5 cách để chấm dứt trò đổ lỗi của con cái khi đã trưởng thành

Làm cha mẹ không kết thúc khi con bạn trưởng thành, và cảm xúc của chúng cũng không ngừng thách thức bạn. Một trong những tình huống khó khăn nhất mà nhiều cha mẹ phải đối mặt là khi trở thành mục tiêu của trò đổ lỗi từ những đứa con đã lớn. Những câu nói như: “Nếu bố mẹ không nghiêm khắc như vậy, con đã không bị lo âu thế này”hay “Bố mẹ không bao giờ ủng hộ con, nên con mới không thành công” có thể khiến bạn đau nhói, cảm thấy tổn thương, phòng thủ, hoặc tội lỗi.

Tuy nhiên, cách bạn phản ứng trong những khoảnh khắc đó lại rất quan trọng – không chỉ vì sự bình yên cảm xúc của bạn mà còn cho sự phát triển trong mối quan hệ giữa hai người. Điều quan trọng là giữ bình tĩnh, kiên định và không kiểm soát trong những tình huống dễ kích động cảm xúc.

Dưới đây là 5 cách để giúp bạn ứng xử khi trò đổ lỗi xuất hiện.

1. Đừng Vội Phản Biện Hay Phản Công

Khi bị buộc tội, bạn có thể dễ dàng muốn tự vệ. Ví dụ, khi Trevor, 28 tuổi, trách mẹ: “Mẹ lúc nào cũng quan tâm đến chị con hơn con, nên con mới thiếu tự tin”, bà Darlene cảm thấy dấy lên một nỗi áy náy. Bản năng đầu tiên của bà là đáp lại: “Không đúng! Mẹ đối xử với hai con như nhau!”

Thay vì thế, Darlene dừng lại, hít thở sâu, và nói: “Mẹ rất tiếc khi con cảm thấy như vậy. Con có thể kể thêm cho mẹ nghe về những điều con đang trải qua không?”

Phản ứng này không đồng nghĩa với việc Darlene đồng ý với lời buộc tội, mà mở ra cơ hội trò chuyện thay vì đối đầu. Việc tự vệ thường không giải quyết được gì; nó chỉ chuyển trọng tâm từ cảm xúc của con cái sang một cuộc chiến quan điểm.

2. Công Nhận Cảm Xúc Nhưng Không Nhận Hết Trách Nhiệm

Bạn có thể đồng cảm với cảm xúc của con mà không cần nhận hết trách nhiệm về mình. Sự cân bằng này rất quan trọng để tránh rơi vào những tranh cãi vô ích.

Ví dụ, khi Emma, 35 tuổi, trách bố Alan: “Bố thúc ép con học quá nhiều, nên con mới trở thành một người cầu toàn”, Alan bình tĩnh trả lời:
“Bố hiểu rằng con cảm thấy áp lực khi lớn lên, và bố xin lỗi vì điều đó. Hồi ấy, bố nghĩ mình đang làm điều tốt nhất, nhưng bố cũng đã mắc sai lầm. Giờ chúng ta hãy cùng nói về cách điều này đang ảnh hưởng đến con hiện tại nhé?”

Alan công nhận cảm xúc của Emma mà không phủ nhận hành động của mình hay nhận toàn bộ trách nhiệm về những khó khăn của cô. Cách tiếp cận này giúp kết nối sâu sắc hơn mà vẫn giữ được ranh giới lành mạnh.

3. Đừng Mắc Kẹt Trong Quá Khứ

Đổ lỗi thường khiến cuộc trò chuyện mắc kẹt ở quá khứ, nhưng việc mãi xoáy vào đó sẽ không mang lại lợi ích. Hãy nhẹ nhàng hướng cuộc thảo luận về hiện tại và tương lai.

Khi Chloe, 40 tuổi, trách mẹ Sandra vì cuộc hôn nhân thất bại của mình, Sandra không sa vào việc xem xét lại từng quyết định trong quá trình nuôi dạy con. Thay vào đó, bà nói:
“Mẹ rất tiếc khi con cảm thấy như vậy. Bây giờ mẹ có thể làm gì để hỗ trợ con không?”

Câu trả lời này giúp chuyển trọng tâm từ việc chỉ trích quá khứ sang việc tìm kiếm giải pháp. Nó nhắc nhở con bạn rằng trong khi quá khứ không thể thay đổi, hiện tại và tương lai vẫn nằm trong tầm tay.

4. Thiết Lập Ranh Giới Khi Lỗi Lầm Bị Nhắc Đi Nhắc Lại

Nếu việc đổ lỗi trở thành một thói quen, việc thiết lập ranh giới là rất cần thiết. Việc chịu đựng những lời buộc tội không công bằng quá thường xuyên có thể làm tổn thương cả mối quan hệ lẫn sức khỏe tinh thần của bạn.

Hãy nhẹ nhàng nhưng dứt khoát, như cách Darlene làm khi Trevor tiếp tục nhắc lại câu chuyện về chị gái anh ta:
“Trevor, mẹ nhận ra rằng chúng ta cứ quay lại vấn đề này. Mẹ sẵn sàng lắng nghe cảm xúc của con, nhưng chúng ta cũng cần tập trung vào việc tiến về phía trước. Nếu con đồng ý, mẹ con mình có thể cùng tìm đến sự hỗ trợ từ một nhà trị liệu.”

Cách này vừa thể hiện sự quan tâm, vừa cắt đứt chu kỳ đổ lỗi không hiệu quả.

5. Ưu Tiên Chăm Sóc Bản Thân

Trong vòng xoáy đổ lỗi, bạn dễ quên đi nhu cầu của chính mình. Hãy dành thời gian xử lý cảm xúc và tập trung vào những điều bạn có thể kiểm soát.

Những hoạt động như tâm sự với một người bạn đáng tin cậy, viết nhật ký, hoặc tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên môn sẽ giúp bạn phục hồi cảm xúc và giữ bình tĩnh.

Lời Kết

Sự đổ lỗi từ con cái trưởng thành có thể khiến bạn cảm thấy như bị tấn công, nhưng thực tế nó thường phản ánh những xung đột nội tâm của chúng. Bằng cách giữ bình tĩnh, công nhận cảm xúc của con mà không nhận hết trách nhiệm, hướng tới tương lai và thiết lập ranh giới, bạn có thể biến những khoảnh khắc này thành cơ hội để phát triển.

Hãy nhớ rằng bạn không có nghĩa vụ phải gánh chịu mọi lời trách móc chỉ để giữ gìn mối quan hệ. Bạn có quyền đáp lại bằng sự đồng cảm và sức mạnh. Khi làm vậy, bạn không chỉ phá vỡ vòng xoáy đổ lỗi mà còn mở ra cánh cửa cho sự thấu hiểu và hàn gắn sâu sắc hơn giữa hai người.

Nguồn: 5 Ways to Stop an Adult Child's Blame Game – Psychology Today