Nhu cầu về một tu viện hiện đại

Những bước tiến, nếu có, thường chỉ nhỏ lẻ và rời rạc: một cuốn sách đôi khi, một ngọn nến lẻ loi, một chuyến đi về miền quê, hay một lời hứa đầu năm mới sẽ sống chậm lại, nghĩ nhiều hơn. Thế nhưng, chúng ta thường ngần ngại thay đổi triệt để cách sống của mình vì một cuộc đời bình yên hơn, sâu lắng hơn, chân thật hơn. Những tham vọng về sự an nhiên thường nhường chỗ cho những ưu tiên ồn ào và quen thuộc hơn: kiếm tiền, xây dựng gia đình, tìm kiếm địa vị.

Vậy nên, hãy thử tưởng tượng, một cuộc sống sẽ ra sao nếu sự bình yên trong tâm hồn được đặt lên hàng đầu – nếu mọi việc ta làm từ lúc bình minh đến khi màn đêm buông xuống, mọi mục tiêu, cả trong thực tế lẫn tâm lý, đều hướng đến một trạng thái tinh thần an tĩnh, trọn vẹn?

Concept drawing, A Modern Monastery

Cộng đồng cùng sống

Đầu tiên, có lẽ chúng ta sẽ chọn cách sống cộng đồng, tránh xa sự cô độc của cuộc sống đơn lẻ hoặc những mâu thuẫn trong một gia đình hạt nhân. Thay vào đó, ta sống giữa một nhóm người cũng khao khát vượt qua lo âu, nhưng đồng thời cũng nhạy cảm với việc giữ gìn những giá trị cao đẹp. Cộng đồng lý tưởng ấy sẽ được xây dựng dựa trên lòng nhân ái, sự dịu dàng và sự đồng cảm sâu sắc với những khó khăn của kiếp người.

Trong một không gian như vậy, sẽ không ai phải cố gắng tỏ ra hoàn hảo hay che giấu những nỗi buồn và lo lắng của mình. Mỗi người đều cởi mở với ý niệm rằng bản thân có phần nào đó "vỡ vụn" – nhưng đồng thời cam kết hết lòng với việc hàn gắn, sẻ chia và sống tử tế.

Kiến trúc và không gian

Từ lâu, các tu sĩ Kitô giáo đã nhận ra rằng, để sống trong một cộng đồng được dẫn dắt bởi lý tưởng, cần có một kiểu kiến trúc và địa điểm đặc biệt. Các tu viện mọc lên khắp châu Âu thời Trung Cổ phản ánh những cam kết tinh thần thông qua những yếu tố kiến trúc riêng biệt: những bức tường đá vững chãi, nội thất giản dị nhưng trang nhã, các sân trong yên tĩnh, bàn ăn chung, vườn rau nhỏ và các căn phòng đơn sơ nhưng thanh tao – chỉ gồm một chiếc giường, một bàn làm việc và một ô cửa sổ hẹp nhìn ra cánh đồng rộng lớn.

Những tu viện thường được xây dựng cách xa thành phố, để các thành viên có thể tập trung vào việc học hỏi và suy ngẫm, đồng thời thường xuyên lấy cảm hứng từ vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên.

Dẫu có những khác biệt rõ ràng giữa cuộc đời dành cho Chúa và cuộc đời hướng đến sự tĩnh tại nội tâm, ta vẫn có thể hình dung một cách nghiêm túc về việc thiết kế một cộng đồng dành cho sự an nhiên. Một cộng đồng lý tưởng như vậy có thể tọa lạc ở những vùng xa xôi như đảo El Hierro hay La Gomera thuộc quần đảo Canary, một hòn đảo nhỏ của Hy Lạp, hoặc một vùng hoang vu ở miền Bắc Scotland.

Nơi đây có thể có những phòng ngủ nằm rải rác trên khu đất, một phòng ăn lớn, thư viện, không gian cho các buổi họp mặt – và những hàng hiên dọc theo lối đi để ta có thể vừa dạo bộ, vừa sẻ chia những suy tư sâu lắng của mình.

Những buổi tụ họp

Mỗi ngày, trong không gian kiến trúc lý tưởng ấy, mọi người sẽ cùng nhau tụ họp để sẻ chia những điều đang đe dọa cuốn trôi hoặc làm xáo trộn tâm hồn mình: có thể là một buổi thảo luận về cảm giác hổ thẹn, sự tổn thương từ tuổi thơ, cơn giận dữ hay sự thụ động.

Mục đích của những cuộc trò chuyện này là khơi dậy tinh thần tự nhìn nhận chung trong cộng đồng và củng cố cam kết của mỗi cá nhân đối với việc hiểu và xoa dịu chính mình. Cảm giác bị cô lập sẽ dần tan biến trong không khí của sự thú nhận chân thành và những tương tác thẳng thắn.

Khoảng lặng để chiêm nghiệm

Phần lớn thời gian trong Cộng đồng cho những tâm hồn bất an, ta sẽ được tự do, không bị ràng buộc bởi bất kỳ trách nhiệm nào. Ta có thể ngồi một mình, thả hồn suy ngẫm, như thể đang "tải xuống" mọi suy tư từ trong tâm trí mình. Không gian ấy sẽ là một căn phòng đơn giản nhưng thanh nhã, nơi qua khung cửa sổ, ta có thể nhìn thấy bóng dáng của một cây vả hay cây xoài đang đung đưa ngoài kia.
Tại đó, ta sẽ lần giở từng nỗi lo lắng còn dang dở, nhìn lại những tổn thương cũ kỹ, và suy ngẫm xem cuộc đời mình sẽ đi về đâu.

Tâm lý trị liệu

Thay vì những bài giáo huấn tôn giáo như ở tu viện, Cộng đồng cho những tâm hồn bất an sẽ có đội ngũ những nhà trị liệu tâm lý tài năng nhất. Mỗi ngày, ta sẽ có cơ hội ngồi cùng một người được đào tạo bài bản, người biết lắng nghe và giúp ta hiểu rõ những khúc mắc trong tâm trí mình. Trong tiếng nước chảy róc rách từ một đài phun nhỏ bên ngoài, nhà trị liệu ấy sẽ nhẹ nhàng gợi mở những phần ta thường né tránh, khơi dậy lòng trắc ẩn với chính đứa trẻ bên trong ta, giải mã những giấc mơ và nỗi sợ hãi, giúp ta học cách tin tưởng và giao tiếp chín chắn với người khác.

Nhịp sống thường nhật

Cuộc sống trong cộng đồng này, theo cách hay nhất, sẽ là một chuỗi ngày "buồn chán". Không có báo chí, không có màn hình, không có mạng xã hội. Những gì xảy ra bên ngoài hòn đảo sẽ chẳng mấy ai quan tâm (trừ khi chúng thực sự cấp bách). Mỗi ngày sẽ giống như một vòng lặp giản dị của ngày hôm trước. Ta sẽ không cố gắng làm điều gì quá to tát hay phức tạp. Một thành tựu trong ngày có thể đơn giản là quét dọn sân, sắp xếp lại vài cuốn sách trong thư viện.

Những công việc như nấu ăn, dọn dẹp, làm vườn – thay vì bị coi là tầm thường – sẽ được trân trọng như những hoạt động thiết yếu và mang lại sự bình an. Ở nơi này, câu nói "Tôi bận quá" có lẽ là điều đáng kinh ngạc nhất mà ai đó có thể thốt ra. Ngược lại, niềm tự hào lớn nhất chính là việc có thể bình thản nói rằng mình chẳng làm gì nhiều, ngoài việc nghĩ ngợi, trò chuyện và nghỉ ngơi.

Không có cuộc đua tranh giành địa vị

Sống giữa những người bạn chân thành, sẽ không còn ai cố gắng giành vị trí cao hơn hay khẳng định sự vượt trội của mình. Sự nổi tiếng hay giàu có sẽ chẳng còn ý nghĩa gì, bởi giá trị duy nhất ở đây là sự chân thành và lòng tử tế.

Thói quen tốt

Cộng đồng này nhận thức rõ rằng kẻ thù lớn nhất của một cuộc đời hạnh phúc chính là những thói quen sai lầm. Ta không phải không biết điều gì tốt cho mình, nhưng lại thiếu cơ chế để thực sự duy trì những hành vi đúng đắn. Vì vậy, cộng đồng sẽ đặt ra một chuỗi các thói quen được quy định khá "nghiêm khắc" – không phải để giam hãm, mà để giải phóng chúng ta, giúp ta trở thành những con người an yên mà ta hằng khao khát.

Lịch trình trong ngày có thể trông như thế này:

• 6:30 – 7:00 sáng: Thức dậy, vệ sinh cá nhân
• 7:00 – 7:30 sáng: Tập thể dục
• 7:30 – 8:30 sáng: Bữa sáng chung
• 8:30 – 10:00 sáng: Một mình suy ngẫm trong phòng
• 10:00 – 11:00 sáng: Tâm lý trị liệu
• 11:00 – 1:00 trưa: Làm việc nhà
• 1:00 – 2:00 trưa: Bữa trưa chung
• 2:00 – 3:00 chiều: Nghỉ trưa
• 3:00 – 4:00 chiều: Đi dạo cùng bạn
• 4:00 – 6:00 chiều: Sinh hoạt nhóm
• 6:00 – 7:00 tối: Đọc sách, học tập (đặc biệt về Chủ nghĩa Khắc kỷ và tâm lý trị liệu)
• 7:00 – 8:00 tối: Bữa tối
• 9:00 – 11:00 tối: Ngắm sao
• 11:00 tối: Đi ngủ

Dám thay đổi để sống bình an

Dĩ nhiên, sống theo cách này sẽ rất khó khăn. Nhưng đề xuất đầy quyết tâm này cho ta một hình dung rõ ràng hơn về những gì ta cần làm, nếu thật sự nghiêm túc trong việc tìm kiếm sự bình an trong tâm hồn.

Một trạng thái tâm lý không xao động là một trong những trải nghiệm trọn vẹn và đáng giá nhất trong cuộc đời. Vậy tại sao ta không dám thử thực hiện những thay đổi lớn lao?

Ta không bất an chỉ vì thiên hướng sinh học tự nhiên (dẫu điều này không giúp ích), mà chủ yếu vì ta không biết cách tổ chức cuộc sống sao cho đối lập với bản năng lo âu của mình. Và vì hiếm khi nào ta đạt được điều gì mà ta không lên kế hoạch, nên mức độ bất an mà ta đang chịu đựng cũng hoàn toàn tương xứng với những điều kiện sống mà chính ta tạo ra.

Trong suốt cuộc đời mình – và suốt chiều dài lịch sử nhân loại – chúng ta đã để sự bình an phụ thuộc vào may mắn. Nhưng giờ đây, ta nợ chính mình một lời hứa: hãy chủ động xây dựng cuộc sống an nhiên mà ta luôn khao khát, và chắc chắn sẽ hưởng trọn những lợi ích từ nó.

Nguồn: THE NEED FOR A MODERN MONASTERY