Vì sao những cuộc trò chuyện nhỏ lại khó chịu – mà vẫn cần thiết

Một trong những điều khiến cuộc sống nơi công sở trở nên gượng gạo chính là nó đòi hỏi chúng ta phải khéo léo bước trên một lằn ranh rất mỏng giữa việc vừa hiệu quả, tập trung, vừa thân thiện, hòa nhã và mang tính “con người”. Chúng ta không được phép giống như những cỗ máy vô hồn, nhưng cũng không thể quá hồn nhiên và bộc bạch mọi điều một cách tùy tiện, không có giới hạn. Điều này đặc biệt quan trọng khi đối mặt với những câu hỏi “kinh điển” mà chúng ta thường nghe thấy, một trong số đó là: Cuối tuần của bạn thế nào?

Cách ta trả lời câu hỏi này là một chỉ dấu nhỏ nhưng quan trọng, thể hiện ta đã chấp nhận những thỏa hiệp tinh tế và sự giả tạo cần thiết trong môi trường công sở ra sao.

Bề ngoài, đây có vẻ như là câu hỏi mà một người bạn thân hoặc một bác sĩ tâm lý sẽ hỏi bạn. Trong quán cà phê hoặc trên chiếc ghế dài trong phòng trị liệu, bạn có thể thoải mái chia sẻ rằng mối quan hệ của bạn với người yêu không còn tốt đẹp như trước. Chuyện chăn gối giữa hai người trở nên thưa thớt đến mức có khi ba tuần không ai buồn chủ động. Điều này đã dẫn đến không ít cãi vã. Sáng thứ Bảy, trong cảm giác bị bỏ rơi, bạn kiếm cớ gây chuyện về việc căn bếp quá bẩn, đặc biệt là cái tủ lạnh. Điều này khiến họ khó chịu khi phải gặp gỡ bạn bè từ Canada vào buổi tối. Đến chiều Chủ Nhật, bạn bắt đầu suy nghĩ lại về mối quan hệ này, hoài nghi sự nghiệp, băn khoăn về tuổi thơ và tự hỏi, liệu cuộc đời có phải là một trò đùa tàn nhẫn, một chuỗi dài những ngày đau khổ, đầy bất toàn và âu lo. À, và bạn còn bị đau bụng nặng sau khi ăn chiếc bánh mì tôm vào bữa trưa hôm ấy. Còn cuối tuần của bạn thì sao?

Dĩ nhiên, nếu bạn trình bày chi tiết như vậy vào 9 giờ 3 phút sáng với người đồng nghiệp vui vẻ ở phòng kinh doanh, bạn sẽ nhanh chóng bị coi là một kẻ lắm lời, ngây thơ, đáng sợ và có phần bi quan. Chuyên nghiệp, xét cho cùng, đồng nghĩa với việc ta sẵn sàng phủ nhận sự phức tạp vốn có trong bản chất con người.

Cuộc sống nơi công sở đặt ra những yêu cầu khá kỳ quặc. Chúng ta không thể hoàn toàn là chính mình, nhưng cũng không thể trở thành những gương mặt vô danh. Chẳng hạn, bạn có thể phải tham dự một cuộc họp với đồng nghiệp để bàn về ngày ra mắt một bộ sưu tập bàn ghế ngoài trời hoặc báo cáo phân tích thị trường bàn chải điện tại Bồ Đào Nha, những chủ đề mà mọi người chỉ quan tâm trên khía cạnh tài chính. Chúng ta là một nhóm người gần như xa lạ, thuộc nhiều độ tuổi và xuất thân khác nhau, chỉ tình cờ hội tụ vì một mục tiêu chung: kiếm tiền.

Thế nhưng, trong vài phút trước khi cuộc họp bắt đầu, chúng ta vẫn được kỳ vọng phải cư xử với nhau bằng sự tử tế, bao dung và cảm thông rất mực. Chúng ta được yêu cầu phải quan tâm, nhưng cũng không được quá quan tâm. Đó là một điệu nhảy đầy tinh tế và đặc biệt mệt mỏi đối với những ai đề cao sự chân thành và tính chính trực. Thế giới nội tâm của ai đó, tình hình của chú cún mới nuôi hay mối quan hệ của họ, tuy không liên quan trực tiếp đến nội dung cuộc họp, nhưng cũng không hoàn toàn vô nghĩa. Những điều đó cần được chạm đến, nhưng không phải là để giải quyết.

Thế nhưng, ẩn dưới bề mặt của những câu chuyện phiếm, chúng lại đang thực hiện một chức năng rất quan trọng. Chúng là công cụ để định hướng. Chúng cho phép ta nắm được những nét phác thảo cơ bản trong cuộc sống của người khác, để trong trường hợp cần thiết, ta biết nên gọi ai và đoán được hành vi của họ. Những mẩu chuyện nhỏ giúp ta ước lượng sơ bộ về tính cách của một người, cho ta biết họ có nhạy bén với các mối quan hệ nhóm không, họ sẽ phản ứng ra sao trong khủng hoảng, và họ có thể là người đáng tin hay quá cạnh tranh không. Không chỉ vậy, việc đưa ra và đáp lại những câu chuyện phiếm còn thể hiện một cam kết chung về sự lịch thiệp trong giới hạn lạnh lùng của đời sống thương mại.

Chủ nghĩa tư bản hiện đại đã đẩy công việc đi theo hai hướng mâu thuẫn. Một mặt, nó khẳng định rằng chúng ta là những cá nhân phải cạnh tranh để sinh tồn trong một môi trường khốc liệt và không khoan nhượng; mặt khác, nó cũng nhận ra rằng sức khỏe tinh thần và tâm lý của nhân viên đóng một vai trò nhỏ nhưng then chốt trong thành công của doanh nghiệp. Chúng ta không nên oán trách đồng nghiệp vì họ không phải là bạn bè của mình, nhưng cũng không nên nhầm lẫn họ là bạn thân. Hãy tha thứ cho thế giới công việc vì đã đặt chúng ta vào một vị trí lưng chừng, đầy khắc khoải giữa tính con người và tính công cụ.

Nguồn: WHY SMALL TALK IS PAINFUL – AND NECESSARY

By The School of Life