Hẹn hò của người thông minh: khi nào trí tuệ trở thành sức hấp dẫn?

Có rất nhiều cách để trở nên cuốn hút trong mắt người bạn đời tương lai. Thực tế, ai trong chúng ta cũng tìm kiếm nhiều phẩm chất khác nhau ở một người yêu lý tưởng. Hơn nữa, theo thời gian, những đặc điểm độc đáo và riêng biệt ở đối phương thường càng trở nên hấp dẫn hơn trong mối quan hệ.

Vậy thì, trí thông minh đóng vai trò gì trong tất cả những điều đó? Việc bạn thông minh có khiến mình thêm phần quyến rũ trên “thị trường tình cảm”, hay liệu việc quá thông minh lại làm giảm sức hút của bạn? May mắn thay, khoa học đã có lời giải...

Nghiên cứu về Trí Tuệ và Sức Hấp Dẫn

Để trả lời những câu hỏi ấy, Gignac, Darbyshire và Ooi (2018) đã thực hiện một nghiên cứu, yêu cầu người tham gia đánh giá mức độ hấp dẫn của bạn đời tiềm năng với nhiều mức độ IQ khác nhau, cả trong mối quan hệ tình dục ngắn hạn lẫn cam kết lâu dài. Nhóm nghiên cứu đồng thời xây dựng một bảng câu hỏi nhằm đo lường mức độ mà người tham gia cảm thấy bị hấp dẫn tình dục bởi trí thông minh (gọi là sapiosexuality). Cuối cùng, họ cũng kiểm tra chỉ số IQ thực tế của người tham gia, để tìm hiểu liệu có mối liên hệ nào giữa trí thông minh và mức độ “thích người thông minh” của chính họ hay không.

Kết quả cho thấy nhìn chung, người tham gia càng đánh giá bạn đời tiềm năng có chỉ số IQ cao thì mức độ hấp dẫn cũng tăng theo, ít nhất là cho đến khi IQ đạt mức 90% dân số (khoảng 120 điểm). Sau ngưỡng đó, trí tuệ quá cao lại dường như khiến đối phương trở nên kém hấp dẫn hơn một chút, dù là trong tình dục hay mối quan hệ lâu dài. Các tác giả cho rằng lý do có thể nằm ở sự đánh đổi: người có IQ rất cao có thể thiếu hụt ở các phẩm chất xã hội khác như kỹ năng giao tiếp hoặc khả năng kết nối với người khác. Bởi lẽ, để cực kỳ xuất sắc trong một lĩnh vực, đôi khi ta buộc phải hy sinh việc phát triển ở các lĩnh vực khác.

Tuy nhiên, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng vẫn có một nhóm nhỏ người thực sự bị cuốn hút bởi trí tuệ vượt trội, đặc biệt là trong khía cạnh tình dục. Có khoảng 8,1% người tham gia được xác định là có mức độ sapiosexual cao. Những người này thường đồng tình với các tuyên bố như: “Chỉ cần trí tuệ cực cao là đủ để tôi cảm thấy ham muốn tình dục”, “Nghe ai đó nói chuyện một cách vô cùng thông minh khiến tôi bị kích thích”, và “Tôi cần một người yêu có trí thông minh vượt trội để cảm thấy bị hấp dẫn”. Nói cách khác, dù phần lớn mọi người có xu hướng dè dặt với IQ quá cao, thì vẫn có một nhóm nhỏ thấy điều ấy là yếu tố cốt lõi và không thể cưỡng lại trong tình yêu. Điều thú vị là mức độ sapiosexual của một người không liên quan đến chỉ số IQ thực tế của họ, tức là bạn hoàn toàn có thể say mê người thông minh mà không cần bản thân phải thông minh tương đương (và ngược lại).

Từ điểm này, Jonason và cộng sự (2019) đã thực hiện thêm một nghiên cứu khác, lần này không xoay quanh chỉ số IQ tuyệt đối, mà là trí tuệ tương đối. Họ yêu cầu người tham gia đánh giá mức độ hấp dẫn của bạn đời tiềm năng thông minh hơn, ngang bằng, hoặc kém thông minh hơn chính họ, xét cả trong mối quan hệ ngắn hạn và lâu dài. Nhóm nghiên cứu cũng đánh giá cảm nhận của người tham gia về “giá trị hẹn hò” của bản thân và mức độ họ ưu tiên ngoại hình trong lựa chọn bạn đời.

Kết quả cho thấy, nhìn chung, người ta có xu hướng thích đối phương có trí thông minh ngang bằng với mình hơn là thấp hơn. Tuy nhiên, việc đối phương thông minh hơn lại không hẳn khiến họ thấy hấp dẫn hơn. Đặc biệt, phụ nữ có “giá trị hẹn hò” cao (tức là được nhiều người đánh giá là hấp dẫn) lại càng ít chấp nhận người kém thông minh hơn mình.

Ngoài ra, nghiên cứu còn cho thấy mối liên hệ giữa yếu tố ngoại hình và trí tuệ trong lựa chọn bạn đời. Cụ thể, người tham gia thường đặt ra một “ngưỡng tối thiểu” về ngoại hình trước tiên, đặc biệt trong mối quan hệ ngắn hạn, sau đó mới cân nhắc đến trí thông minh. Nói cách khác, nhiều người cần đối phương có ngoại hình tương đương với mình, rồi mới xét đến các yếu tố sâu hơn như trí tuệ.

Tổng kết lại, những gì chúng ta có thể rút ra là:

Một mặt, khoảng 8% người có xu hướng bị hấp dẫn bởi trí tuệ cao, chỉ cần thông minh là đủ để yêu, bất kể đối phương có đẹp hay giỏi giao tiếp hay không. Đối với họ, IQ càng cao, càng mê mẩn.

Mặt khác, phần đông còn lại có mức độ sapiosexual thấp hơn và thường ưu tiên thỏa mãn các tiêu chí cơ bản khác trước, chẳng hạn như ngoại hình và sự hòa đồng. Họ không nhất thiết “chê” người thông minh, nhưng nếu người đó không đáp ứng được tiêu chuẩn về ngoại hình hoặc giao tiếp, họ có thể bị bỏ qua, kể cả khi IQ cao vượt trội.

Gợi ý cho những người muốn hẹn hò bằng trí tuệ

Từ các nghiên cứu trên, có thể thấy mỗi người đều ưu tiên những phẩm chất khác nhau ở bạn đời, thường là ở mức độ tương xứng với bản thân. Nói cách khác, ai cũng đặt ra những tiêu chí riêng để cảm thấy hài lòng với lựa chọn của mình, và mong muốn có được sự cân bằng, công bằng trong mối quan hệ. Chính điều này giúp tạo nên sự trao đổi đôi bên cùng có lợi.

Với bức tranh tổng thể như vậy, dưới đây là vài gợi ý mà những người thông minh có thể áp dụng để tăng khả năng thành công trong chuyện hẹn hò:

1. Tập trung tìm kiếm những người trân trọng trí tuệ.

Những người có mức độ sapiosexual cao thường ưu tiên tìm kiếm bạn đời có chỉ số IQ vượt trội. Nếu bạn sở hữu thế mạnh này, họ có thể sẽ rất háo hức được gặp bạn. Thế nên, kể cả khi “thị trường hẹn hò” chung có vẻ ảm đạm, thì vẫn có một nhóm nhỏ đầy tiềm năng đang chờ bạn khám phá. Bí quyết nằm ở việc tập trung tìm kiếm trong nhóm đó và biết cách tiếp cận họ. Thực tế, phần lớn các cặp đôi hợp nhau thường quen nhau qua bạn bè chung, trường học hoặc nơi làm việc. Ngoài ra, các ứng dụng hẹn hò trực tuyến cũng có thể giúp bạn tìm được những người có gu riêng biệt, đặc biệt là nếu họ ở xa. Những hoạt động thu hút cộng đồng trí thức hoặc “mọt sách” thuộc đủ mọi giới tính, như lễ hội truyện tranh, hội thảo game, sự kiện board game, sinh hoạt văn hoá nghệ thuật, câu lạc bộ sách…, cũng là nơi lý tưởng để gặp gỡ những người có xu hướng sapiosexual cao.

2. Đừng bỏ quên vẻ ngoài của mình.

Dù bạn hy vọng tìm được ai đó yêu bạn chỉ vì trí tuệ, thực tế là hầu hết mọi người vẫn quan tâm ít nhiều đến ngoại hình. Tin vui là, bất chấp những gì truyền thông vẫn “gào lên”, bạn không cần phải giống người mẫu mới có thể trở nên hấp dẫn. Tuy nhiên, vẫn có một số tiêu chí tối thiểu về vệ sinh cá nhân và phong cách để bạn được xem là có sức hút về mặt ngoại hình. Thế nên, dù có đang say mê theo đuổi những đỉnh cao tri thức, bạn cũng đừng quên những việc nhỏ nhặt như đánh răng, cắt tóc, cạo râu, mặc đồ sạch sẽ và gọn gàng. Cụ thể hơn, vì mọi người thường thích bạn đời có ngoại hình tương đương với mình, bạn nên cố giữ vẻ ngoài của mình ở mức phù hợp với đối tượng mà bạn hướng tới. Bằng cách đó, khi bạn đáp ứng được các tiêu chí cơ bản về ngoại hình, bạn sẽ mở đường để trí tuệ vượt trội của mình có cơ hội toả sáng. Nếu cần thêm điểm cộng, một tính cách dễ mến cũng đủ khiến bạn trở nên cuốn hút hơn rất nhiều.

3. Đầu tư phát triển kỹ năng giao tiếp xã hội.

Việc theo đuổi tri thức thường diễn ra trong không gian riêng tư, có phần tách biệt. Do đó, nhiều người thông minh có thể chưa kịp trau dồi các kỹ năng xã hội để thể hiện tốt nhất bản thân và tạo được sự kết nối. Nhưng may mắn thay, người thông minh học rất nhanh. Để tăng khả năng thành công trong chuyện tình cảm, bạn nên dành thời gian tìm hiểu cách bắt chuyện, cách tạo cảm tình, và cách thu hút đối phương thông qua đối thoại. Ngoài ra, học cách tán tỉnh, đọc ngôn ngữ cơ thể cơ bản, và sử dụng các tín hiệu phi ngôn ngữ cũng sẽ mang lại hiệu quả lớn. Giống như ngoại hình, bạn không cần phải trở thành bậc thầy trong những kỹ năng này để gây ấn tượng, chỉ cần biết mở đầu một cuộc trò chuyện hay nhận ra một vài dấu hiệu từ ánh mắt hay cử chỉ cũng đã là một lợi thế lớn rồi!

Và sau tất cả, lời khuyên chung của tôi là: hãy để sự tò mò lấn át mọi lo lắng hay hoài nghi mà bạn có thể đang mang trong lòng.
Cứ làm điều bạn giỏi nhất, khám phá và học hỏi, với một tinh thần vui vẻ. Tệ nhất, bạn cũng sẽ học được đủ để tìm được người phù hợp để yêu thương. Còn trong trường hợp tuyệt vời nhất, bạn thậm chí có thể phải lòng chính những chủ đề tình yêu, hẹn hò, và mối quan hệ, và biết đâu, bạn lại trở thành “mọt sách tình cảm” giống như tôi.

Tác giả: Jeremy S. Nicholson, M.A., M.S.W., Ph.D. 

Tài liệu tham khảo:

Gignac, G. E., Darbyshire, J., & Ooi, M. (2019) Some people are attracted sexually to intelligence: A psychometric evaluation of sapiosexuality. Intelligence, 66, 98-111.

Jonason, P. K., Marsh, K., Dib, O., Plush, D., Doszpot, M., Fung, E., Crimmins, K., Drapski, M., & Di Pietro, K. (2019). Is smart sexy? Examining the role of relative intelligence in mate preferences. Personality and Individual Differences, 139, 53-59.

Nguồn: Dating for Smart People: When Is Intelligence Attractive? | Psychology Today