Tình Yêu Là Gì, Khi Đã Góa Bụa Về Già?

"Không ai quá già để ước mơ." 

- Tục ngữ Ý

Trái với suy nghĩ của nhiều người, những những người lớn tuổi thường hạnh phúc và có sự gắn bó với về tình cảm lãng mạn sâu sắc hơn. Tuy nhiên, bản chất của sự gắn bó này có thể khác nhau tùy vào từng người.

Sự trưởng thành và hạnh phúc

"Điềm tĩnh chín chắn là một điều hay. Tôi cảm thấy vô cùng ngưỡng mộ trước sự điềm tĩnh và chấp nhận của người lớn tuổi, những người trân quý những giây phút của hiện tại mà không nghĩ đến chuyện xa vời trong tương lai." - Một người đàn ông ở độ tuổi 30 thích hẹn hò với phụ nữ ở độ tuổi 50 cho hay.

Có một niềm tin rằng, cùng với sự suy giảm về năng lực thể chất và tinh thần, niềm hạnh phúc và sự lãng mạn trong tình yêu cũng dần giảm đi theo tuổi tác. Nhưng bây giờ thì chúng ta đã có thể hiểu rõ hơn một sự thật rằng những người lớn tuổi thường cảm thấy hạnh phúc và hài lòng với cuộc sống, với hôn nhân của họ hơn so với người trẻ.

Có lẽ khi nhận ra rằng mình đã đi được một chặng đường dài trong cuộc đời, chúng ta sẽ thay đổi quan điểm và tập trung vào những trải nghiệm tích cực ở thời điểm hiện tại, hướng đến sự yên bình và thanh thản thay vì sự vui vẻ, phấn khích. Sonja Lyubomirsky (2013) đã tóm tắt những phát hiện này và kết luận rằng đối với nhiều người, những năm đẹp nhất nằm ở nửa sau của cuộc đời. Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng vẫn sẽ có những người lớn tuổi rơi vào trầm cảm và mang trong mình nỗi ám ảnh về cái chết.

Sự trưởng thành dường như đi ngược lại với sự mới lạ và phấn khích. Sẽ không có gì là lạ khi những người trẻ được xem là có nhiều xúc cảm hơn những người lớn tuổi. Nhưng tất nhiên, điều này không có nghĩa là những trải nghiệm thú vị mang tính tích cực lẫn tiêu cực sẽ không xảy ra ở những người lớn tuổi. Cảm xúc mãnh liệt là kết quả của những thay đổi, trong khi trưởng thành là việc ngày càng quen với những thay đổi và nhận thức rằng chúng không quá quan trọng. Mặc dù ở mọi lứa tuổi, chúng ta đều thích sự quen thuộc và mới lạ, nhưng người trưởng thành thường sẽ hướng đến sự quen thuộc.

Hạnh phúc của một tình yêu mãnh liệt là sự phấn khích; hạnh phúc của một tình yêu sâu sắc và trưởng thành là sự êm đềm và thanh thản (Mogilner và cộng sự, 2011). Quá trình chuyển đổi từ thanh niên sang người lớn tuổi bao gồm sự thay đổi trong các mối quan hệ gần gũi, sự thay đổi từ số lượng sang chất lượng. Có ý kiến ​​cho rằng vấn đề chính của các cặp vợ chồng trẻ là kiểm soát xung đột, trong khi đối với các cặp vợ chồng lớn tuổi là duy trì sự hỗ trợ lẫn nhau (Carmichael và cộng sự, 2015).

Sự trưởng thành và thỏa hiệp

“Không phải lúc nào bạn cũng có được thứ mình muốn / Nhưng nếu đôi khi bạn cố gắng, thì bạn sẽ có thể tìm thấy / Bạn sẽ có được thứ mình cần”

—The Rolling Stones

Trong những thỏa hiệp của tình yêu, chúng ta thường bỏ qua các giá trị lãng mạn, chẳng hạn như những phút giây nồng cháy, để đổi lấy các giá trị thực tế về chất lượng sống. Sự thỏa hiệp ấy bắt nguồn từ nhận thức rằng chúng ta là những sinh vật sống "có giới hạn"; không phải lúc nào chúng ta cũng có thể đáp ứng được các tiêu chuẩn hay đạt được lý tưởng mà bản thân đặt ra. Sự sống còn đôi khi phụ thuộc vào tính linh hoạt, khi chọn chấp nhận một điều gì đó gần giống với những gì chúng ta mong muốn.

Những thỏa hiệp trong tình yêu cũng là một phương thức thể hiện sự trưởng thành. Khi trưởng thành, các thỏa hiệp thường sẽ phản ánh sự chấp nhận những hạn chế và tình hình hiện tại của bản thân. Tuy nhiên, ở những người trưởng thành, sự chấp nhận trong các thỏa hiệp thường vẫn chỉ là sự chấp nhận về mặt hành vi hơn là sự chấp nhận về mặt quan điểm. Chừng nào mọi chuyện vẫn được xem là một thỏa hiệp, thì trong sâu thẳm, một người vẫn không thực sự chấp nhận nó. Và thời điểm mà họ thực chấp nhận một thỏa hiệp, thì nó sẽ không còn là một thỏa hiệp nữa.

Tình yêu trưởng thành

“Những phút giây lãng mạn thực sự thu hẹp lại dần theo năm tháng, cả về mặt số lượng và cảm xúc. Và điều này khiến nhiều người cảm thấy hài lòng với việc ở trong vùng an toàn của mình và không bước vào một mối quan hệ, hoặc mong đợi một ai đó đến bên đời mà không cần phải đi tìm.” 

- Hara Estroff Marano

Đối với người trưởng thành, một tình yêu lãng mạn nồng nàn thường sẽ không phải là tất cả. Do đó, nhiều người nói rằng họ không bao giờ muốn trưởng thành, bởi việc chấp nhận những điều trong tầm tay mà bỏ qua những thứ ta mong muốn có thể là một dấu hiệu của sự suy giảm lòng nhiệt huyết và sự tự nhiên. Tuy nhiên, đây chính xác là những gì mọi người làm khi thỏa hiệp.

Chúng ta thường muốn trẻ em trưởng thành và học cách coi trọng những giá trị lâu bền, và muốn người lớn tuổi bớt lo lắng về những mối đe dọa lâu dài và biểu lộ cảm xúc nhiều hơn. Chúng ta không muốn đánh mất những suy nghĩ tích cực, vô tư của mình. Chúng ta muốn lạc quan, chân thành và say đắm trong tình yêu. Chúng ta muốn thương yêu nhau bất chấp những khuyết điểm của đối phương.

Chúng ta muốn hiểu rõ về nhau, nhưng đồng thời cũng mong muốn quan điểm của mình có phần nào tươi vui hơn để có thể nuôi dưỡng những ảo ảnh tích cực. Chúng ta muốn duy trì sự sôi nổi, tự nhiên và nhiệt huyết như thời trẻ con ở độ tuổi trưởng thành, để cùng nhau vượt qua những nỗi đau chắc chắn sẽ nảy sinh trong các mối quan hệ lãng mạn lâu dài. Chúng ta muốn vượt qua vấn đề, không phải bằng cách thay đổi lẫn nhau, mà bằng cách thay đổi nhận thức và thái độ của chúng ta đối với nhau.

Những người cư xử thiếu chín chắn đôi khi lại vô cùng hấp dẫn: Họ rất sôi nổi, vui tươi và trẻ trung, sống trọn vẹn từng khoảnh khắc mặc cho ngày mai thế nào. Tuy nhiên, cũng giống như những đứa trẻ, họ thường không có sự nhất quán và ổn định, khiến bạn tự hỏi liệu một ngày nào đó, khi gặp một người khác thú vị hơn, giúp họ có được trải nghiệm trong tình yêu từ một góc độ khác, thì họ có còn yêu bạn không.

Tình yêu ở tuổi xế chiều

“Tình yêu là từ dùng để chỉ những ham muốn tình dục của người trẻ, thói quen của người trung niên và sự phụ thuộc lẫn nhau của người già”. 

- John Ciardi

"Người ngoại tình thường luôn muốn ở mãi những giây phút của tuổi trẻ." 

- Catherine Hakim

Người ta thường cho rằng người già không thể có những trải nghiệm tình yêu mãnh liệt, vì ham muốn tình dục cũng như năng lực thể chất của họ được cho là sẽ suy giảm theo thời gian. Tuy nhiên, đây là một ý nghĩ không đúng. Tình yêu tuổi xế chiều thường sâu sắc hơn tình yêu tuổi trẻ.

Laura Carstensen (2006) nói rằng mặc dù tuổi tác là một nhân tố dự báo xuất sắc (mặc dù không hoàn hảo) về khả năng nhận thức và hành vi của một người. Khoảng thời gian quan trọng hơn thời gian kể từ khi sinh ra cho đến hiện tại là thời gian từ thời điểm hiện tại cho đến lúc mất đi.

Thời gian đóng một vai trò quan trọng đối với động lực của chúng ta. Carstensen lập luận rằng khi con người già đi và khoảng thời gian sống còn lại ngày càng giảm xuống, họ sẽ thay đổi các ưu tiên của mình. Ví dụ, họ sẽ chú trọng vào các mục tiêu giúp họ cảm thấy vui vẻ ở thời điểm hiện tại hơn là các mục tiêu mở rộng tầm nhìn.

Người già cũng có ít mối quan hệ hơn, ít bị thu hút bởi sự mới lạ hơn so với người trẻ. Tuy nhiên, mức độ hạnh phúc của họ vẫn không giảm đi, nếu không muốn nói là tăng thêm. Điều này là hợp lý, bởi khi khoảng thời gian sống ngày càng thu hẹp lại, thì con người ta sẽ ưu tiên tập trung vào các mối quan hệ hiện có và phát triển chuyên môn ở các lĩnh vực làm họ hài lòng trong cuộc sống (Carstensen, 2006).

Những cặp vợ chồng lớn tuổi dường như dễ tìm thấy được hạnh phúc hơn trong cuộc sống. Hãy cùng đọc qua lời bày tỏ sau đây của một bà mẹ đơn thân ở độ tuổi 50:

“Tôi đang tìm kiếm sự hoàn hảo, và tôi đã sai trong những lựa chọn của mình. Tôi từ chối những người đến bên mình vì cho rằng họ không hoàn hảo. Khi già đi, tôi dường như trở nên dễ tính hơn, đồng thời rõ ràng hơn về sở thích của bản thân. Tôi không muốn mình là một người nông cạn, nhưng lần đầu tiên trong đời, tôi đang cân nhắc việc quan hệ với một người mà tôi không xem là bạn đời! ”

Những người lớn tuổi thường rất âu yếm người vợ hoặc chồng của mình, ngay cả khi bất đồng quan điểm hay khi thực hiện các nhiệm vụ chung. Các cặp vợ chồng lớn tuổi có thể có ít xung đột trong hôn nhân hơn so với những người trẻ tuổi, mặc dù việc quan hệ không còn được quá chú trọng. Tình yêu song hành, dựa trên tình bạn, dường như là đặc điểm chính trong các tương tác của họ. Các quan hệ thân mật ở tuổi già là tương đối hài hòa và chứa đựng sự hài lòng (Charles & Carstensen, 2002).

Những thỏa hiệp trong tình yêu trở nên ít có vấn đề hơn khi chúng ta già đi. Theo thời gian, mọi người dần trở nên quen với những điểm không tốt của người bạn đời. Họ học cách sống chung với chúng, đồng thời giảm thiểu các tác động tiêu cực mà chúng có thể gây ra. Khi nhận ra rằng thời gian của mình sắp hết và những sự lựa chọn cũng dần giảm đi, chúng ta thường có xu hướng chấp nhận những hạn chế của bản thân và không cảm thấy bị tổn thương khi không theo đuổi một lựa chọn hấp dẫn.

Hơn nữa, khi những người lớn tuổi phụ thuộc vào nhau nhiều hơn, cuộc sống hôn nhân của họ thường sẽ có xu hướng chuyển sang những sự giúp đỡ nhau. Mặc dù cũng có những cảm xúc tiêu cực như người trẻ, nhưng những người lớn tuổi có thể kiên cường hơn khi đối mặt với những căng thẳng, xung đột trong mối quan hệ của mình. Nói cách khác, họ có khả năng giải quyết xung đột theo một góc nhìn tốt hơn (Charles & Carstensen, 2010).

Kết luận

“Đây là lần đầu tiên mà tôi già đi, nên tôi không có nhiều kinh nghiệm về độ tuổi này.” 

- Naomi Polani

Có vẻ như khi về già, thời điểm mà năng lực nhận thức và thể chất có xu hướng suy giảm, khả năng hài lòng với bản thân tăng lên; thì những xung đột trong hôn nhân cũng như trải nghiệm về những thỏa hiệp trong tình yêu cũng giảm đi. Người lớn tuổi thường có một thái độ mang tính xây dựng trong việc tận dụng tối đa những gì họ đã có (hoặc vẫn còn). Mối quan tâm của họ không phải là có nhiều hơn, mà là mất ít hơn.

Người già không bao giờ là quá già để yêu.

----------

Tác giả: Aaron Ben-Zeév Ph.D.

Link bài gốc: What "Love" Means When You're Old

Dịch giả: Hải My - ToMo - Learn Something New