Những niềm vui từ chuyến tàu ngầm

Có những lúc trong đời – khi lòng tràn ngập sự bất mãn, cô đơn, hay hoang mang và tuyệt vọng – điều tuyệt nhất có lẽ là xuống hầm và làm một chuyến tàu ngầm, vào giữa buổi chiều, trên tuyến tàu ít người. Không phải để đi đâu cả, mà là để tìm đến những nơi yên bình hơn trong tâm hồn.

Ai có thể ngờ rằng chỉ hai mươi phút trước, mình sẽ ngồi đây, trên sân khấu ồn ào sáng đèn này, cạnh những người xa lạ mà mình có thể nghe cả tiếng họ nuốt. Ta giả vờ không nhìn, nhưng kỳ thực, mắt đang theo dõi mọi thứ. Tại mỗi điểm dừng, lại có một dàn diễn viên mới: một y tá thú y cạnh cô gái Goth, một phi công hàng không cạnh một vị giáo sĩ, một đứa trẻ ngồi cạnh cụ già tám mươi tuổi. Thông điệp chung là: thế giới này thật phong phú, thực tại đầy bất ngờ, mọi thứ đều lạ lùng vô cùng. Chẳng ai trên toa này quan tâm ta vừa nói gì với ai, công việc của ta thế nào, hay những bất hòa với gia đình. Những rắc rối cá nhân lớn lao trên kia giờ đây nhỏ bé như hạt bụi, trong một đường hầm đen tối, chỉ sáng đèn bởi các biển quảng cáo hứa hẹn đủ thứ giải pháp từ hói đầu đến mất ngủ. Ta như một hạt cát vô danh trong chiếc kính vạn hoa rung rinh. Chỉ trong sự yên lặng, ta mới ngắm nhìn nhân loại bằng một lòng cảm thông mới.

Một nha sĩ từ Hendon có thể ngồi cạnh một người thợ tiện từ Ohio – có lẽ họ sẽ có rất nhiều chuyện để nói cùng nhau. Một cặp tình nhân mới, còn đang ngạc nhiên vì đã tìm thấy nhau, ngồi đối diện người đang trải qua một cuộc ly hôn đầy đau khổ. Một người lớn tuổi, trên đường đi khám khối u đáng lo, từng là thiếu niên; còn người bạn đồng hành trẻ trung ngồi cạnh đang chuẩn bị đến trường nghệ thuật, rồi một ngày cũng sẽ già. Mỗi người đều có cuộc đời phong phú, cách nhau chỉ bởi một tấc không khí. Có một đứa trẻ đang thích thú đếm điểm dừng, có lẽ tưởng tượng con tàu đang bay qua không gian.

Chúng ta không bao giờ biết chắc điều gì đang diễn ra trong đầu mỗi người, nhưng đôi khi, ta bị đánh động bởi một suy nghĩ vĩ đại nhất: rằng thế giới nội tâm của một người xa lạ cũng sống động, phức tạp và khó diễn tả như chính ta. Ta ước mình có thể mỉm cười và chúc họ mọi điều tốt đẹp. Và có lẽ một ai đó trên toa cũng từng âm thầm chúc ta như vậy. Nếu cho phép, lòng trắc ẩn trong ta có thể bùng nổ, đồng cảm với bao khổ đau và niềm vui, tuyệt vọng và hy vọng của con người.

Những chuyến tàu còn là cơ hội để ta ngẫm nghĩ. Thường ta chẳng suy nghĩ tốt khi chỉ có một mình trong phòng yên tĩnh với tờ giấy trắng. Nhưng trên tàu, sự chuyển động liên tục và các điểm đến giúp phân tán phần tâm trí hay phê phán và quấy rầy, cho phép những suy nghĩ táo bạo và sáng tạo lóe lên. Trong khoảnh khắc mắt lim dim giữa hai ga, ta có thể suy nghĩ lại về mối quan hệ, dự án ở Tây Ban Nha, hay cách thuyết phục đồng nghiệp. Quan sát một bà lão lau kính, bỗng dưng ta tìm ra cách hòa giải.

Ngày xưa, khi tàu ngầm mới xuất hiện, người ta vẫy mũ bày tỏ lòng cảm kích với những kỹ sư và công nhân. Ngày nay, ta đã quen thuộc đến mức quên đi sự kỳ diệu của nó. Có thể thấy điều gì đó thật lạ lùng khi gọi xe hạng sang là “phương tiện xa xỉ,” trong khi đoàn tàu ngầm, trong 10 giây đã chở bốn trăm người với tốc độ 30 dặm/giờ, chạy xuyên cả dưới dòng sông, lại không được ca ngợi. Nhờ vào sự đóng góp nhỏ bé của hàng triệu hành khách, thành phố đã có thể xây dựng một chuyến tàu tốc hành vượt qua dòng sông, một chi tiết chắc chắn sẽ khiến người ngoài hành tinh hoặc đứa trẻ năm tuổi kinh ngạc.

Một trong những sứ mệnh cao quý của nghệ thuật – thơ ca và hội họa – là thức tỉnh lòng biết ơn của ta với những kỳ diệu thường ngày đã bị quên lãng. Nhưng sai lầm là ở chỗ, ta cho rằng phải đến thư viện hay bảo tàng để đánh thức cảm giác ấy. Có một ngây thơ sai lầm khi nghĩ rằng những trải nghiệm lớn lao chỉ xuất hiện ở những nơi hiếm hoi và xa xỉ, rằng ta sẽ tìm ra ý nghĩa của cuộc sống trong một cuốn sách quý giá hoặc bức tranh đắt tiền. Thực tế, những nhà văn, họa sĩ vĩ đại luôn muốn nói rằng, ý nghĩa ấy đã luôn quanh ta. Đôi khi, để trải nghiệm một lần thức tỉnh tâm hồn, ta chỉ cần xuống ga tàu gần nhất và lên một chuyến từ Swiss Cottage đến Canada Water.

Nguồn: THE PLEASURES OF THE UNDERGROUND