Vì sao cha mẹ nuông chiều khiến việc "trưởng thành" khó khăn đến thế

Ý chính:

• “Chớm trưởng thành” là giai đoạn chuyển tiếp, khiến việc “lớn lên” trở nên thách thức.
• Những đứa trẻ được nuông chiều thường cho biết chúng thiếu kỹ năng và kiến thức cần thiết để bước vào đời.
• Cha mẹ có thể giúp con cái trở nên độc lập hơn bằng cách yêu cầu chúng làm việc nhà và lập ngân sách chi tiêu.

Ngày xưa, biết khi nào trở thành người lớn thật dễ dàng. Lộ trình trưởng thành rõ ràng, có những cột mốc văn hóa đánh dấu như: lễ rửa tội đầu tiên, lấy bằng lái xe, tốt nghiệp, dọn ra sống riêng và kiếm việc làm đầu tiên, hoặc nhập ngũ, kết hôn, mua nhà và có con.

Hầu hết mọi người đều bước thẳng từ tuổi thiếu niên sang cuộc sống trưởng thành. Ngày nay, hành trình đó không còn đơn giản. Giới trẻ hiện nay trải qua một giai đoạn phát triển gọi là “chớm trưởng thành” trước khi thực sự trở thành người lớn.

Năm 2000, nhà tâm lý học Jeffrey Arnett là người đầu tiên đưa ra khái niệm “chớm trưởng thành,” một giai đoạn phát triển từ 18 đến 25 tuổi, chỉ tồn tại trong những nền văn hóa cho phép giới trẻ có thêm thời gian để tự khám phá và trải nghiệm độc lập ở cuối tuổi thiếu niên và đầu tuổi đôi mươi.

Arnett cho rằng “chớm trưởng thành không phải là tuổi thiếu niên, cũng không hẳn là tuổi trưởng thành trẻ, mà về lý thuyết lẫn thực nghiệm, nó hoàn toàn khác biệt. Giai đoạn chớm trưởng thành được đánh dấu bởi sự tự do tương đối khỏi các vai trò xã hội và các kỳ vọng chuẩn mực.”

Những người ở giai đoạn này đôi khi thấy mình như một thiếu niên, lúc khác lại thấy mình như một người lớn. Họ đang trong trạng thái lưng chừng, khiến việc “làm người lớn” trở thành một thách thức không hề dễ dàng.

Vậy “Làm Người Lớn” là gì?

Kelly Williams Brown được ghi nhận là người đã sáng tạo ra thuật ngữ "adulting" trong cuốn sách Adulting: How to Become a Grown-up in 535 Easy(ish) Steps (Làm người lớn qua 535 bước dễ (phần nào) thôi). Đây là vài cách mà thuật ngữ này được định nghĩa:

• “Adulting là việc hành xử với các đặc điểm của một người lớn có trách nhiệm, đặc biệt là hoàn thành các công việc thiết yếu thường ngày” (Houy, 2023).
• “Adulting là việc đảm nhận những công việc, trách nhiệm, và hành vi truyền thống của một cuộc sống trưởng thành bình thường, kèm theo ngụ ý rằng cá nhân đó không hẳn cảm thấy mình là người lớn và hành xử như một người lớn không phải điều gì tự nhiên với họ” (Wigmore, 2023).

Nói cách khác, "làm người lớn" là một hành trình lắm gian nan và đôi lúc lạc lõng với chính mình, khi ta vẫn còn đong đưa giữa cảm giác tự do của tuổi trẻ và gánh nặng của sự trưởng thành.

Sự Nuông Chiều Quá Mức Trong Tuổi Thơ

Theo nghiên cứu năm 2014 của Clarke và các cộng sự, “Nuông chiều con cái quá mức là cho chúng quá nhiều điều trông có vẻ tốt lành, quá sớm và quá lâu. Đó là việc cho trẻ những thứ hoặc trải nghiệm không phù hợp với lứa tuổi, sở thích và khả năng của chúng. Đôi khi, cha mẹ đáp ứng nhu cầu của bản thân hơn là của con cái.”

Nghiên cứu đã chỉ ra ba kiểu nuông chiều quá mức trong tuổi thơ. Kiểu đầu tiên được gọi là “quá nhiều.” Kiểu thứ hai là “quá chăm sóc.” Và kiểu thứ ba là “quản lý mềm.” Cha mẹ có thể nuông chiều con cái theo một, hai, hoặc cả ba kiểu này (Bredehoft và các cộng sự, 1998).

Các nghiên cứu cũng cho thấy rằng việc nuông chiều quá mức từ nhỏ tạo ra nhiều vấn đề cho những người chớm trưởng thành, khiến họ không có đủ kỹ năng và kiến thức cần thiết để “làm người lớn.” Theo nghiên cứu của tôi và các cộng sự vào năm 1998, phần lớn (71%) những người đã từng được nuông chiều cho biết họ gặp khó khăn trong việc hiểu thế nào là “đủ” hay “bình thường” khi bước vào cuộc sống trưởng thành. Họ chia sẻ rằng:

• “Tôi cực kỳ khó khăn khi phải ra quyết định.”
• “Tôi cần lời khen và phần thưởng vật chất để cảm thấy mình có giá trị.”
• “Tôi không cần phải trưởng thành vì sẽ có người khác lo cho tôi.”
• “Tôi thấy mình cần nhiều thứ để cảm thấy hài lòng với bản thân.”
• “Tôi phải mua quà mới được yêu thương.”
• “Tôi liên tục cần sự khẳng định từ bạn bè.”

Nói cách khác, những đứa trẻ từng được nuông chiều lớn lên với cảm giác lạc lõng, khó khăn trong việc tự quyết định và thiếu tự tin vào bản thân. Những gì tưởng chừng là yêu thương hóa ra lại vô tình biến cuộc sống trưởng thành thành một cuộc chiến cam go.

Image: Prostock-studio/Shutterstock

Làm Hộ Con Những Việc Chúng Phải Tự Làm

Có một câu chuyện thế này: Từ nhỏ, người mẹ hay người giúp việc của cô gái ấy lúc nào cũng lo cho cô từng li từng tí. Từ nhặt quần áo, giặt giũ, ủi phẳng phiu, gấp gọn rồi cất vào tủ. Cô ấy chẳng phải động tay vào việc gì, mọi thứ đều có người lo.

Với mẹ cô, đó là cách thể hiện tình yêu. Nhưng đến khi cô vào đại học, cô đã phải hỏi bạn cùng phòng, “Cái nào là máy giặt, còn cái nào là máy sấy?” Câu hỏi ngây ngô ấy trở thành trò cười trong suốt năm học. Mỗi lần nhắc đến, cả đám lại phá lên cười.

Sau đó, mỗi thứ Sáu, mẹ cô lại đến trường mang quần áo bẩn về và Chủ nhật sẽ mang lại quần áo sạch tinh tươm, gấp gọn gàng vào tủ cho cô. Sự chăm sóc tận tụy của mẹ có lẽ xuất phát từ lòng yêu thương vô bờ, nhưng nó cũng vô tình khiến cô thiếu đi những kỹ năng cơ bản để tự lập.

Nếu làm người lớn nghĩa là biết lo cho cuộc sống, tự mình thực hiện những công việc và trách nhiệm hàng ngày, thì việc nuông chiều con quá mức trở thành chướng ngại lớn cản đường con trên hành trình trưởng thành.

Hai kỹ năng cần thiết để trở thành người lớn đúng nghĩa là biết quản lý tiền bạc (độc lập tài chính) và xây dựng cuộc sống cho bản thân (độc lập cá nhân). Khi cha mẹ cứ ôm hết mọi việc vào mình, con cái sẽ không có cơ hội học những điều căn bản ấy, và rồi hành trình trưởng thành của chúng sẽ trở nên gian nan hơn bao giờ hết.

Trở Thành Người Độc Lập Tài Chính

Theo Trung tâm Nghiên cứu Pew, Gen Z bao gồm những người sinh từ năm 1996 đến 2012 (Parker & Igielnik, 2020). Hiện nay, phần lớn thế hệ Gen Z đang trong độ tuổi từ 18 đến 26, tức là những người chớm trưởng thành, và nhiều người trong số họ vẫn đang sống cùng cha mẹ.

Theo một nghiên cứu mới (Klongpayabal, 2023), gần 45% phụ huynh đang hỗ trợ tài chính cho ít nhất một trong những đứa con trưởng thành của mình, trung bình khoảng 1.400 đô mỗi tháng cho tiền ăn uống, chi phí nhà ở, và hóa đơn điện thoại. Thậm chí, 57% người trẻ trưởng thành sống với gia đình vẫn nhận hỗ trợ tài chính từ cha mẹ.

Khoảng 21% phụ huynh còn giúp trả tiền vay sinh viên cho con, trung bình khoảng 245 đô mỗi tháng. Một cuộc khảo sát gần đây cho thấy, Gen Z có mức độ hiểu biết tài chính thấp nhất trong các thế hệ (Godbout, 2021).

Cha mẹ cần làm gì?

Chuyện “con cái ra riêng” giờ không còn đơn giản như trước. Dưới đây là vài gợi ý để cha mẹ và người chớm trưởng thành cùng vượt qua những thử thách trên hành trình trưởng thành:

• Yêu cầu con làm việc nhà. Dù con bao nhiêu tuổi, làm việc nhà là cách tuyệt vời để học các kỹ năng sống cần thiết cho một người trưởng thành.
• Nếu con thuộc thế hệ Millennials hay Gen Z sống cùng bạn, hãy thương lượng lại những quy tắc khi sống chung. Ngồi lại cùng nhau và viết một bản “hợp đồng sống chung” để mọi người hiểu rõ trách nhiệm và kỳ vọng của nhau.
• Nói chuyện về tiền bạc và lập ngân sách. Đừng để chuyện tiền nong trở thành điều “cấm kỵ” trong gia đình. Gọi nó là “Adulting 101: Cách Lập Ngân Sách.”
• Giải thích về khoản vay và lãi suất trước khi con chìm ngập trong nợ nần, và cách thoát khỏi nợ nếu con đã lỡ dính phải. Ví dụ, nếu con muốn học tại một trường mà sẽ phải gánh khoản nợ sinh viên 80.000 đô, hãy cùng con dùng công cụ tính nợ trực tuyến. Chúng có thể ngỡ ngàng khi thấy rằng với lãi suất 6,8%, phải trả 521,54 đô mỗi tháng trong 30 năm đến tận năm 53 tuổi!
• Hướng dẫn con về chi tiêu thẻ tín dụng. Giải thích sự khác biệt giữa việc trả đủ hóa đơn hàng tháng và trả tối thiểu cùng với lãi suất cao. Hãy để con tự tính với công cụ tính lãi thẻ tín dụng trực tuyến. Đồng thời, chỉ con cách tránh phí trả chậm bằng cách thiết lập thanh toán tự động qua tài khoản ngân hàng.

Và cuối cùng, thực hành tinh thần Aloha. Hãy làm mọi điều với tình yêu, sự cảm thông và lòng biết ơn.

References

Arnett, J. J. (2000). Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties. American Psychologist. 55(5), 469-480. DOI: 10.1037//0003-066X.55.5.469

Bredehoft, D. J., Mennicke, S. A., Potter, A. M., & Clarke, J. I. (1998). Perceptions attributed by adults to parental overindulgence during childhood. Journal of Marriage and Family Consumer Sciences Education, 16, 3-17.

Brown, K. W. (2013). Adulting: How to become a grown-up in 535 easy(ish) steps. New York, NY: Grand Central Press.

Coccia, C., & Darling, C. A. (2015). Indulgent parenting and life satisfaction of college students: Examination of eating, weight, and body image. Journal of Family Issues. 38(9), 1191–1214. https://doi.org/10.1177/0192513X1558016

Cui, M., Darling, C. A., Coccia, C., Fincham, F. D., & May, R. W. (2019). Indulgent parenting, helicopter parenting, and well-being of Parents and emerging adults. Journal of Child and Family Studies. 28, 860-871. doi.org/10.1007/s10826-018-01314-3

Godbout T. (2021). Which generation is most financially literate?National Association of Plan Advisors. https://www.napa-net.org/news-info/daily-news/which-generation-most-financially-literate

Horner, S. H., Solheim, C. A., Zuiker, V. S., & Ballardd, J. (2016). The link between childhood overindulgence and adult financial behaviors. Journal of Financial Counseling and Planning. 27(1), 80-91.

Houy, G. (2023). Self-confidence of individuals in developing essential adulting skills and the perceived student value of an adulting course in educational entities(Doctoral dissertation). Retrieved from https://ttu-ir.tdl.org/items/f7e8fd3d-f0b4-434a-a314-cbdbc382286a

Klongpayabal, B. (2020, May 22). 45 percent of parents still cover costs for their adult children. Retrieved from: https://www.savings.com/insights/financial-support-for-adult-children-s…

Parker, K., & Igielnik, R. (2020, May 14). What we know about Gen Z so far. Pew Research Center. Retrieved from: https://www.pewresearch.org/social-trends/2020/05/14/on-the-cusp-of-adu…

Steinmetz, K. (2016, June 8). This is what adulting means. Time. Retrieved from: https://time.com/4361866/adulting-definition-meaning/

Wigmore, I. (2023, November 3). Adulting. Retrieved from: https://www.techtarget.com/whatis/definition/adulting

Zimmer, B., Solomon, J., & Carson, C. E. (2016). Among the new words. American Speech. 91(1), 81-99. https://doi.org/10.1215/00031283-3509502

Nguồn: Why Indulgent Parents Make Adulting Such a Challenge/Psychology Today