5 dấu hiệu người bạn đời thiếu trưởng thành về cảm xúc

NHỮNG ĐIỂM CHÍNH
- Cách con người trải nghiệm mối quan hệ trong gia đình đầu tiên thường lặp lại trong các mối quan hệ lãng mạn của họ.
- Nếu người chăm sóc thiếu trưởng thành về mặt cảm xúc, hành vi tương tự từ người bạn đời có thể khiến ta cảm thấy bình thường.
- Sự thiếu trưởng thành cảm xúc có thể thể hiện qua những cơn bộc phát, thiếu tự nhận thức, hoặc sự hời hợt về mặt cảm xúc.

Source: Image by Engin Akyurt from Pixabay

Jonika luôn băn khoăn liệu cô có thể nhận ra mình đang trong một mối quan hệ lành mạnh hay không. Là người đã trải qua bạo lực gia đình, cô cảm thấy như bản thân bị “hút vào những mối quan hệ độc hại.” Cô thường lo lắng về những dấu hiệu cảnh báo mà mình đã bỏ lỡ từ lần trước và tự hỏi liệu mình có thể tin tưởng bản thân khi đối mặt với một tình huống có thể độc hại hay thậm chí bạo lực lần nữa hay không.

Trong một buổi trị liệu, chúng tôi đã thảo luận về cách nhận biết khi ai đó có dấu hiệu giao tiếp và hành vi lành mạnh về mặt cảm xúc. Như nhiều người từng trải qua chấn thương trong mối quan hệ, việc nhận ra các đặc điểm lành mạnh đôi khi là điều xa lạ với cô. “Thật đáng sợ khi nghĩ đến việc ở bên một người lành mạnh,” cô thường nói. “Tôi không biết mình đã sẵn sàng chưa.”

Có một sự quen thuộc nhất định với những gì ta đã biết, và những gì ta biết thường là điều ta từng tiếp xúc trong thời thơ ấu. Nếu người chăm sóc hoặc các mối quan hệ ban đầu của ta có sự thiếu trưởng thành về cảm xúc, ta có thể đã học rằng cách tương tác như thế này là bình thường. Dĩ nhiên, không phải mọi sự thiếu trưởng thành cảm xúc đều độc hại hay bạo lực, nhưng nhiều người sống sót sau mối quan hệ lạm dụng nhận ra rằng một trong những dấu hiệu cảnh báo lớn nhất ban đầu chính là sự thiếu trưởng thành về cảm xúc, như thiếu ranh giới và khó khăn trong việc giải quyết xung đột. Việc học lại để loại bỏ những hành vi này thường là một trong những phần khó khăn nhất của quá trình chữa lành.

Sự thiếu trưởng thành cảm xúc là khi một người không thể nhận biết hoặc kiểm soát cảm xúc của mình một cách phù hợp với lứa tuổi. Điều này có thể thể hiện qua những cơn bộc phát cảm xúc, thiếu tự nhận thức và sự hời hợt về mặt cảm xúc. Là một nhà trị liệu chuyên hỗ trợ những người sống sót sau chấn thương trong mối quan hệ, tôi thường giúp khách hàng nhận ra sự trưởng thành về cảm xúc, điều này là phần quan trọng trong các buổi trị liệu. Những dấu hiệu rõ rệt của sự thiếu trưởng thành cảm xúc thường đi kèm với những đặc điểm độc hại hay thậm chí là lạm dụng. Với nhiều khách hàng của tôi đã từng có kinh nghiệm với người chăm sóc thiếu trưởng thành hoặc lạm dụng, họ thường gặp khó khăn hơn trong việc nhận ra khi người bạn đời của mình cũng có những hành vi tương tự.

Việc nhận diện sự thiếu trưởng thành cảm xúc ở đối tác tiềm năng không nhằm để kỳ thị hay phê phán, mà là để nhận biết những hành vi và đặc điểm có thể khiến người từng trải qua chấn thương cảm thấy an toàn. Nhiều người sống sót sau chấn thương trong mối quan hệ luôn lo lắng về việc lặp lại vòng lặp này và muốn biết mình cần chú ý đến điều gì.

Dưới đây là một số dấu hiệu thường gặp của sự thiếu trưởng thành cảm xúc:

1. Người bạn đời của bạn có thể hiện sự thấu cảm không? Nếu không, đây có lẽ là dấu hiệu lớn nhất cho thấy họ thiếu trưởng thành về mặt cảm xúc và có thể là cảnh báo rằng họ có thể gây hại về mặt tình cảm. Mặc dù không phải ai thiếu thấu cảm cũng có ý định làm tổn thương người khác, nhưng đây thường là yếu tố tiên quyết dẫn đến hành vi lạm dụng. Điều này xuất phát từ việc họ không hiểu được hành vi của mình ảnh hưởng đến người khác ra sao. Không có sự thấu cảm, một người bạn đời thiếu trưởng thành về cảm xúc sẽ luôn tự thuyết phục rằng họ là người bị hại trong mọi cuộc tranh cãi, thay vì nhận trách nhiệm về hành động của mình.
2. Người bạn đời của bạn có tôn trọng ranh giới của bạn không? Nếu không, đây là một dấu hiệu của sự thiếu trưởng thành cảm xúc. Nhiều người thiếu trưởng thành về mặt cảm xúc sẽ coi ranh giới của người khác như một sự tấn công cá nhân và cảm thấy bị xúc phạm. Dù đó là tên gọi, đại từ nhân xưng hay bất kỳ điều gì liên quan đến cơ thể và tâm trí của bạn mà bạn mong được tôn trọng, không ai có quyền vượt qua ranh giới đó nếu chưa được phép.
3. Họ có thiếu chiều sâu không? Nhiều người cho rằng bạn đời của họ thiếu trưởng thành về mặt cảm xúc vì họ chỉ giữ mọi thứ ở mức hời hợt, nông cạn. Điều này có thể rất khó chịu đối với những ai muốn hiểu rõ hơn về đối phương và xây dựng mối quan hệ sâu sắc hơn. Một số người không thể đi sâu vào suy nghĩ và cảm xúc vì quá khứ chấn thương, sự khác biệt về thần kinh hoặc thậm chí là do yếu tố văn hóa, vì vậy điều này không nên ngay lập tức bị xem là một vấn đề đáng lo ngại. Tuy nhiên, nếu bạn là người mong muốn có một mối quan hệ sâu đậm hơn mà họ không thể đáp ứng được, điều đó cũng không sao.
4. Họ có khó kiểm soát cảm xúc không? Dù ai cũng có thể có một ngày tồi tệ, hãy để ý đến những biểu hiện bộc phát thường xuyên, không phù hợp với tình huống, hoặc những lúc họ dường như mất kiểm soát và không thể tự trấn tĩnh. Đây có thể là dấu hiệu của sự thiếu trưởng thành về mặt cảm xúc.
5. Họ có gặp khó khăn khi đối diện với xung đột không? Điều này có thể thể hiện qua việc tránh xung đột bằng mọi giá hoặc, ở một thái cực khác, dường như luôn sẵn sàng xung đột với nhiều người vào mọi lúc.

Nếu bạn cảm thấy rằng người bạn đời của mình thiếu trưởng thành về mặt cảm xúc, tôi khuyên bạn nên thực hiện bốn bước sau đây:

1. Xem xét bức tranh lớn về hành vi của họ. Họ có những biểu hiện thiếu trưởng thành ở khía cạnh nào? Ai trong chúng ta cũng có điểm yếu và những khiếm khuyết, nên đôi khi sự thiếu trưởng thành về cảm xúc trong một số tình huống nhất định không phải lúc nào cũng là điều đáng lo. Khi tách riêng hoặc trong những lúc khó khăn, có lẽ ai trong chúng ta cũng có thể vấp phải ít nhất một trong các dấu hiệu kể trên. Hãy nhìn tổng thể cách hành xử của người đó.
2. Họ có cởi mở và tự nhận thức về sự trưởng thành của mình không? Bạn có thể nói chuyện với bạn đời về những hành vi đáng lo ngại không? Một số hành vi mà bạn thấy là dấu hiệu cảnh báo có thể được giải quyết thông qua việc trò chuyện với đối phương. Trong một mối quan hệ lành mạnh, cả hai người đều muốn giải quyết những hành vi này để cải thiện mối quan hệ. Những cặp đôi có sự lành mạnh có thể và sẽ học cách vượt qua những vấn đề này khi cả hai sẵn lòng và đủ khả năng làm công việc cảm xúc cần thiết.
3. Bạn có lo ngại nào về mối quan hệ không? Hãy cho phép bản thân thừa nhận và suy ngẫm về những lo ngại đó. Có thể là linh cảm mách bảo bạn rằng điều gì đó không ổn. Hãy tin vào trực giác của mình.
4. Đừng ngại đối diện với hành vi và thừa nhận khi điều gì đó không ổn. Dù người ấy không có ý làm tổn thương bạn, nhưng điều đó vẫn có thể khiến bạn cảm thấy không thoải mái vì bất kỳ lý do gì. Việc cân nhắc lại mối quan hệ là hoàn toàn bình thường nếu bạn cảm thấy đối phương không đủ trưởng thành hay không có ý thức tự giác để trở thành một người bạn đời chín chắn.

Nguồn: 5 Signs of a Partner's Emotional Immaturity/Psychology Today