Về việc nghỉ hưu sớm

Một trong những giấc mơ phổ biến và được ấp ủ nhất của thời đại chúng ta là ý tưởng “nghỉ hưu sớm.” Có vô số trang web đầy hứa hẹn, giúp bạn thực hiện giấc mơ này: từ quản lý tài chính, chọn nơi sinh sống, đến việc quyết định xem bạn muốn sống gần bờ biển hay một vùng núi yên bình nào đó.

Thế nhưng, điều mà ta thường bỏ qua trong những cuộc thảo luận đầy hào hứng về nghỉ hưu sớm lại chính là công việc tuyệt vời mà từ “nghỉ hưu” đang âm thầm thực hiện. Từ ngữ này đã đạt được một kỳ tích đáng kinh ngạc: nó như một liều thuốc gây tê tạm thời, giúp người nghe quên đi những áp lực khắc nghiệt của xã hội và những giá trị cạnh tranh ăn sâu trong tiềm thức. Nó biến trạng thái “không hành động” – vốn dễ bị xem là tầm thường, thậm chí lười biếng – trở nên vô cùng đáng khao khát.

Một người ở độ tuổi sung mãn nhất của cuộc đời, nhưng không còn hứng thú với công việc, chẳng màng thăng tiến, hay không muốn kiếm thêm tiền, thông thường sẽ bị coi là kẻ thất bại. Nhưng nếu người đó tuyên bố rằng họ muốn “nghỉ hưu sớm,” thì ngay lập tức, hình ảnh của họ trong mắt chúng ta sẽ thay đổi. Họ trở thành những nhân vật thú vị, thậm chí gần như thánh thiện. Ta sẽ hiểu rằng họ dừng lại không phải vì họ bất tài, bị sa thải hay yếu đuối. Ngược lại, họ gần như chắc chắn là rất giỏi trong công việc của mình, chỉ là họ tự nguyện từ bỏ để dành thời gian cho những điều ý nghĩa và làm họ hạnh phúc hơn.

Điều thú vị là hiện nay, khái niệm “nghỉ hưu” chỉ gắn liền với công việc – và đó thật sự là một sự hạn chế lớn. Bởi lẽ, có rất nhiều thứ khác mà chúng ta nên từ bỏ, nhưng lại cảm thấy bắt buộc phải tiếp tục chỉ vì sức ép của xã hội buộc ta phải tuân theo. “Nghỉ hưu” nên trở thành một từ mà ta học cách sử dụng để giải thích cho việc từ bỏ một loạt các hoạt động vốn được xem là quan trọng, mà vẫn giữ được phẩm giá và sự tôn trọng của người khác.

Thật trớ trêu khi điều mà nhiều người trong chúng ta muốn “nghỉ hưu” sớm nhất có lẽ không phải là công việc. Có thể ta sẽ háo hức hơn khi được nghỉ hưu khỏi những buổi tiệc tùng khuya, khỏi việc thường xuyên đi xem kịch, sử dụng mạng xã hội, đi du lịch nước ngoài, hay thậm chí là những mối quan hệ tình ái mới. Hãy thử tưởng tượng việc tuyên bố rằng bạn muốn “nghỉ hưu sớm” khỏi đời sống xã hội. Thông thường, nếu ai đó từ chối mọi lời mời và chỉ muốn ở nhà, họ sẽ bị xem là cô đơn, trầm lặng – và có lẽ là không phù hợp để hòa nhập. Nhưng nếu chúng ta gọi đó là “nghỉ hưu xã hội,” thì quyết định này ngay lập tức mang một vẻ trang nhã, đáng ngưỡng mộ. Khi ấy, người ta sẽ không nghĩ rằng bạn tránh xa xã hội vì bạn ghét bỏ ai đó, vì bạn vụng về hay không được yêu thích. Thay vào đó, họ sẽ nghĩ bạn hoàn toàn có thể trò chuyện duyên dáng tại những bữa tiệc cocktail – nhưng bạn đã chọn rằng mình đã đủ với những thứ như thế. Giờ đây, bạn muốn dành thời gian để làm sâu sắc hơn tình bạn với một hai người tri kỷ, hay tự học một ngôn ngữ mới trong sự tĩnh lặng trên giường.

Điều tương tự cũng áp dụng cho việc từ bỏ cuộc đua vật chất. Ta có thể quyết định từ bỏ việc sở hữu một chiếc xe hào nhoáng hay một ngôi nhà to lớn, và tuyên bố rằng mình đã “nghỉ hưu khỏi xã hội tiêu dùng.” Một động thái như vậy thường sẽ bị coi là thất bại, nhưng với từ “nghỉ hưu” bên cạnh, ta có thể ám chỉ rằng mình đã sẵn sàng hướng sự quan tâm của mình đến những mục tiêu thẩm mỹ hay tinh thần cao đẹp hơn.

Hạn chế lớn trong quan niệm hiện tại về nghỉ hưu là nó quá thiếu tưởng tượng trong việc định nghĩa những điều mà một cá nhân có thể nghỉ hưu. Thường thì, hình dung phổ biến là người ta ngừng làm việc để theo đuổi những thú vui ngoài trời – chơi tennis, làm vườn, chèo thuyền – hoặc chuyển đến sống ở một nơi có khí hậu ôn hòa. Nhưng chúng ta hoàn toàn có thể tham vọng hơn trong việc thoát khỏi những ràng buộc: nghỉ hưu để kết nối sâu sắc hơn với chính tâm trí mình, để phát triển tiềm năng sáng tạo, để chế ngự lo âu, và để khám phá xem mình thực sự là ai nếu ngừng quan tâm quá nhiều đến việc người khác nghĩ gì.

Hơn nữa, khái niệm nghỉ hưu còn giúp làm dịu đi sự thất vọng của người khác. Khi chúng ta nghỉ hưu khỏi công việc, đồng nghiệp thường không cảm thấy rằng ta đã phản bội họ. Họ thậm chí còn tổ chức tiệc chia tay, chúc mừng và bày tỏ rằng họ sẽ nhớ ta. Tương tự, nếu ta tuyên bố nghỉ hưu khỏi đời sống xã hội hay một mối quan hệ nào đó, ta cũng đang khẳng định rằng không có bất kỳ mâu thuẫn cá nhân nào ở đây. Ta chỉ đang sắp xếp lại các ưu tiên của mình.

Thật trớ trêu khi những lời khuyên cho người trẻ ngày nay chủ yếu xoay quanh việc họ nên làm gì trong sự nghiệp. Nhưng trong một xã hội khôn ngoan hơn, trọng tâm ấy cũng nên được mở rộng đến việc giúp ta “nghỉ hưu” – càng sớm càng tốt – khỏi những yêu cầu tưởng chừng bắt buộc, nhưng khi nhìn kỹ lại, hóa ra hoàn toàn không phù hợp với bản chất và mong muốn của ta.

Xã hội hiện đại luôn khuyến khích ta sống một cuộc đời bận rộn, cạnh tranh và phức tạp. Ta có thể đón nhận những lời khuyên ấy với sự biết ơn, nhưng sau đó, hãy tìm cách rút lui một cách nhẹ nhàng, không làm ai phiền lòng, để tuyên bố nghỉ hưu sớm khỏi những điều đang giày vò ta, hướng đến một cuộc sống đơn giản, tử tế và nhẹ nhàng hơn – cuộc sống mà ta thực sự khao khát.

Nguồn: HOW TO RETIRE EARLY – The School Of Life