Những yếu tố của cuộc sống nhẹ nhàng – hãy ngừng phán xét và kỳ vọng

"Hãy chấp nhận khoảnh khắc hiện tại như thể chính bạn đã lựa chọn nó."
~ Eckhart Tolle

Hôm nay, tôi muốn gợi ý với bạn một sự thay đổi nho nhỏ trong cách nhìn nhận, nhưng có thể làm thay đổi cả cuộc đời bạn.

Tôi sẽ không để bạn phải chờ đợi lâu. Đây là điều tôi muốn nói: Hãy đừng coi bất cứ điều gì xảy đến với mình là tốt hay xấu. Hãy thôi phán xét, thôi mong đợi.

Chỉ đơn giản vậy thôi – mỗi khi một chuyện gì đó xảy ra, hãy nhủ với lòng rằng: "Chuyện ấy không tốt cũng không xấu, nó chỉ đơn giản là đã xảy ra, nó chỉ là như thế."
Nghe thì đơn giản, nhưng để thực hành được, ta cần luyện tập. Và kỳ lạ thay, chính sự thay đổi nhỏ xíu này lại có thể khiến bạn bừng tỉnh, như thể cả thế giới vừa được lật mở trước mắt mình.

Tại sao ư? Bởi vì khi bạn ngưng phán xét, ngưng gán nhãn tốt – xấu cho mọi thứ xảy ra quanh mình, bạn sẽ không còn bị cuốn theo những cảm xúc lên bổng xuống trầm, vui mừng khi được chuyện tốt, đau khổ khi gặp chuyện không như ý. Bạn sẽ học được cách chấp nhận mọi thứ như chúng vốn là, và nhẹ nhàng bước đi giữa thế gian này với tâm thế an nhiên.

Bạn sẽ không còn trông chờ điều gì tốt đẹp sẽ đến (hay sợ hãi điều xấu sẽ xảy ra). Thay vào đó, bạn đón nhận mọi thứ như nó vốn có, và tìm thấy sự mãn nguyện ngay trong khoảnh khắc ấy.
Điều đó có nghĩa là bạn sẽ không còn thất vọng, không còn buồn bã.

"Khi con người thấy một số điều là đẹp, những điều khác sẽ trở nên xấu xí. Khi con người xem một số thứ là tốt, những thứ khác sẽ trở thành xấu."
~ Lão Tử

Một Bài Tập Nhỏ
Hãy nghĩ về một điều tốt đẹp gần đây đã xảy ra với bạn, và nó ảnh hưởng thế nào đến tâm trạng của bạn.
Giờ hãy nghĩ đến một điều tồi tệ nào đó đã xảy ra, và nó đã tác động thế nào đến tâm trí bạn.

Bây giờ, thử hình dung rằng không có điều gì là tốt hay xấu cả – cả hai điều ấy chỉ đơn giản là đã xảy ra.

Nếu bạn nghĩ như vậy, cảm xúc của bạn sẽ thay đổi ra sao? Hạnh phúc của bạn sẽ như thế nào? Tâm trạng bạn sẽ khác đi như thế nào? Phản ứng của bạn trước những sự việc ấy sẽ khác biệt ra sao?

Khi bạn thôi phán xét mọi thứ là tốt hay xấu, bạn sẽ không còn bị trói buộc bởi cảm xúc của chính mình. Bạn sẽ sống nhẹ nhàng hơn, tự do hơn.

Không Có Gì Là Tốt Hay Xấu Cả
Hamlet từng nói: "Chẳng có gì là tốt hay xấu cả, chính suy nghĩ của con người khiến nó trở thành như vậy."

Anh ấy nói đúng. Nếu không có tâm trí con người, mọi thứ chỉ đơn giản là xảy ra – chẳng có gì tốt, chẳng có gì xấu. Chỉ khi chúng ta áp lên những sự việc ấy chiếc kính phán xét, mọi thứ mới trở nên tốt hay xấu, đẹp hay xấu xí.

Cỏ dại chỉ là cỏ dại khi ta không thích nó.
Trẻ con chỉ "hư" khi ta không ưa hành vi của chúng.
Cuộc đời chỉ "tồi tệ" khi ta phán xét nó như vậy.

Nhưng còn những bi kịch kinh hoàng thì sao – như dịch bệnh, sóng thần, hay thảm họa diệt chủng Holocaust? Chắc chắn đó là những điều tồi tệ, đúng không?

Tất nhiên, qua lăng kính phán xét mà chúng ta được nuôi dạy, chúng ta sẽ thấy chúng là khủng khiếp. Nhưng nếu bỏ đi sự phán xét, chúng chỉ đơn giản là những chuyện đã xảy ra. Cái chết, sự tàn nhẫn – chúng làm ta đau lòng, và sẽ luôn khiến ta đau lòng, nhưng chúng đã luôn xảy ra và sẽ luôn còn đó, bất kể chúng ta thích hay ghét chúng.

Victor Frankl – một người sống sót sau thảm họa Holocaust và là tác giả nổi tiếng – từng viết về một người phụ nữ giàu có đã trải qua địa ngục ấy. Dù đã chịu nhiều đau khổ, bà vẫn biết ơn vì trải nghiệm ấy, bởi nó đã mở ra cho bà một cái nhìn hoàn toàn mới về cuộc đời. Nó đã làm bà thay đổi.
Tôi không nói Holocaust là một điều tốt, nhưng có lẽ, chúng ta có thể nói rằng nó đã xảy ra. Nó là một bài học – và chúng ta nên lắng nghe bài học ấy, đặc biệt là trong thời đại ngày nay, khi hận thù chính trị đang dâng cao, khi người ta đổ lỗi cho người nhập cư hay các cộng đồng thiểu số về những vấn đề trong xã hội.

Còn những mất mát khác trong đời, dẫu không phải là tốt, cũng không hẳn là xấu. Chúng là những mất mát, đau thương – chắc chắn rồi – nhưng cuộc sống vốn dĩ là vậy: luôn có mất mát, luôn có người ra đi. Chính cách chúng ta nhìn nhận và phán xét những mất mát ấy mới quyết định cách ta đối mặt với chúng, quyết định liệu ta có thể vượt qua chúng một cách điềm tĩnh, tỉnh táo hay không.

Những Kỳ Vọng Vĩ Đại

Phần thứ hai của sự thay đổi này cũng nhỏ thôi, nhưng không kém phần quan trọng: buông bỏ kỳ vọng. Không phải là hạ thấp kỳ vọng, mà là buông bỏ hoàn toàn.

Hãy thử nghĩ mà xem: khi ta đặt kỳ vọng, và mọi chuyện không diễn ra như mong đợi (mà thường thì là vậy, vì mấy ai đoán trước được đời), ta cảm thấy thất vọng, chán chường. Chính những kỳ vọng khiến ta dán nhãn "tốt" hay "xấu" cho sự việc.

Khi ta mong đợi điều gì đó ở bạn bè, đồng nghiệp, người thân hay bạn đời – và họ không đáp ứng được kỳ vọng ấy – ta giận dỗi, thất vọng. Ta nổi giận. Nhưng nếu ta không có kỳ vọng gì cả, thì hành động của họ cũng chỉ là hành động – chẳng tốt, chẳng xấu – chỉ là vậy thôi. Ta có thể chấp nhận mà không cảm thấy khó chịu, giận hờn hay buồn bã.

Tưởng tượng bạn đi du lịch đến một nơi mà bạn trông chờ đã lâu, đặt kỳ vọng cao lắm – rồi phát hiện nó không giống như bạn tưởng. Thế là bạn thất vọng tràn trề, dù rằng cái nơi ấy vẫn thế, nó đâu làm gì sai – chỉ là nó như vậy thôi. Lỗi không phải ở nơi ấy, mà là ở chính kỳ vọng của bạn.

Khi ai đó khiến bạn thất vọng, lỗi không phải ở họ. Họ chỉ là chính họ mà thôi. Chính kỳ vọng của bạn mới là thứ khiến bạn đau khổ.

Vì sao phải thay đổi?

Tại sao ta cần thay đổi cách nhìn này? Tại sao phải thôi phán xét? Tại sao phải buông bỏ kỳ vọng?

Bởi vì, phán xét làm ta không thể hiểu được người khác, và nó cướp đi niềm vui sống. Khi ta phán xét, ta không còn tìm cách để hiểu – vì ta đã kết luận xong rồi. Nếu ta dừng phán xét, ta mở ra cơ hội để lắng nghe, để thấu hiểu, và nhờ đó, ta có thể hành xử thông minh hơn, bởi những gì ta biết lúc này dựa trên sự thấu hiểu chứ không phải định kiến.

Phán xét làm ta khổ. Kỳ vọng cũng vậy.

Khi ta thôi phán xét, thôi kỳ vọng, ta có thể sống trong khoảnh khắc hiện tại, đón nhận mọi thứ như nó vốn là – không tốt, không xấu, chỉ đơn giản là nó. Ta thôi phá hủy hạnh phúc của chính mình bằng những suy nghĩ vẩn vơ, mà bắt đầu thực sự sống.

Làm thế nào để bắt đầu?

Hãy bắt đầu từ những bước nhỏ, như mọi thứ khác trong đời.

Trước tiên, hãy để ý nhiều hơn. Suốt cả ngày hôm nay, thử ghi nhận khi nào bạn đang phán xét, khi nào bạn có kỳ vọng, và khi nào mọi việc không như ý bạn mong. Dần dần, bạn sẽ nhận ra những khoảnh khắc này ngày càng rõ rệt, và trở nên ý thức hơn về kiểu suy nghĩ ấy.

Mỗi khi nhận ra mình đang phán xét hay có kỳ vọng, hãy dừng lại. Hít một hơi thật sâu. Và tự nhủ:
“Không kỳ vọng, không tốt hay xấu.”
Lặp lại câu ấy, và buông bỏ phán xét hay kỳ vọng đó.

Tìm cách nhìn sự việc như nó vốn là, và cố gắng thấu hiểu. Hãy tò mò xem tại sao mọi chuyện lại như vậy, tại sao con người cư xử như thế. Hãy khám phá, đồng cảm, thử đặt mình vào vị trí của người khác. Hãy nhìn bức tranh cuộc đời bạn như nó đang là, không bị méo mó bởi lăng kính phán xét hay kỳ vọng.

Đón nhận mọi thứ. Cứ để nó đến, ngay lúc này. Đón nhận và phản ứng một cách phù hợp, đừng phản ứng thái quá chỉ vì nó không như bạn mong muốn. Bạn không thể kiểm soát cuộc đời, cũng không thể kiểm soát người khác – nhưng bạn có thể kiểm soát cách mình phản ứng.

Chấp nhận. Khi điều gì đó xảy ra, hãy hiểu vì sao nó xảy ra, mà không phán xét, và chấp nhận nó như nó là. Chấp nhận con người như họ vốn dĩ. Chấp nhận chính bản thân mình, không phán xét, không dằn vặt. Điều này cần luyện tập.

Cuối cùng, hãy nhớ rằng khoảnh khắc hiện tại, dù là thế nào, cũng chứa đựng vô vàn khả năng. Và những khả năng ấy chỉ thực sự mở ra khi bạn nhìn mọi thứ đúng như nó, mà không gán nhãn tốt – xấu, không ràng buộc bởi kỳ vọng.

Khi buông bỏ được rồi, bạn sẽ thấy nhẹ tênh, tự do, và sống thật hơn với chính mình.

Tác giả: Leo Babauta

Nguồn:  zenhabits. net