Từ giao dịch đến niềm tin

Những điều quý giá và thiêng liêng nhất trong cuộc đời, theo đúng bản chất của nó, là những điều không thể đem ra mặc cả. Mà hễ ta bắt đầu đổi chác, toan tính, là chính ta đã làm chúng mất đi ý nghĩa rồi. Ta không thể "lên kế hoạch" để được hạnh phúc — điều đó là bất khả. Nhưng đó lại là điều nhiều người vẫn cố làm, nhất là khi lao vào những lời khuyên “phát triển bản thân” và các kiểu tự lực tinh thần — như thể đang nói rằng: “Chỉ cần chỉ cho tôi luật chơi, tôi sẽ chơi theo.” Mà không nhận ra, chính cái niềm tin rằng hạnh phúc có “luật chơi”, lại là thứ khiến họ chẳng bao giờ thật sự hạnh phúc được.

Những người sống theo kiểu mặc cả, tính toán thiệt hơn, có thể đi rất xa trong thế giới vật chất. Nhưng trong thế giới cảm xúc, họ thường khập khiễng, lạc lõng và cô đơn. Bởi vì, những mối quan hệ được xây dựng trên giá trị giao dịch thì sớm muộn gì cũng là mối quan hệ của sự thao túng.

Người lớn cần được nhắc rằng: mặc cả là một cái máy chạy bộ không có điểm dừng. Mọi điều trong đời thực sự có ý nghĩa và giá trị đều chỉ đến khi ta không đòi hỏi điều kiện gì, không cần sự trao đổi. Muốn dạy một đứa trẻ đang tập lớn hiểu được điều đó, cha mẹ và thầy cô cần kiên nhẫn mà không sa vào cuộc mặc cả với chúng. Và cách tốt nhất để dạy điều đó, không gì hơn là bằng chính cách mình sống: chính mình phải là người sống không điều kiện.

Muốn dạy một đứa trẻ biết tin, hãy bắt đầu bằng cách tin vào nó.
Muốn dạy nó biết tôn trọng, hãy tôn trọng nó trước.
Muốn dạy nó biết yêu thương, thì hãy yêu thương nó bằng trái tim không vụ lợi.

Nhưng đừng cưỡng ép nó phải đáp lại. Vì nếu bạn yêu, tin hay tôn trọng ai đó chỉ để chờ họ đáp lại, thì tình cảm ấy đã trở thành một cuộc đổi chác rồi. Bạn cứ cho đi — bởi vì đến một lúc nào đó, khi những toan tính mặc cả của nó không còn hiệu quả, nó sẽ nhận ra sự quý giá của tình yêu và niềm tin không điều kiện. Và lúc ấy, nó sẽ thật sự trưởng thành.

Sống không điều kiện là điều không dễ. Bạn yêu một người mà không chắc người đó có yêu lại bạn hay không — nhưng bạn vẫn yêu. Bạn tin một người, dù biết rằng bạn có thể bị tổn thương, bị phản bội — nhưng bạn vẫn tin. Bởi vì, để sống không điều kiện, bạn cần một thứ rất mỏng manh mà mạnh mẽ — đó là niềm tin. Niềm tin rằng, sống tử tế là đúng đắn, dù kết quả có thể không như mình mong đợi.

Và đôi khi, chỉ vậy thôi… là đủ rồi.

Nguồn: From Transaction To Trust | Mark Manson