Người hay hoài nghi có phải là người thông minh hơn?

Trong các câu chuyện hư cấu, những nhân vật thông minh thường mang một cái nhìn khá “xám xịt” về nhân loại. Một nghiên cứu mới đây gợi ý rằng chúng ta dễ tin rằng sự đa nghi và trí tuệ là cặp đôi hoàn hảo – dù thực tế thì bằng chứng cho điều này lại khá khiêm tốn.

Hai nhà tâm lý học Olga Stavrova và Daniel Ehlebracht đã thực hiện một thí nghiệm thú vị: họ yêu cầu người tham gia quyết định xem nên giao các nhiệm vụ cho ai – một người hoài nghi, luôn tin rằng “con người ích kỷ hơn là vị tha” và “không ai thực sự đáng tin,” hay một người có cái nhìn lạc quan hơn? Đối với các nhiệm vụ đòi hỏi trí óc, đặc biệt liên quan đến toán và logic, người hoài nghi thường được chọn. Theo Stavrova, từ Đại học Tilburg, có thể mọi người bị ảnh hưởng bởi sự “na ná” giữa khả năng tính toán số học và khả năng tính toán xem ai đang âm mưu lợi dụng mình.

Nhưng, khoan đã! Khi nhìn vào dữ liệu khảo sát quy mô lớn tại Đức, kết quả lại khiến ta bất ngờ. Những người ít hoài nghi hóa ra có lợi thế về trí tuệ hơn. Niềm tin vào các quan điểm hoài nghi thường gắn liền với điểm số thấp hơn trong các bài kiểm tra về trí thông minh và năng lực, bao gồm cả toán và kỹ năng đọc hiểu. Không chỉ thế, nó còn liên quan đến trình độ học vấn và thu nhập thấp hơn – một phát hiện không mới nhưng luôn đáng để suy ngẫm. Dữ liệu từ 30 quốc gia khác cũng cho thấy xu hướng tương tự. Tuy nhiên, ở những quốc gia được đánh giá là kém minh bạch và đầy rẫy tham nhũng, ngay cả những người giỏi giang nhất cũng có xu hướng hoài nghi nhiều hơn – nghe cũng hợp lý đấy chứ!

Vậy tại sao những người ít hoài nghi lại thường thông minh hơn? Đây vẫn là câu hỏi chưa có lời giải rõ ràng. Một giả thuyết thú vị: những người thông minh và học vấn cao thường ít gặp khó khăn trong cuộc sống, nên họ dễ nhìn nhận người khác tích cực hơn. Một góc nhìn khác từ nhóm nghiên cứu: với những người có khả năng nhận thức thấp hơn, sự cảnh giác và hoài nghi có thể là “vũ khí sinh tồn,” giúp họ tránh bị lợi dụng.

Hóa ra, đôi khi việc “thả lỏng” một chút, tin tưởng một chút không chỉ giúp bạn yêu đời hơn mà còn là dấu hiệu của trí tuệ – ai mà ngờ được nhỉ?

Nguồn: Are  Suspicious People  Smarter – Psychology Today