Xóa bỏ cảm giác tội lỗi, xấu hổ, hối tiếc và lo âu

Hiểu về cảm giác tội lỗi, hối tiếc và xấu hổ

Chúng ta đang sống trong thời đại của sự cô đơn và trầm cảm lan tràn. Các nhà tâm lý học nhận định, trầm cảm thường nảy sinh từ cách chúng ta diễn giải thế giới xung quanh và vai trò của mình trong đó. Những cảm giác như tội lỗi, hối tiếc và xấu hổ có thể thổi bùng ngọn lửa trầm cảm, đẩy chúng ta vào tình trạng xa lánh xã hội và tự cô lập. Trong khi đó, lo âu – nỗi lo lắng dai dẳng và suy nghĩ lặp đi lặp lại – lại như một chất xúc tác khiến mọi thứ thêm tồi tệ.

Source: johnhain/ Pixabay

Để thoát khỏi những gánh nặng này, chúng ta cần hiểu rõ bản chất của từng cảm xúc:

• Tội lỗi là cảm giác mình phải chịu trách nhiệm vì một sai lầm hay hành động sai trái nào đó. Có bốn loại tội lỗi phổ biến:
1. Tội lỗi vì làm điều không nên làm.
2. Tội lỗi vì không làm điều nên làm.
3. Tội lỗi do liên đới (gắn kết với người hoặc sự việc sai trái).
4. Tội lỗi của người sống sót (thường gặp ở nạn nhân sống sót sau tai nạn, bạo lực hoặc chiến tranh).
• Hối tiếc thường đi kèm với tội lỗi và có thể là phản ứng tự nhiên, lành mạnh. Hối tiếc cho thấy bạn nhận trách nhiệm, cảm thấy ăn năn và mong muốn khắc phục hoặc phòng tránh sai lầm trong tương lai. Hối tiếc chỉ trở nên nguy hiểm khi nó dẫn đến xấu hổ.
• Xấu hổ là sự dằn vặt, đau đớn về tinh thần, thường gắn với sự mất mát danh dự và lòng tự trọng. Nó có thể biến hối tiếc thành thảm họa và không hề mang lại giá trị tích cực nào.
• Lo âu là trạng thái suy nghĩ lo lắng lặp đi lặp lại không thể kiểm soát. Nghiên cứu cho thấy lo âu là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến kiệt sức tinh thần và bệnh tật thể chất. Nếu xấu hổ có thể biến hối tiếc thành thảm họa, thì lo âu như "đổ thêm dầu vào lửa", biến thảm họa ấy thành cơn bão không hồi kết.

Giải phóng gánh nặng

Francis Bacon từng nói: "Tri thức là sức mạnh". Hiểu rõ bản chất của tội lỗi, hối tiếc, xấu hổ và lo âu sẽ giúp bạn phá vỡ chuỗi cảm xúc tiêu cực này. Chúng không phải những vấn đề độc lập mà là một chuỗi liên kết chặt chẽ, bắt đầu từ tội lỗi rồi bùng phát như một khúc cao trào của bản nhạc, kết thúc trong xấu hổ và lo âu.

Thay vì vật lộn với tất cả, bạn hãy tập trung vào nguyên nhân đầu tiên: tội lỗi.

1. Xác định liệu bạn có thực sự có lỗi không. Đôi khi, ta nhận trách nhiệm chỉ vì muốn kiểm soát mọi thứ, hoặc vì kỳ vọng của người khác. Nếu bạn không thực sự có lỗi, hãy buông bỏ nó. Đừng để kỳ vọng của người khác điều khiển cuộc sống của mình.
2. Nếu bạn có lỗi nhưng không hoàn toàn chịu trách nhiệm, hãy chia sẻ gánh nặng ấy. Cuộc sống không diễn ra trong khoảng không. Sai lầm thường là kết quả của nhiều yếu tố đan xen.
3. Nếu bạn thực sự có lỗi và hoàn toàn chịu trách nhiệm, hãy đối diện và chấp nhận nó. Hãy xin lỗi, sửa sai nếu có thể, rồi buông bỏ nó. Như Maya Angelou từng nói: “Nếu tôi biết tốt hơn, tôi đã làm tốt hơn.” Hãy tự nhủ rằng ngày mai là một khởi đầu mới. Hãy hành động để ngăn sai lầm lặp lại, không chỉ cho bạn mà còn cho những người xung quanh.

Mỗi ngày đều là cơ hội để bạn trở thành một con người mới, tốt đẹp hơn. Quá khứ không thể thay đổi, nhưng tương lai vẫn còn nguyên vẹn trong tay bạn.

Nguồn: Eliminating Guilt, Shame, Regret, and Worry