậy. Trong một thời đại bận rộn và thực dụng, hiếm có lời giải thích nào về ý nghĩa của việc dừng lại để chiêm nghiệm thiên nhiên. Tuy nhiên, việc dành vài khoảnh khắc lặng yên để quan sát mây, cây và suối thực sự có thể đóng vai trò nhỏ nhưng quan trọng trong việc tìm kiếm sự cân bằng và giữ cho đời sống tâm hồn ta không rơi vào hỗn loạn.

MÂY

Ta luôn chìm trong những suy nghĩ về bản thân, thường là một cách chẳng mấy tích cực. Nhưng mây lại thờ ơ một cách hữu ích với tất cả những lo âu đó. Chúng không quan tâm đến thời trang, chẳng bận lòng với những lời đàm tiếu, cũng chẳng màng đến địa vị hay sự thiếu thốn của ta.

Mây luôn ở gần ta, bao la và lặng lẽ. Một cụm mây xám tách ra từ đám mây lớn, trôi dần qua bầu trời, từng chút một mất đi đường nét. Mười phút sau, nó gần như không còn nhận ra được nữa. Chẳng bao lâu sau, nó hòa vào một đám mây khác, chấm dứt sự tồn tại ngắn ngủi của mình. Những hòn đảo mây hình thành, kết thành chuỗi, thành quốc gia, đế chế, rồi lại tan biến – như một sự lặp lại yên bình, im lặng và không đau đớn của những hỗn loạn đầy biến động trong lịch sử nhân loại.

Trên cao, luôn có một vở kịch bất tận: những cuộc va chạm, chia cắt, xoáy cuộn, rồi tan rã… Đời người cũng sôi động như thế, nhưng việc ngước nhìn lên trời và để lòng trở về với một cái nhìn rộng lớn hơn có thể giúp ta tạm thời giải tỏa những vướng bận. Khi nhìn từ góc độ ấy, những lo âu, hiềm khích của hiện tại sẽ dường như bớt quan trọng hơn – như chúng ta cũng sẽ thấy vậy khi thời gian trôi qua (dù ta hiếm khi giữ được ý nghĩ ấy vào những lúc cần nhất). Mọi thứ rồi cũng sẽ qua, ngay cả những điều tồi tệ nhất, giống như những đám mây tưởng chừng như nặng nề và bất biến chỉ một giờ trước – giờ đã trôi đi hết, chỉ còn lại vài cụm mây nhỏ, lặng lẽ và ngại ngùng trước ánh mặt trời chiến thắng, như những tàn quân thất trận.

CÂY

Cây là biểu tượng của sự kiên nhẫn và bền bỉ. Vỏ cây xù xì, mòn mỏi kể câu chuyện về hàng trăm mùa màng chúng đã vượt qua. Chúng đã oằn mình và mất đi những cành nhánh trong cơn gió tháng Mười Một, đã bị sâu bọ cắn gặm qua những ngày hè oi ả, đã chịu những cú chặt mạnh mẽ của người làm vườn hay nông dân. Nhưng chúng vẫn đứng đó – như cách mà chúng ta có thể học hỏi để mạnh mẽ hơn.

Đó là một thành kiến vô ích của tư duy phương Tây khi nghĩ rằng triết lý chỉ đến từ những trang sách, trong khi phương Đông từ lâu đã khôn ngoan chỉ ra rằng thiên nhiên cũng là một quyển sách quý giá.

Những cây sồi là hình ảnh của sự phức tạp có trật tự: rễ chúng lặng lẽ hút dưỡng chất từ đất, mạch gỗ đưa nước lên cao hai mươi lăm mét, mỗi nhánh nhận đủ nhưng không quá nhiều để nuôi dưỡng lá của mình, mỗi chiếc lá lại đóng góp vào sự sống của cả cây. Cây chịu đựng những ngày mưa không một lời than phiền, thích nghi với sự thay đổi chậm rãi của mùa màng – không bực dọc khi gặp bão tố, cũng chẳng muốn rời đi. Hàng ngàn ngón tay nhỏ bé của chúng vươn sâu vào lớp đất ẩm, cách xa thân chính và ngọn lá cao nhất, nơi giữ lại nước mưa trong khoảng 40.000 chiếc "lòng bàn tay" tí hon.

Cây cũng dạy ta về vòng đời. Những chiếc lá rực rỡ trong nắng hè sẽ rơi rụng hết khi tháng Mười Một kết thúc. Cuộc đời con người cũng không thể ngăn cản sự thay đổi, nhưng chính từ hình ảnh của cây, ta có thể chấp nhận bài học này dễ dàng hơn. Những trải nghiệm đau đớn vì thay đổi trong đời sống của ta – mái tóc thưa dần, nếp nhăn trên mặt hay làn da dần kém săn chắc – có thể được nhìn nhận như một quy luật tự nhiên buồn man mác, thay vì một bi kịch bất công.

SUỐI

Những dòng suối luôn thì thầm điều gì đó: đôi khi là những lời tâm sự, lúc lại hân hoan reo lên, có khi tranh cãi với một hòn đá hay nhánh cây chắn lối, rồi lặng lẽ giãi bày trong một xoáy nước yên bình. Suối cũng có những phút lơ đãng, như đang chợp mắt giữa ngày hè oi ả, hoặc dữ dội gào thét sau một trận mưa lớn.

Như ngọn lửa, suối là người bạn đồng hành lý tưởng khi ta cần suy ngẫm. Sự chuyển động không ngừng của dòng nước khơi gợi trí tưởng tượng, làm tâm trí ta trở nên sống động. Khác hẳn những trang giấy trắng trên bàn, suối không nhìn chằm chằm vào ta một cách vô cảm. Dòng nước đủ cuốn hút để khiến tâm trí ta tạm rời xa những suy nghĩ bế tắc, mở đường cho những ý tưởng tuyệt vời – những ý tưởng vốn luôn e dè và ghét bị thúc ép – được tự do lặng lẽ xuất hiện. Trong lúc ta dõi theo dòng nước uốn mình uyển chuyển trước những hòn đá lồi lõm dưới mặt nước, những ý tưởng ấy chợt nảy ra như món quà từ dòng chảy bất tận.

Nhưng suối cũng nhắc nhở ta phải cẩn thận. Tâm trí ta, giống như dòng nước, luôn trôi đi một cách không thể níu giữ. Những ý nghĩ vừa đến, chỉ trong khoảnh khắc có thể biến mất như nhành cây bị dòng chảy cuốn đi, trừ khi ta kịp nắm bắt chúng ngay.

Chúng ta không nên để những cuộc gặp gỡ với mây, cây hay suối chỉ là ngẫu nhiên. Lý tưởng nhất, ta nên có những nghi thức, thói quen tập thể để dần tạo thành lối sống gắn bó với chúng. Có lẽ trước bữa trưa, ta nên dành một phút ngắn ngủi để lặng ngắm mây trời – như cách các tín đồ Thiên Chúa thường được khuyến khích đọc một lời tạ ơn trước bữa ăn. Một tuần sẽ không trọn vẹn nếu ta không dành ít nhất ba phút bên một tán cây. Nếu khó tìm thấy suối, một bức tranh suối nên trở thành ưu tiên trong trang trí nhà cửa. Mỗi ngày, hãy đứng trước hình ảnh ấy, để nhắc nhở mình về những giá trị hiền hòa và nhân từ mà dòng suối mang lại.

Ta dễ dàng đánh mất sự kết nối với những khía cạnh tốt đẹp và bình yên hơn trong con người mình. Nhưng đâu đó sâu thẳm bên trong, ta vẫn có tiềm năng tìm về sự tĩnh lặng, lý trí, lòng nhân hậu và sự thấu hiểu. Mây, cây và suối luôn hiện diện, sẵn sàng đưa tay giúp đỡ.

Nguồn: CLOUDS, TREES, STREAMS