4 Nguyên mẫu của Nam tính trưởng thành - Tâm lý học Carl Jung (Phần 2)

Người Hùng

Hãy nhớ lại khi bạn còn là một thiếu niên. Bạn vẫn còn nhớ cảm giác mở rộng sự độc lập của mình chứ? Từng chút một, bạn bắt đầu ngày càng ít lệ thuộc vào cha mẹ cho những nhu cầu cơ bản của mình. Bạn đòi hỏi nhiều quyền tự do hơn.

Và nếu bạn cũng giống như đa số cậu bé tuổi teen khác, bạn có thể đã tham gia các hoạt động (đôi khi là những hoạt động rất mạo hiểm) để thử thách dũng khí và khả năng vượt qua nỗi sợ hãi của mình. Bạn muốn chứng tỏ với bạn bè, và quan trọng hơn là với bản thân, rằng bạn “đủ đàn ông” để đương đầu với bất kỳ thử thách nào xảy ra theo cách của bạn.

Khi tôi ở Vermont vài năm trước, Kate và tôi đã đến cái vũng bơi trong rừng này. Nước lạnh và sâu và được bao quanh bởi những vách đá sừng sững. Đó là nơi hoàn hảo để nhảy vách đá, nhưng vẫn khá nguy hiểm. Trong khi Kate và tôi bơi, chúng tôi thấy một nhóm các cậu bé tuổi teen nhảy từ đỉnh cao nhất của vách đá xuống mặt nước bên dưới. Mỗi cú nhảy trở nên công phu và nguy hiểm hơn.

Kate thúc cùi chỏ tôi và hỏi "Vậy, anh có định nhảy không?"

“Không.”

Tôi đột nhiên có cảm giác mình đang già đi. Tôi nhớ lại khoảng thời gian khi còn là một thiếu niên cắm trại ở New Mexico với một số người bạn. Chúng tôi đã tìm thấy một hồ nước với những vách đá cao 40 feet và dành cả buổi chiều để nhảy, tung người và lặn xuống vùng nước sâu bên dưới. Chúng tôi đã thúc đẩy bản thân thực hiện những cú nhảy táo bạo hơn bao giờ hết. Chúng tôi muốn thử sức mình. Bây giờ 13 năm sau, tôi đang ở đây và tôi chỉ thích bơi dọc theo bờ đá, nhìn những chàng trai trẻ này lao mình lên không trung và lao xuống nước.

Khát vọng độc lập mà tất cả chúng ta đều có khi còn là những chàng trai trẻ và những cú nhảy liều lĩnh của các cậu con trai ở Vermont đó là những biểu hiện của nguyên mẫu Người hùng.

Nguyên mẫu Người hùng chắc chắn là nhân vật phổ biến nhất được tìm thấy trong thần thoại. Joseph Campbell đã trình bày chi tiết về việc sử dụng nguyên mẫu Người hùng trong tác phẩm nổi tiếng của mình, The Hero With a Thousand Faces. Trong cuốn sách đó, Campbell mô tả một cuộc hành trình nguyên mẫu mà tất cả các anh hùng thần thoại phải thực hiện. Star Wars là một ví dụ hoàn hảo về Hành trình của người anh hùng. Luke Skywalker bắt đầu câu chuyện với tư cách là một “cậu bé nông dân” trên hành tinh Tatooine. Vào cuối bộ ba phim đầu tiên, anh ấy đã biến thành một Anh hùng cứu thiên hà khỏi cái ác.

Trong khi chúng ta quen nghĩ rằng trở thành một anh hùng là đích cuối cùng của sự tồn tại, nhưng Moore lập luận rằng nguyên mẫu anh hùng vẫn là một nguồn năng lượng chưa trưởng thành cần được phát triển thêm thành nguyên mẫu Chiến binh trưởng thành. Không giống như Chiến binh trưởng thành, người chiến đấu vì một mục tiêu lớn lao hơn bản thân mình, Người Hùng chưa trưởng thành chủ yếu chiến đấu và ra trận vì bản thân anh ta. Người Hùng chắc chắn là có những lý tưởng–nhưng những lý tưởng này chủ yếu là nhằm để phục vụ bản thân–để tạo ra một danh tính hỗ trợ cho quá trình trở thành người đàn ông của anh ta . 

Khi bạn còn là một thiếu niên, có lẽ bạn từng bám vào một danh tính giống như thế này –bạn là anh chàng siêu-tự do, hoặc siêu tín đồ Thiên Chúa, v.v.. Mục tiêu duy nhất của Anh Hùng là dành được sự tự do cá nhân cho anh ta, thoát khỏi ảnh hưởng nữ tính của người mẹ anh ta, và bước vào tuổi trưởng thành. Hơn nữa, trong khi Chiến binh trưởng thành hiểu được những giới hạn của mình thì Người Hùng lại không có được loại tự nhận thức đó, kéo theo hệ quả là tự hủy hoại bản thân về mặt thân thể hoặc cảm xúc. 

Người Hùng thường là nguyên mẫu bé trai cuối cùng được phát triển, và là đỉnh cao của sự phát triển tâm lý ở các cậu bé. Đây là giai đoạn phát triển cuối cùng trước khi một cậu bé chuyển sang tuổi trưởng thành. Theo Moore, sự chuyển đổi từ cậu bé thành người đàn ông chỉ có thể xảy ra thông qua "cái chết" của Người hùng. Thông qua sự khởi đầu và các nghi lễ truyền thống, cậu bé bị giết một cách tượng trưng để được tái sinh thành một người đàn ông. Thật không may, bởi vì nhiều người đàn ông ở phương Tây hiện đại thiếu nghi thức chuyển sang tuổi trưởng thành, nên họ vẫn bị mắc kẹt về mặt tâm lý ở tuổi vị thành niên.

Những bóng âm của nguyên mẫu Người Hùng  

Kẻ côn đồ

Người đàn ông trẻ dưới sự ảnh hưởng của Kẻ côn đồ đòi hỏi sự tôn trọng từ người khác và sẽ bộc phát cơn thịnh nộ của anh ta bằng lời nói và nắm đấm nếu anh ta không có được nó. Anh ta để cho cảm giác bất khả xâm phạm của Người Hùng phát triển thành một cảm giác ngạo mạn và thổi phồng bản ngã. Do đó, cậu bé chịu sự chi phối của bóng âm Côn đồ chấp nhận những rủi ro ngu ngốc và không cần thiết, và sự ngạo mạn của anh ta đôi khi dẫn đến việc tự hủy hoại mình.  

Bóng âm này thường đi theo một cậu con trai vào tuổi trưởng thành. Bạn đã từng biết đến một gã đàn ông trưởng thành nào từng nổi trận lôi đình trên đường hoặc nổi nóng với người phục vụ làm sai món của anh ta không? Đó chính là bóng âm Côn đồ đang hoạt động. Người đàn ông vẫn bị ám ảnh bởi bóng âm này thì tin rằng anh ta thượng đẳng hơn mọi người, và khi đại ngã được thổi phồng của anh ta bị đe dọa–tức là khi thế giới không đoái hoài đến nhu cầu của anh ta–anh ta sẽ mất bình tĩnh và nổi cơn tam bành.

Nhưng bên dưới sự gan dạ giả tạo của kẻ Côn đồ là một kẻ hèn nhát bất an, và anh ta phải đấu tranh để che giấu sự thật này trước mọi người. Nỗi bất an này khiến Kẻ Côn đồ nhạy cảm trước bất kỳ lời bóng gió nào nói rằng anh ta không đủ đàn ông, và do đó anh ta thiếu tự tin để hợp nhất nguồn năng lượng “nữ tính” vào cuộc sống của mình. Đây chính là người đàn ông chế nhạo thiền định hay việc soi xét nội tâm là trò “đàn bà”.

Kẻ hèn nhát

Kẻ hèn nhát là Bóng âm thụ động của nguyên mẫu Người Hùng. Thiếu sự can đảm của Người hùng, cậu bé dưới ảnh hưởng của bóng âm này tránh đối đầu; dù là xung đột về mặt thể lý hay tinh thần hay đạo đức, Kẻ Hèn nhát không thể đấu tranh cho bản thân. Anh ta là người tuân thủ–một cậu bé luôn hùa theo đám đông và để người khác khuyên bảo nên làm gì. Ngay cả khi chống trả là quyết định đúng đắn, anh ta cũng sẽ bỏ chạy và hợp lý hóa cho sự lựa chọn của mình là điều “nam tính” cần làm. 

Nhưng cậu bé bị bóng âm Kẻ hèn nhát chiếm hữu thì thậm chí chẳng thể thuyết phục bản thân tin vào những lời bào chữa của mình, và cậu ta coi thường bản thân vì tính hèn nhát. Anh ta biết rằng mình là tấm thảm chùi chân, và khi người ta dẫm đạp lên anh, anh ta ngày càng uất hận cho đến khi chạm đến giới hạn thì sẽ bùng nổ thành kẻ Côn đồ. Sẽ tốt hơn nhiều nếu cậu bé này xử lý được xung đột theo cách lành mạnh hơn.

Tiếp cận nguyên mẫu Người Hùng như một người đàn ông  

Tôi tin rằng nguyên mẫu người Hùng là cái khó nhất để đàn ông hợp nhất thành công. Một mặt, các thiếu niên nhìn mọi việc theo kiểu trắng và đen, và coi thường những niềm tin nhạt nhẽo và thái độ chơi-kiểu-an toàn của người trưởng thành. Mặt khác, người trưởng thành lắc đầu ngao ngán trước những trò mạo hiểm ngu ngốc của thanh niên và cười nhạo lý tưởng phi thực tế của người trẻ, cho rằng họ sẽ thay đổi quan điểm một khi họ thấy được thế giới “thực”.

Người đàn ông đích thực phải đi được giữa hai con đường này. Anh ta phải hiểu những hạn chế của chính mình và bản chất của những trở ngại trên con đường mình đi; bằng không anh ta sẽ không thể mang lại sự thay đổi thực sự. Đồng thời, anh ta không thể ngã lòng khi đương đầu với những thách thức đó và rơi vào kiểu hoài nghi thờ ơ, khiến cho việc tìm kiếm sự vĩ đại trở thành nhiệm vụ bất khả thi và là nỗ lực vô giá trị. Đôi khi anh ta cần có khả năng chấp nhận những rủi ro của tuổi trẻ để đạt được mục tiêu của mình. Nếu một người đàn ông có thể lèo lái con tàu của anh ta vượt qua Charybdis và Scylla thì anh ta có thể trở thành chiến binh anh hùng.

Đọc tiếp phần 3 ở đây

Nguồn: Art of Manliness